e c i K тойы, сундет тойы, куда тусу  p 9 c i M i

С ун д ет той
Карттар, имам (уагыздау-
шы) жэне агайын-тугандар
катысуымен куран окыла-
ды, балага бата берш едь
Р э а м
аякталар 
алдында
балага акша мен тэттшер
тарту етш едь
3, 5, 7, 9 жастагы, кей
жагдайда 11-12 жастагы ер
балаларга ж ур п зш едг
Дэстурл1 тагамы палау та-
ратылуымен жэне алаудын
жанындагы бимен аяктала-
ды.
К уда т у су
Ата-ананын руксаты мен ак
батасын алганда етю зш едг
Кудалар 
некелесу 
кунш
белгш ейдг
Барлык келген дэнекерлер-
ге 
шелпек 
пен 
орамал,
тэттшер, 
сонымен 
катар
калыцдык жагынан куйеу
мен оныц ата-анасына сый-
лыктар таратылады.
Келген 
кудалар 
ездер ш щ
келгендеп 
максаттарын
айткан соц, «ш елпек сын-
дыру» («нон сындириш»)
р эс
1
м
1
- басталады.
У ш не оралган сон, баланын
ата-анасынын 
колынан
сыйлыктар 
салынган 
та-
бакшалар алынып, «сарпо
курар» 
рэс1м1 
басталады
(сыйлыктарды карау).
У й л ен у
тойы
У йлену тойы карсацында
меш1т 
имамы 
жастарга
«Х утбаи никох» (некелесу
дугасын) 
окиды, 
жастар
кудай 
алдында 
ерль
зайыпты деп саналады.
Никох рэс1м1 аякталгасын,
эдетте олар А Х А Ж бол1мше
азаматтык некеш т1ркетуге
барады.
Той басталмас бурын, ка-
лындыктьщ 
ата-анасымен
коштасу рэс1м1 отю зш едг
Той 
куш 
калындыктыц
уш нде куйеу жтпт жагы
дайындаган 
палау 
тара­
тылады. Бул палауды алдын
ала ж п п т щ жецгелер1 93ip-
леп, 
калындыктыц 
уш не
ж1бередг
Уйлену тойыньщ алдында
калыцдык пен куйеу ж т т к е
сарпо KHiMi кишед1 (сарпо
- уйлену тойына арнайы
сыйланган кшм ж эне аяк
кшм).
У йлену тойыньщ соцында
куйеу 
ж т т
калыцдыкты
жастарга арналган белмеге
дейш алып барады. Болме-
де оны «янга» (калыцдыкка
жакын саналатын эйел, ке-
лшшек) кутедг Калыцдык
куйеу ж 1птп перденщ аргы
жагында («гуш анга») оты-
232

рып кутедг Б1раз уакыттан
сон куйеу яипт достарымен
калыцдык отырган белм еге
Kipefli де, калындыкты ко­
ру 
ymiH 
«янгага» сураган
пулын бередг
Баланыц дуниеге келу1 кыргыз халкыньщ отбасы мен тепнде ец 
басты жэне куанышты хабар болып саналады. Отбасындагы бала
- T eri 
мен дэстуршщ жалгасы, халкыныц м эц п л к о\пршщ кепии. 
Сондыктан бала дуниеге келмес бурын, жуют эйелд1 уйдщ барлык 
ауыр шаруасынан шектеп, ауылдан тыс жолда жалгыз журуше 
тыйым салады.
Ор турл1 
Tepic 
эсерлерден сактану максатымен жуют эйел, 
Куранныцузшдшер1 жазылган бойтумар, сонымен катар аю тырнагы 
(«аюу тырмагы»), yKi тырнагы («укунун тырмагы») секшд1 тумарлар 
тагып журедг
Кыргыз халыктарында, казак халкы секшд1 туыстык атаулары 
экелш жагынан сипатталады. Казак жэне кыргыз халыктарыныц 
балага катысты салт-дэстурлерш салыстыра келш, олардыц рэс1м- 
дер1 арасында б1ршама уксастыктар мен отюзшу ерекшелштершщ 
бар екенднш байкауга болады. Осы eKi халыктардагы кейб1р рэ- 
ам дердщ эр халыктыц езше тэн етюзшу ерекшел1п мен уксас- 
тыктары 
4-кестеде
керсетшген.
4-кесте
Казак; жэне кыргыз халыктары салт-дэстурлершщ салыстыр-
малы талдауы
¥ксас дэстурлер
Ерекше дэстурлер
Жаца туган сэбиге ит кейлегш («ит

жүктеу/скачать 8,02 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: