55
15 Дәріс №15. Магнитті материалдардың қасиеті және қолдану
облысы
Дәріс мазмұны: магниттік материалдар, олардың қасиеті және қолдану
облысы
Дәріс мақсаты:
- магниттік материалдардың қасиеттерін үйрену;
- олардың қолдау облыстары туралы жалпылама білу.
15.1 Жұмсақ магнитті материалдар (ЖМ)
Түрлі жұмсақмагниттік материалдардың
жиілік диапозоны едәуір
дәрежеде олардың меншікті қарсылық ρ-мен анықталады. Ол неғұрлым үлкен
болса, соғұрлым жоғары жиілікте (f) жұмсақ магнитті материалдарды
қолдануға болады.
Болат.
Үндетілген электротехникалық болат – негізгі кең ауқымды
қолданылатын жұмсақ магнитті материалы. Болат құрамына кремнийдің екеуі
ρ- ді көбейтеді (үлкейтеді),
яғни Р
В
-ға шығынын азайтады. Бұдан басқа, Si
болат құрамында болуы С көміртегіні ерітеді. Бұл жағдай μ
а
көбейтеді, не
кішірейтеді, Pr азайтады. Бірақ кремнийдің болаттағы қосындысы оның
сынғыштығын көбейтеді де лестер құюға кедергі жасайды. Текстурленген
болат анизатропты және орама жолымен
жасалған трансформаторлар
жүрекшелері үшін қолданады, олардың салмағы мен габаритті өлшемдерін
40% -қа дейін кішірейтуге мүмкіндік береді.
Пермаллои.
Пермоллейлер деп аталатын темір-
никельдің қорытпалар әлсіз
өрістердегі облыстарда μ
баст
бастапқы үлкен мәніне ие. Бұл жағдай оларда
анизатропия мен магнитостукцияның жоқтығына байланысты. Жоғары
никельділер құрамында никель Ni -72 – 80 %
және төмен никельді
пермаллоялар – құрамында Ni – 40 -50 % деп оларды айырады.
Жоғары
никельді
пермаллойлар
аз
габритті
дроссельдер
жүрекшелерінде, дыбысты диапозонның аз габаритті транзисторларында,
импульстік
трансформаторларда,
дроссельдерде
және
т.б.
жоғары
концентрациялы магнитті ағынның құрал жабдықтарында, импульстік
трансформаторларында, магниттік үдеткіштерде қолданылады.
Төмен никельді пермаллой жоғары никельділерге қарағанда 2 есе
жоғарым қанығу индукциясына ие, яғни төменгі никельді пермаллойды күшті
трансформаторларда, дросселдерде және т.б. магнит ағының жоғарғы
концентрациясы приборларда қолданылады.
Альсифирлер.
Қорытпалар FE, Si ;және Al – үштік қорытпалар альсиферлер деп
аталады. Олардың тиімді құрамы 9.5% Si; 5.6 % Al; қалғаны – Fe құрамында
56
көп мөлшерде кремний болғандықтан бұндай
қорытпа қатты және сынғыш,
бірақ фасондық ағызулар ретінде қолданылады.
Альсифирдан жасалғандар: приборлар корпусының магнитті экраны
және т.б. Альсифирді порошок түрінде үгітіп, жоғары меншікті престелген
өзектер жасау үшін қолдануға болады.
Ферриттер
Магнитті материалдардағы Р
В
құйындық нүктелерге
шығыны f
2
жиілігіне пропорционалды, сондықтан магнитті материалдар жоғары және өте
жоғары жиіліктерде аз электрлік өткізгіштің және жоғары меншікті кедергіге
ρ ие болуы керек.
Бұл заттар спиндердің кейбіреулерімен антипараллельді орналасуын
бірінің бағытын бірі тәуелденуіне ие – бұл ферромагнетиктер. Олар домендік
құрылымды Кюри нүктесіне ие; оларға ферромагнетиктерге келтірілген
барлық сипаттамалар қолданылған. Ферриттер деп аталатын күрделі
оксидті
материалдар – ферримагнетиктер деп аталады.
Достарыңызбен бөлісу: