Ерғалиев Қуаныш Советұлы Асанбаева Елдана Бақытқызы газет тақырыпаттарының прагматикалық Қызметі
жүктеу/скачать 1,99 Mb. Pdf көрінісі
|
httpspspu.kzmoduleskafkilimagesppsErgaliev-K-Sknigi7-gazet-gramm.pdf
| ауылдың
үлкен жүрегi » (Ақ. – 1995. №5). Кейіптеу – «жаратылыстың жансыз нәрселерін тап жанды нәрселердей етіп, жандылардың істейтін амалдарын істеткізіп суреттеу» [142, 168]. Жансыз дүниелерге сөзбен жан бітірудің қаншалық бейнелі әрі экспрессивтілік тұрғыда «салмақты» екені айтпаса да түсінікті. Содан болар, бүгінгі мерзімді басылым беттерінен троптың осы түрінің арқасында, сөз мағыналарының ойнақылығы негізінде, сан түрлі «кейіпті киінген» тақырыпаттарды көптеп кездестіреміз: « Шаруа қожалығы қайтсе аяғынан қаз тұрады ? » (СС. – 25.12.2003), « Күштi мемлекеттер сiзге бiлiмiн емес, ең әуелi тiсi мен тырнағын көрсетедi » (ЖА. – 23.12.2003), « Көне қала неге күрсiнедi ? » (З-Қ. – 10.09.1993), « Әлеуметтiк қорғау әл жиып келедi » (Ақ. – 2003. №7), « Құрсауға түскен тағдырлар » (Ақ. – 2012. №6). Мақала атауын айшықтай түсетін троп түрлерінің қатарына гипербола мен литотаны да жатқызамыз. Гипербола немесе әсірелеу (грек, hyperbole – күшейту) «әдебиеттегі әртүрлі құбылыстарды немесе белгілі бір нәрсені шамадан тыс асыра суреттеу тәсілі» болса, литота не кішірейту (грекше «қарапайым»), оған қарама-қарсы, 81 «заттың не құбылыстың қасиетін кішірейте суреттейтін көркемдік құрал» [138] болып табылады. З. Қабдоловша айтсақ, бұлар «суреткердің тілі мен стиліне бірсыпыра бояу қосады, сөздегі суретті түрлендіреді, өзгеше өрнектер төгеді, сөйтіп, көркем шығарманың оқырманға әсерін арттыра түседі» [139, 229]: « Төбемiзден жай түсiрдi » (ЖА. – 22.08.2013), « Қаршадай қыз еліміздің даңқын асырды » (ЕҚ. – 27.12.2014), « Шағын несиенің шарапаты шаруаның ісін шарықтатады » (ЕҚ. – 31.12.2014), « Миы қиға айналған билiк тезектен теңге жасайды » (ЖА. – 13.03.2014). Журналистер, сондай-ақ перифраз яки «құбылыстар мен заттардың атын атап, түсін түстемей, айрықша белгі-қасиеттеріне негіздей отырып ауыстыру» [137] тәсілін жиі қолданады: «" жүктеу/скачать 1,99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|