Оқулық Алматы : «Нұр пресс»



Pdf көрінісі
бет9/62
Дата07.02.2022
өлшемі1,76 Mb.
#95434
түріОқулық
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   62
Байланысты:
жалпы педагогика

Дж
.
Дьюи
.
Оның
шығармашылығымен
жүзеге
келген
прагматикалық
педагогика
көптеген
елдердің

əсіресе
АҚШ
-
тың
мектептік
білім
жүйесінің
қалыпқа
түсіп

өркендеуіне
зор
ықпал
жасады

əлі
де
ықпал
жасауда

Өзінің
көптеген
педагогикалық
еңбектерінде
Дж
.
Дьюи
ескі

схоластикалық
мектепті
сынай
отырып

оқу
мен
тəрбиеге
орай
аса
маңызды
болған
бірқатар
принциптерді
алға
тартты

Олардың
ішіндегі
бала
белсенділігін
дамыту

бала
оқуының
ықпалды
мотиві

қызығуға
дем
беру
принциптерінің
орындалуын
білім
игертудегі
басты
міндет
деп
есептеді

Прагматизмнің
тірек
ұғымы
«
тəжірибеге
» 
сүйене
отырып

Дж
.
Дьюи
оқу
процесінің
негізі
баланың
жекеленген
іс
-
əрекеттік
тəжірибесінде
болатынын
уағыздады

Оның
ойынша

оқу
-
білім
мақсаты
балаға
тумадан
берілген
инстинкттер
мен
қабілеттердің
өзіндік
көрінуіне
ықпал
жасау

Дж
.
Дьюи
жəне
оның
ізбасарлары
(
Т
.
Брамельд

А
.
Маслоу



Э
.
Келли
жəне
т
.
б
.) 
инабаттылық
тəрбиесі
мəселелерін
де
осы
жекеленген
тəжірибе
тұрғысынан
қарастыруды
дəріптейді

Адам
өз
əрекет
-
қылығын
басқаруда
алдын
ала
жоспарланған
принциптер
мен
ережелерге
тəуелді
болмай

нақты
жағдай
мен
көзделген
мақсатқа
орай
белгілі
əрекетке
кірісуі
қажет
екендігін
мақұлдайды

Жеке
табысқа
жету
жолында
жəрдем
бергеннің
бəрін
прагматистер
ізгілік
нышаны
ретінде
таниды

Диалектикалық
 
материализм
табиғат

қоғам
жəне
ойлау
процестерінің
жалпы
қозғалыс
жəне
даму
заңдылықтары
жөніндегі
философиялық
білім
ретінде
XIX
ғ
. 40-
жылдарында
туындады

Ол
XX
ғ
., 
əсіресе
социализм
елдерінде
кең
өріс
тапты

Бұл
бағыттың
көрнекті
өкілдері
– 
К
.
Маркс
жəне
Ф
.
Энгельс
қоғам
тарихын
танудың
құралы
материализмді
жариялай
отырып

теориялық
таным
үшін
қоғамдық
тəжірибенің
рөлін
негіздеді

материализм
мен
диалектиканы
табиғи
ұштастыққа
келтірді

Диалектикалық
материализмнің
негізгі
тұжырымдары
келесідей

материя
– 
бірінші

ал
сана
– 
одан
туындаушы

материяның
(
адам
миының

дамуы
нəтижесінде
пайда
болатын
өнім
(
материалистік
монизм
принципі
); 
объектив
дүние
мен
сана
құбылыстары
себепті
шарттасқан

өзара
байланысты
жəне
тəуелді
(
детерминизм
принципі
); 
барша
заттар
мен
құбылыстар
қозғалыс
жағдайында
болып

дамиды
жəне
өзгеріске
келеді

Диалектикалық
материализм
философиясында
аса
маңызды
орын
диалектика
заңдарына
берілген

сандық
өзгерістердің
сапалық
ауысуы

қарама
-
қарсылық
бірлігі
мен
күресі

жоқты
жоққа
шығару

Диалектикалық
материализм
педагогикасының
негізгі
идеялық
ұстанымы

тұлға
қоғамдық
қатынастардың
объекті
де

субъекті
де

Адамның
тұлғалық
дамуы
мен
кемелденуі
сыртқы
жағдайлармен
себепті
тəуелділікте
(
детерминирован
), 
сонымен
бірге
сол
нақты
адамның
табиғи
болмысына
байланысты

Тұлға
дамуында
жетекшілік
рөл
– 
тəжірибеде

Ал
тəрбие
тарихи
жəне
таптық
сипатқа
ие
болған
күрделі
əлеуметтік
процесс

Тұлға
жəне
адам
іс
-
əрекеті
ажырамас
тұтастық
құрайды

яғни
тұлға
іс
-
əрекетте

еңбекте
көрінеді
жəне
қалыптасады

Жаңаланған
дəуір
педагогикасы
философиялық
деңгейлі
əрқилы
əдіснаманы
өз
ғылыми
зерттеулерінің
бас
қаруы
ретінде
міндетті
түрде
қолданып

пайдалануы
қажет

 
2.3. 
Педагогиканың
 
жалпы
 
ғылымдық
 
əдіснамасы
 
Жалпығылымдық
əдіснама
қоршаған
болмыс
құбылыстары
мен
процестерінің
жалпыланған
байланысы
жəне
өзара
шарттастығына
негізделген
жүйеліліктен
танылуы
мүмкін

Ол
əрбір
зерттеуші
мен


практикті
белгілі
құрылымға

сондай
-
ақ
өзінің
жасау
заңдылықтарына
ие
өмір
құбылыстарының
белгілі
жүйесіне
бағдарлайды

Жүйелілік
мəніне
орай
əрқандай
салыстырмалы
дербес
бірліктер
өз
бетінше
шектелмей

өзара
байланысқан
даму
мен
қозғалыста
қарастырылады

Осыдан
ол
жүйені
құраушы
элементтерде
көріне
бермейтін
біріктіруші
жүйе
қасиеттері
мен
сапалық
белгілерді
анықтауға
көмектеседі

Жүйеліліктің
заттасқан
жəне
тарихи
қырлары
келесідей
зерттеу
принциптерін
бірлікте
іске
асыруды
қажет
етеді

тарихилық

нақтылық

көптарапты
 
байланыстар
 
мен
 
дамуды
 
ескеру

Жүйелілікті
білуден
педагогикалық
теория

эксперимент
пен
практика
тұтастығы
орындалады

Теориялық
негізде
жобаланған
экспериментте
біршама
тексерілген
ғылыми
білімдер
мен
тұжырымдардың
шынайылылығы
практика
міндеті
мен
талаптарына
орай
өлшестіріледі

Практикадан
білімнің
жаңа
іргелі
проблемалары
туындайды

Сонымен

теория
практикалық
шешімдердің
дұрыстығына
арқау
болады

ал
білім
тəжірибесіне
байланысты
ұланғайыр
проблемалар
мен
міндеттер
іргелі
дəстүрлерді
қажет
ететін
жаңа
сұрақтардың
туындауына
жол
ашады

Педагогикалық
технологиялар
жөнінде
алдағы
дəрісбаяндарда
сөз
болады

 
2.4. 
Педагогикалық
 
зерттеулердің
 
əдіснамалық
принциптері
 
 
Ғылыми
-
педагогикалық
зерттеулер
жүргізуде
төмендегідей
принциптерді
басшылыққа
алу
қажет
:

педагогикалық
құбылыстардың
шынайылылығы
мен
шарттасқандығын
ескеру

себебі
дүниедегінің
бəрі
өзінің
ішкі
объектив
заңдары

қарама
-
қарсылықтары
жəне
себепті
-
салдарлы
байланыстарына
орай
жасайды
əрі
дамиды


құбылыстарды
даму
барысында
зерттеу


бір
құбылысты
екіншілерімен
өзара
қатынаста
байланыстыра
зерттеу


зерттеу
процесінде
қалаған
ғылыми
проблеманың
шешімі
бірін
-
бірі
толықтырып
отырушы
көптеген
əдістер
кешенімен
орындалатынын
естен
шығармау


зерттеу
əдістері
зерттелетін
құбылыстың
мəн
-
мағынасына
сай
келуі


даму
процесін
сол
дамудың
қозғаушы
күші
жəне
даму
көзі
саналатын
оның
қарама
-
қарсылықтарына
негізделген
өзіндік
қозғалыс
жəне
өзіндік
даму
ретінде
қарастыру




сынақталушыға

білім
-
тəрбие
процесіне
зиян
келтіретін

адамгершілік

инабаттылық
талаптарына
қайшы
болатын
эксперименттерді
өткізбеу

 
2.5.
Педагогикалық
 
зерттеулерді
 
ұйымдастыру
 
 
Педагогика
саласындағы
зерттеулер
– 
бұл
білім
заңдылықтары

оның
құрылымы
мен
механизмдері

мазмұны

принциптері
мен
технологиясы
жөніндегі
жаңа
мəліметтерді
алуға
бағытталған
ғылыми
ізденіс
процесі
жəне
оның
нəтижесі

Педагогикалық
зерттеулердің
міндеті

деректер
мен
құбылыстарды
түсіндіру
жəне
оларды
алдын
ала
болжастыру

Бағытталу
тұрғысынан
педагогикалық
зерттеулер
іргелі
(
фундаменталды
), 
қолданбалы
жəне
болжам
-
жобалау
(
разработки
)
деңгейіндегі
болып
үш
топқа
бөлінеді

Іргелі
зерттеулер
нəтижесінде
педагогиканың
теориялық
жəне
практикалық
жетістіктерін
қорытушы
жалпы
тұжырымдамалар
алынады
немесе
болжам
жобалаумен
педагогикалық
жүйелерді
дамытудың
моделдері
ұсынылады

Қолданбалы
 
зерттеулер
– 
бұл
педагогикалық
процестің
кейбір
тараптарын
тереңдей
тануға

алуан
қырлы
педагогикалық
қызметтің
заңдылықтарын
ашуға
бағдарланған
істер

Болжам
 
жоба
– 
бұрыннан
белгілі
теориялық
көзқарастарға
негізделген
нақты
ғылыми
-
практикалық
ұсыныстар
дұрыстығын
дəлелдеп

оларды
практикалық
айналымға
қосу
бағытында
істелетін
жұмыс
.
Қалаған
педагогикалық
зерттеу
көпшілік
қабылдаған
əдіснамалық
тиектерге
орай
жүргізіледі

Педагогикада
олардың
қатарына
– 
зерттелуге
тиіс
проблема

тақырып

нысан
жəне
оның
дені
(
предмет
), 
мақсат

міндеттер
мен
болжамдар

қорғалуы
тиіс
идеялар
– 
кіреді

Педагогикалық
зерттеулер
сапасын
танытушы
негізгі
көрсеткіштер

зерттеу
көкейкестілігі

жаңалығы

теориялық
жəне
практикалық
маңыздылығы



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   62




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет