Патологиялық анатомия
ПАТОЛОГИЯЛЫҚ АНАТОМИЯНЫ ЗЕРТТЕУ ƏДІСТЕРІ
жүктеу/скачать 299,9 Kb. Pdf көрінісі
|
Патанатомия и патофизиология
| ПАТОЛОГИЯЛЫҚ АНАТОМИЯНЫ ЗЕРТТЕУ ƏДІСТЕРІ
Патологиялық анатомияның зерттеу əдістеріне аутопсия, биопсия жəне эксперимент арқылы тексеру кіреді. Аутопсия (грекше аutорsіа — өз көзімен көру) деп өлу себептерін анықтау үшін мəйітті жарып көру əдісі аталады. Аутопсия көпке дейін патологиялық анатомияның негізгі əдісі болып келеді. Өлікті жарып көру арқылы көптеген патологиялық өзгерістерді анықтауға болады. Қазіргі таңда ауруханада өлген əрбір науқас осы əдіспен тексеріліп, клиникада қойылған диагноздың дұрыс не қателігі, қолданылған емнің қаншалықты пайдалы жəне уақтылы болғандығы, аурудың асқыну белгілері, өлу себептері анықталады. Аутопсия кезінде ауру белгілерін тек көзбен көріп қана қоймастан, алынған материалды жан-жақты гистологиялық, гистохимиялық, иммуноморфологиялық, керек болғанда, электронды микроскоптық тексеру мүмкіндігі бар. Кейде ауру диагнозын анықтау үшін бактериологиялық, вирусологиялық зерттеулер де қолданылады. Егерде жарып көру нəтижесінде ауру диагнозы уақтылы қойылмағаны не қолданылған ем дұрыс еместігі анықталса немесе операцияға байланысты кемшіліктер табылса, ол жіберілген қателердің бəрі де клиника-анатомиялық конференцияда жан-жақты талқыланады. Міне, осы жолмен патологоанатом клиника жұмысына, диагноз қою, емдеу процестеріне тікелей қатыса алады. Биопсия (bіоs — өлім, орsіs — көру) деп ауру сипатын анықтау мақсатында науқастың зақымданған тканінен кесіп алып тексеруді түсінеді. Демек, биопсия — тірі адамды морфологиялық əдіспен тексеру деген сөз. Биопсиялық тексеру үшін материалдар əр түрлі жолдармен алынады. Мысалы, ішек-қарын жəне тыныс жолдарынан биопсия аспирация əдісімен алынса, бауырдан, бүйректен пункция арқылы алуға болады. Сүйектерді əдейі тесу арқылы алынатын биопсияны трепанобиопсия деп атайды. Биопсия — негізінен ауру диагнозын, əсіресе қатерлі ісіктерді өз уақытында анықтау үшін өте қажет əдіс. Биопсия аурудың алғашқы морфологиялық белгілерін көруге, оның кейінгі даму процесін зерттеуге, ауру нəтижесін алдын ала болжауға, ең бастысы, қолданылған емнің қаншалықты пайдалылығын анықтауға мүмкіншілік тудырады. Биопсия əдісінің клиникада əлі өзін жан-жақты көрсете қоймаған, өте күрделі ауруларды тексеріп білуге жəрдемі зор. Клиника жағдайында науқастан операция жолымен не əдейі диагнозды анықтау үшін алынған барлық тканьдер, қырындылар толық тексеріледі. Қазіргі уақытта биопсия патологоанатомдардың тексеру əдістерінің негізгі түрі болып, оның саны жыл сайын тоқтаусыз артуда. Эксперимент арқылы тексеру əдісі де патологиялық анатомияда кеңінен қолданылады. Себебі, кейбір аурулардың келіп шығу механизмін адамда зерттеу мүмкін емес, сол үшін эксперимент койылады. Мысалы көптеген қатерлі ісік тудырушы (канцероген) заттардың, аса улы химиялық қосындыларының əсерін тек осы жолмен ғана үйрену мүмкін. Қазіргі уақытта қоршаған ортаның организмге əсерін білу үшін де эксперименттер кеңінен қолданылуда. Адам ауруының əр түрлі модельдерін эксперимент арқылы тексеру, көптеген аурулардың патогенезін тереңірек түсінуге, оның морфогенезін анықтауға, емдеу əдістерін жан-жақты жетілдіре түсуге мүмкіншілік тудырады. Дегенмен, экспериментте алынған зерттеу қорытындыларын адам патологиясына тікелей көшіруге болмайды. Эксперимент нəтижесі жəне де ұзақ уақыт клиникалық сынақтан өтуі керек. Қазіргі кезеңде патологиялық анатомияда электронды микроскопты, цитохимия, радиоавтография жəне т. б. жаңа əдістерді кеңінен колдануға байланысты патологиялық процестерді ультрақұрылымдар деңгейінде, тіпті молекула деңгейінде тексеру мүмкіндігі бар. Осы тексерулер нəтижесінде ағза қызметіндегі ең нəзік функциональдық өзгерістерге ультрақұрылым деңгейіндегі құрылымдық морфологиялық өзгерістердің сəйкес келетіндігі анықталды. Молекулалық деңгейдегі зерттеулер патологиялық анатомияның биохимиямен жақындай түсуіне, көптеген биохимиялық процестердің құрылымдық негізін анықтауға алып келуі сөзсіз. жүктеу/скачать 299,9 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|