«Фараби Әлемі» атты студенттер мен жас ғалымдардың халықаралық конференциясы
ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ ТОПЫРАҒЫН СУЛЫ
жүктеу/скачать 0,93 Mb. Pdf көрінісі
|
| ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ ТОПЫРАҒЫН СУЛЫ
ЭРОЗИЯДАН ҚОРҒАУ ӘДІСІ Алдабергенова М.А. Ғылыми жетекшілер:х.ғ.к., доцент Мұсабаева Б.Х., б.ғ.к., доцент Касымова Ж.С. Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті aldabergenova_madina@mail.ru Әлемдік маңызды проблемалардың бірі – ауылшаруашылық жерлерінің топырағының құнарсыздануы. Топырақтың құнарлылығының және эрозияға төзімділігінің төмендеуінің маңызды себебі: физикалық қасиеттерінің нашарлауы және топырақ құрылымының жойылуы. Орындалған ғылыми зерттеудің мақсаты: Топырақтың құрылымына әсер ететін жаңа құрылым түзуші (ИПК - интерполимерлі комплекс) алу және алынған ИПК су эрозиясынан қорғау үшін қолдану. Объект ретіндеШығыс Қазақстан облысының күңгірт-күрең топырағы таңдалды, топырақ беткі егістік қабатынан (0-20 см тереңдікпен) алынды. Негізгі агрохимиялық анализ нәтижелері: далалық ылғалдылық - 3% (гравиметриялық әдіспен); сулы сығындының рН мөлшері: рН- 6,909±0,007 (потенциометриялық әдіспен); тұзды сығындының рН мөлшері: рН- 7,207±0,015 (потенциометриялық әдіспен); гидролитикалық қышқылдық - 0,89мг*экв/100г (Каппен әдісімен); органикалық заттардың мөлшері - 2,60%±0,14 (гравиметриялық әдіспен); гумус мөлшері - 1,03%±0,02 (Тюрин әдісімен); аммонийдің алмасу мөлшері NH 4 + - 0,61мг/100г±0,06 (колориметриялық әдіспен); фосфордың мөлшері Р 2 О 5 - 2,25мг/100г±0,12 (Чириков әдісімен); механикалық құрамы – құмдытопырақ (пипетка әдісімен). Осы алынған нәтижелер бойынша топырақ құнарсыз болып табылды. Құнарлығын арттыру мақсатында топыраққа ИПК енгізілді. ИПК синтезі 3% лимон қышқылында ерітілген 0,01 М хитозанға0,01 М натрий альгинатыныңсулы ерітіндісін қосу арқылы жүргізілді. Түзілген ИПКқұрамыкондуктометрия әдісімен, ИПК бөлшектерінің заряды динамикалық лазерлі шашырау әдісімен, ИПК тұнба массасы гравиметрия әдісімен анықталды. Нәтижесінде ИПК құрамы [ХТЗ]:[АлNa] =[1]:[1,5] қатынасында екенітабылды. Топыраққа ИПК енгізіп, топырақтың су эрозиясының тұрақтылығына зерттеу жүргізілді. Топырақтың сумен шайылып кетуге төзімділігінің шамасы келесі нәтижелерді берді: бақылау – 90,91%; хитозан 10 -3 М – 93,69%; Naальгинаты 10 -3 М – 84,89%; құрамы [ХТЗ]:[АлNa] = [1]:[1,5] ИПК – 99,5%. Сонымен, топырақты сулы эрозиядан қорғау үшін биополимерлер негізінде алынған ИПК қолдану тиімді екені анықталды. «Фараби Әлемі» атты студенттер мен жас ғалымдардың халықаралық конференциясы 250 жүктеу/скачать 0,93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|