СИЛИКОН КҮЛІН ҚОЛДАНЫП ГИДРОФОБТЫ ҚҰМ АЛУ Асылханова Д.Д., Султахан Ш, Тұрғанбай А, Кеңес М. Ғылыми жетекшісі: Нажипқызы M. 1 Жану проблемалары институты, Бөгенбай батыр көшесі 172, 050012, Алматы, Қазақстан 2 әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, әл-Фараби даңғылы 71, 050040, Алматы, Қазақстан 3 Лев Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, Сатбаев 2, 010000, Астана, Қазақстан d.dauletkyzy97@gmail.com
Халық санының артуымен суға деген сұраныс өсуде және соған орай су
тапшылығы да орын алып отыр. Су тапшылығы қазіргі заманның жаһандық
мәселелерінің біріне айналған. Соған байланысты көптеген ғылыми
жұмыстар суды үнемді пайдалануға бағытталған.Таза ауыз суының
жетіспеуінен жылына бір жарым миллион адам зардап шегеді екен. Шөлді
жерлердегі судың 85 пайызы әртүрлі плантацияларды суаруға кетеді. Судың
көп мөлшері өсімдікке емес жердің тереңгі қабатына сіңіп кетеді. Сол
себептен бағбандар бау-бақшаны күніне 5-6 реттен суғаруға мәжбүр. Қазіргі
уақытта бұл мәселенің тиімді шешімі – гидрофобты құмды пайдалану болып
отыр. Су өткізбейтін құм қабаты судың сіңуіне кедергі жасайтын төсеніш
рөлін атқарады. Осылайша, суару мөлшерін тәулігіне бір ретке дейін
қысқартуға болады. Ал бұл суды шамамен 75 пайызға үнемдеуге жол беретін
еді.
Бұл жұмыс cиликон қалдықтарын жағу аpқылы түзілген SiO
2
түріндегі
күлді қолданып гидpофобты құм алуға негізделген. Tермиялық өңдеу арқылы
алынған күл гидpофобты қасиетке ие. Ол бізде борпылдақ, ұсақтаса ұнтаққа
тез
айналады.
Алынған
гидрофобтыұнтақты
отырғызу
арқылы
гидрофобтыбеттеp алуға болады. Ұсынылған жұмыста силикон күлін
механикалық аpаластыру арқылы құмның бетіне отырғызып, гидрофобты
қасиеті бар құм алуға қол жеткізілді. Бұл әдістің аpтықшылығы
технологиялық қаpапайымдылығы мен өнімді қысқа уақытта алу
мүмкіндігінде.
«Фараби Әлемі» атты студенттер мен жас ғалымдардың халықаралық конференциясы
257