Негізгі әдебиет:
1. Баймолдаев Т. Педагогический менеджмент и современное
управление школой. - Алматы, 2001
2. Баймолдаев Т. М. Мектепішілік басқаруды ұйымдастыру құрылымы.
Алматы, 2005
3. Баймолдаев Т. М. Менеджмент - басқару тәсілі. Алматы, 2001
4. Лебедева Н. А. Білім берудегі менеджмент. - Алматы, 1998
Қосымша әдебиеттер:
1. Қазақстан Республикасының Конституциясы. - А., 1995 ж.
2. Сухомлинский В. А., Сто советов учителю - Избр произ. т 2.
3. История педагогики и оброзов. Под Ред Пискунова. А. И. - М., 2003 г.
4. Макаренко А. С., Методика организаций вос. процесса. Пед соч. в8т1.
5. Педагогика., дәріс курсы. Абай атын. ҰПУ., - А., 2003 ж.
6. Әбиев Ж., Бабаев С., Құдиярова А., Педагогика., - А., 2004 ж.
2 - тақырып. Педагоикалық менеджмент педагогикалық жүйелерді басқарудың теориясы мен технологиясы ретінде.
Жоспар:
1. Білім берудегі басқару түсінігі.
2. Педагогикалық менеджмент теориясының негізгі түсініктері.
3. Мектепті басқарудағы әдіснамалық тәсілдер.
4. Жүйені басқарудың мемлекеттік-қоғамдық басқару.
Негізгі түсінітер: басқару, менеджмент, теориялар мен тұжырымдамалар, қазіргі менеджмент, менеджмент қызметтері.
Мектепті басқару мәселесіне арналған көптеген зерттеулер бар: оларда мектепті басқарудың (Э.Г. Костяшкин, Ю. А. Конаржевский, В. П. Стрезикозин, П. В. Худоминский, Т. И. Шамова, Н. Д. Хмель, Н. Н. Тригубова, т.б.) мәні ашылады. Басқарушылық еңбекті ғылыми ұйымдастырудың жүйесін енгізу бойынша (И.П. Раченко, Умирбекова Ж. Б., Г. Т. Хайруллин, Г.А. Уманов т.б.); мұғалімдердің шығармашылық зерттеушілік және эксперименталды қызмет-әрекетін ұйымдастыру бойынша, ғылымды практикаға енгізу бойынша (А. А. Бейсенбаева, Л. И. Гусев, В. И. Журавлев, В. И. Загвязинский, Б. А. Койшибаев, В. В. Краевский, Г. Л. Лукпанов, М. Н. Скаткин, Я. С. Турбовский, т.б.); мамандықты жетілдіру бойынша (Я. С. Бенцион, Г. И. Горская, Л. С. Коробкова, Ш. Т. Таубаева, В. П. Топоровский, т. б.); мамандықты көтерудің психологиялық-педагогикалық және ақпараттық негізін құру бойынша (Г. С. Сухобская, А. С. Пискунов, т. б.); Қазақстандағы педагогикалық кадрлардың мамандығын көтеру жүйесін дамыту тарихы бойынша (Б. А. Альмукамбетов т.б.) жұмыстар жүргізіледі. Мектеп басқарудың жаңашылдық аспектілері М.М. Поташкин, В. С. Лазарев, Л. И. Моисеев, И. И. Цыркун, Н. Р. Юсуфбекова және т. б. еңбектерде талданған. Алайда, мектеп басшыларын ұйымдастыруға және мектепке жаңалық ендіруді басқаруға даярлаудың әдіснамасы және маңызы педагогика ғылымында жеткілікті баяндалмаған.
Басқарудың қызметтерін тек дидактикалық тұрғыдағы аспектілермен шектеген қате болар еді. Білім беру мектептеріндегі педагогикалық ұжымның жүзеге асыратын тәрбиелік жүйесі де басқаруға келеді. Әсіресе, мектептердегі тәрбиелік жұмыстың тәрбиенің қалыптасқан стереотипінің түбегейлі өзгеруімен, ондаған жылдар бойы қалыптасқан балалардың қоғамдық ұйымдарының (пионерлер, комсомол) жойылуымен, идеялардың түпкілікті ауысуымен қазіргі кезеңіндегі қиыншылықты ескерсек, басқарудың маңызы зор. Қоғамның әлеуметтік-экономикалық өміріндегі қиыншылық жағдай, білім берудің, қазіргі тәрбиелік процесті белсендіруді, оның жаңа түрлері мен әдістерін табуды, әсіресе, бұл процесті басқарудың басқа амалдарын табуды өте қатты қажет етеді.
Құзырлылығының (компанентности) түрлері: ықпалдастық, (интегративтік), эмоционалдық, перцептивтік, тұжырымдамалық (консептуальдық), жүріс- тұрыстық болып табылады. Мектеп менеджерінің тәжірибелік іс-әрекетіндегі құзырлылық түрлерінің дербес және біркелкі емес көрінісі Н. В. Кузмина (гностикалық, жобалық, құрылымдық, ұйымдастырушылық, коммуникативтік), Ю. А. Конаржевский (педагогикалық талдау, жоспарлау, мектепішіліқ бақылау, ұйымдастыру, реттеу), В. А. Якунин (идеяларды құру, болжау хабарламасын жинау, шешім қабылдау, орындалуын тексеру, коммуникация, нәтижені бақылау және бағалау, түзету) бойынша мектеп менеджерінің атқаратын қызметтері көрсетілген. Менеджерліктің тиімділігін анықтауды әр тұрғыдан қаралады. Біліктілік түрлері: интегротивтік эмоционалдық перцитивтік концептуальды және тәртіптік болып бөлінеді. Мектеп менеджері іс-әрекетіндегі біліктілік түрлерінің бөліктік және теңсіз көрсетілуі Н. В. Кузмина бойынша мектеп менеджерінің функциялары (гностикалық, жоспарлық, құрылымдық, ұйымдастырушылық, коммуникативтік), Е. А. Конаржевский бойынша (педагогикалық сараптау, жоспарлау, мектептік ішкі ұйымдастырушылық қадағалау, қалыптандыру), В. А. Якунин бойынша (мақсаттар қалыптастыру, ақпарат жинау және жоспарлау, болжамдау, шешім қабылдау, орындауды ұйымдастыру, қарым-қатынас, коммуникация, нәтижелерді қадағалау және бағалау, түзету) еңбектерінде көрініс тапқан. Менеджерлік анықтамасына нәтижеліктің әртүрлі жолдары мектепті басқару мәселесіне арналған көптеген зерттеулер бар: оларда мектепті басқарудың (Э. Г. Костяшкин, Ю.А.Конаржевский, В. П. Стрезикозин, П. В. Худоминский, Т. И. Шамова, Н. Д. Хмель, Н. Н. Тригубова, т.б.) мәні ашылады. Басқарушылық еңбекті ғылыми ұйымдастырудың жүйесін енгізу бойынша (И. П. Раченко, Умирбекова Ж. Б., Г. Т. Хайруллин, Г. А. Уманов т.б.); мұғалімдердің шығармашылық зерттеушілік және эксперименталды қызмет-әрекетін ұйымдастыру бойынша, ғылымды практикаға енгізу бойынша (А. А. Бейсенбаева, Л. И. Гусев, В. И. Журавлев, В. И. Загвязинский, Б. А. Койшибаев, В. В. Краевский, Г. Л. Лукпанов, М. Н. Скаткин, Я. С. Турбовский, т.б.); мамандықты жетілдіру бойынша (Я. С. Бенцион, Г. И. Горская, Л. С. Коробкова, Ш. Т. Таубаева, В. П. Топоровский, т. б.); мамандықты көтерудің психологиялық-педагогикалық және ақпараттық негізін құру бойынша (Г. С. Сухобская, А. С. Пискунов, т. б.); Қазақстандағы педагогикалық кадрлардың мамандығын көтеру жүйесін дамыту тарихы бойынша (Б. А. Альмухамбетов т.б.) жұмыстар жүргізіледі. Мектеп басқарудың жаңашылдық аспектілері М. М. Поташкин, В. С. Лазарев, Л. И. Моисеев, И. И. Цыркун, Н. Р. Юсуфбекова және т.б. еңбектерде талданған. Алайда, мектеп басшыларын ұйымдастыруға және мектепке жаңалық ендіруді басқаруға даярлаудың әдіснамасы және маңызы педагогика ғылымында жеткілікті баяндалмаған.
Басқарудың қызметтерін тек дидактикалық тұрғыдағы аспектілермен шектеген қате болар еді. Білім беру мектептеріндегі педагогикалық ұжымның жүзеге асыратын тәрбиелік жүйесі де басқаруға келеді. Әсіресе, мектептердегі тәрбиелік жұмыстың тәрбиенің қалыптасқан стереотипінің түбегейлі өзгеруімен, ондаған жылдар бойы қалыптасқан балалардың қоғамдық ұйымдарының (пионерлер, комсомол) жойылуымен, идеялардың түпкілікті ауысуымен қазіргі кезеңіндегі қиыншылықты ескерсек, басқарудың маңызы зор. Қоғамның әлеуметтік-экономикалық өміріндегі қиыншылық жағдай, білім берудің, қазіргі тәрбиелік процесті белсендіруді, оның жаңа түрлері мен әдістерін табуды, әсіресе, бұл процесті басқарудың басқа амалдарын табуды өте қатты қажет етеді.
Достарыңызбен бөлісу: |