Патофизиология пәні, мақсаты мен міндеттері және оларға жету
МЕМБРАНА БҦЗЫЛЫСТАРЫНЫҢ ДАМУ ЖОЛДАРЫ
жүктеу/скачать 6,76 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы патфиз
- Бұл бет үшін навигация:
- ЕРКІН РАДИКАЛДЫ ТОТЫҒУ МЕН МАЙЛАРДЫҢ АСҚЫН ТОТЫҒУЫ. Майлардың асқын тотығуы (МАТ) – деп жасуша мембраналырының фосфолипидтерінің
| МЕМБРАНА БҦЗЫЛЫСТАРЫНЫҢ ДАМУ ЖОЛДАРЫ
(ПАТОГЕНЕЗІ). Биологиялық мембраналардың бҥліністері мына 4-жолмен дамуы ықтимал: ● мембранадағы еркін радикалды тотығу мен майлардың асқын тотығуынан; ● фосфолипаза, липаза, протеаза ферменттерінің артық әсерленіп кетулерінен; ● мембраналардың механикалық (осмостық) бҥліністерінен; ● иммундық (аллергиялық) әсерлерден. ЕРКІН РАДИКАЛДЫ ТОТЫҒУ МЕН МАЙЛАРДЫҢ АСҚЫН ТОТЫҒУЫ. Майлардың асқын тотығуы (МАТ) – деп жасуша мембраналырының фосфолипидтерінің қҧрамына кіретін қанықпаған май қышқылдарының еркін радикалды тотығуын айтады . Оның тым артып кетуіне бос радикалдар (супероксиданионрадикал - О ‾ , гидроксил радикалы – ОН • , сутегінің радикалы - Н • , сутегінің асқын тотығы – Н 2 О 2 , синглетті оттегі - 1 О) әкеледі. Организмде еркін радикалды тотығу белгілі деңгейде қалыпты жағдайларда болып тҧратын ҥрдіс. Ол электрондардың тасымалдануына, тыныстық ферменттердің тізбектерінде, простагландиндер мен лейкотриендер тҥзілуіне, жасушалардың ӛсіп-ӛнуі мен нақтылануларында, фагоцитозда, катехоламиндердің алмасуларында т.б. қҧбылыстарда ӛте маңызды орын алады. Осы жағдайларда оттегінің молекуласы бір электрон қосып альш, супероксиданионрадикалга (О ‾ ) ауысады. Қалыпты жағдайда супероксиданион радикалы фермент супероксиддисмутазаның (СОД) әсерімен сутегі асқын тотығына (Н 2 О 2 ), ары қарай Н 2 О 2 каталаза мен глутатионпероксидазаның әсерінен суға және оттегіге айналады. 313 Кӛрсетілген ықпалдардың әсерлерінен О ‾ - ның тым артық ӛндірілуінен антиоксиданттық ферменттермен жойылып ҥлгермейді де, супероксиданион радикалы мен сутегінің асқын тотығынан ӛте озбыр гидроксил радикалы (ОН • ) пайда болады. Ол ӛз алдына қанықпаған май қышқылдарымен байланысып, олардың гидроксилді радикалдарын және асқын тотықтарын (RОН°; RООН°) тудырады. Олар ары қарай диенді қоспалардың, малондық диальдегидтердің және Шифф негіздерінің пайда болуына әкеледі. Қалыпты жағдайларда бҧл асқын тотығудың ӛнімдері табиғи антиоксиданттармен (альфа-токоферол, глутатион, аскорбин қышқылы, коэнзим-Q т. с. с.) байланыстырылады да ӛздерінің белсенділігін жояды. Ал, антиоксиданттар жҥйесінің тҧқым қуатын немесе жҥре пайда болған жеткіліксіздіктері кездерінде бос радикалдардың бейтарапталуы болмайды да, майлардың асқын тотықтары май қышқылдарының жаңа молекулаларымен әрі қарай тізбек тотығу реакциясына ілігеді. Сонымен, жасуша мембраналарының бҥліністерінде майлардың асқын тотығуы екі тҥрлі жағдайларда болуы ықтимал: ● біріншісі, бос радикалдардың тым артық ӛндірілуінен ; ● екіншісі, антиоксиданттық жҥйелердің жеткіліксіздігінен. Осыған байланысты организмде жүктеу/скачать 6,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|