159
Процессор компьютердің басқа қҧрылғыларымен, соның ішінде
ең алдымен жедел жадымен
шина
деп аталатын ӛткізгіштер тобы
арқылы байланысқан. Шиналардың негізгі ҥш тҥрі бар:
мәліметтер,
адрестік және командалық шинасы.
Жҥйелік тақшаларды ӛңдеу кезінде есепке алынатын бірқатар
кӛп таралған форм-факторлар бар. Форм-фактор (form factor)
тақшаның физикалық параметрімен орнатуға келетін қораптың тҥрін
білдіреді.
Ең танымал жҥйелік тақшалардың форм-факторлары:
ATX – mini-tower және full-tower қораптарға келетін
стандартты қазіргі заманға
лайық компьютерлер;
mini-ATX – ATX-тің кішірейтілген нҧсқауы;
micro-ATX – desktop немесе mini-tower қораптарға келетін
орта деңгейдегі компьютерлер;
flex-ATX – қымбат емес немесе ӛнімділігі тӛмен
desktop
немесе mini-tower қораптарға келетін компьютерлер;
NLX - desktop немесе mini-tower қораптарға келетін
бірлескен жҥйелер.
3.3-сурет.
Жҥйелік тақшаның артқы тақтасы
Жүйелік логика
.
Жҥйелік логика (чипсет) – тақшаның негізгі қҧраушысы, ол
оның жҧмыс жасауына, сонымен қатар барлық компьютердің жҧмыс
жасауына жауап береді. Ол кішкене мӛлшерге ие және әдетте
бірнеше
микросхемалардан тҧрады.
Ережеге сай, чипсет «кӛпірлік» архитектурасын ҧсынады, яғни
екі кӛпірден тҧрады - солтҥстік және оңтҥстік, олардың әрбіреуі ҥшін
ӛзінің бӛлек микросхемасы жауап береді (немесе бірнеше
микросхемалар).
Ағытпалар
Олар шлейфтерді және қоректену баусымдарын қосу ҥшін
қажет, мысалы, желдеткіштерді. Тҥрлеріне және қолдануларына
байланысты олардың әртҥрлі формалары болады. Жҥйелік тақшада
160
желдеткіштерге, IDE немесе SCSI және т.б. қҧрылғыларға,
сонымен
қатар жҥйелік тақшаның қоректенуіне арналған ағытпалар болады
(3.4-сурет).
Достарыңызбен бөлісу: