Пәні: Яссауитану Қабылдаған: Адиева Ләззат Орындаған
жүктеу/скачать 85,16 Kb.
|
Яссауитану БӨЖ рек
- Бұл бет үшін навигация:
- Пәні
|
Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті Теология факультеті БӨЖ Тақырыбы: Қожа Ахмет Яссауи шығармалары және сопылық жолы Пәні: Яссауитану Қабылдаған: Адиева Ләззат Орындаған: Омарқызы Диана Тобы:ТТО-011 Түркістан 2022 МАЗМҰНЫ КІРІСПЕ ............................................................................................................. 3 1. ҚОЖА АХМЕТ ЯСАУИ ШЫҒАРМАЛАРЫ ........................................ 4 1.1 Көңілдің айнасы (Мират-Ул Қулуб) ............................................... 5 1.2 Фақыранама ........................................................................................... 9 2. ҚОЖА АХМЕТ ЯСАУИЛІК ..................................................................... 12 2.1 Ясауилік тарихаты .............................................................................. 15 2.2 Ясауилікте сопылық жолы және білім беруі ..................................... 18 ҚОРЫТЫНДЫ .................................................................................................. 21 ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ............................................................. 21 КІРІСПЕ
Әзірет Түркістан Қожа Ахмет Ясауи аса ұлы көркем мiнез иесi, журегi Аллаға деген ғашыктыққа толы ұлы ғалым және Алланың досы. Түркі мәдениеті тарихындагы аса көрнекті ұлы тұлғалардын бiрi. Ол, ұстазы Әзірет Жүсiп Хамаданидін онын көңiлiнде тұтаткан Исламнын махаббат пен гылым отын өзiнен кейiнгi шәкірттерiне де пен тек ұластырумен ғана шектелмей, өзі тәрбиелеген Азияның бiр бұрышынан Еуропанын ортасына дейiнгi аймактарга аттандырып, адамдарға әділеттілік, карапайымдылык кішіпейілділік, бірлік пен тiрлiк идеяларын насихаттаған. Әзірет Султан Ахмет Ясауи сол дәуірде дiн мен мәдениеттiн тiлiне айналған араб және парсы тiлдерiнiн орна i түрiк тiлiн колданып, турiк тiлiн ғылымның, махаббат пен кемелдiлiктiн тiлiне айналдырды. Сұхбаттары мен айткан хикметтерiнде ана тiлi түрiк тiлiн колдану аркылы калың көпшілікке әсер еткен алғашкы түрiк сопысы да Кожа Ахмет Ясауи едi. Бүгінгі таңда кен байтак аймакта колданыстағы ауызша және жазбаша әдеби түрiк тiлi туралы сөз қозғалар болса, мұнын басты себепкерi де ұлы пiрiмiз Қожа Ахмет Ясауи болып табылады. Сонымен катар, Әзірет Ахмет Ясауи өзi өмiр сүрген дәуiрде ислам дінінін шеңберінен шыккан жалпылама рафизилiк, зындыкилік және мулхидилiк деп аталатын суниттік емес бағыттар мен агымдарға карсы шығып, Құран мен сүннет байрағын желбіреткен тұлға. Ол Құран таным берген Пайғамбар да жүзеге асырған және насихаттағаншынайы исламды халыкка түсіндірген руханияттын адамы, Құранның махаббат пен кемелдiлiк тұрғыдан жорамалдаушысы. Сондыктан да бiз Ахмет Ясауи деген кезде, Х3. Мұхаммед Пайгамбар өміріндегі исламды, осы ислам дінін өз ана тілінде барша халық түсiне алатын түрiк тiлiнде түсiндерген алгашкы түрiк сопысын және ол торбиелеген алыперендермен Исламнын таухид пен әділет шуағын жержаһанга жаюға тырысқан бір топ жанкешті адамды еске аламыз. Ислам дiнiн жаю мақсатында ғазауатка қатысқан, дiн жолында бар күш-жігерін аямаған, ғылыммен айналыскан Ясауи шәкірттері Анадолыда алыперен деген атпен танылған. Әзірет Түркістан тек бiздiн ұлтымыз үшiн гана емес, уағыздаған сөздерi арқылы әлемдiк денгейдегi кұндылыкка да ие. Оның атымен аталатын Ясауилік немесе Ясауи жолы негiзiнде исламның түрікше жорамалы болып табылады. Аллага, пайгамбар мен болмыска деген сүйіспеншілікті өз көнілінде топтастырып, түйістіре бiлген Алланын кулы болған бұл тулга махаббат пен кемелдiлiктiн, шынайылык пен төзімділіктің, адамға деген құрмет пен сүйіспеншiлiктiн кең таралуы мен артуынын символы болып табылады. Бiр өлең жолдарында Түркiстанның жүрегi былайша баяндалады: Ахмет Ясауи Түркістанның жүрегi, Махаббатпен толтырды барша көңiлдi, Қасына жинапты алыперендердi, Жiгiттерге деген екен ерлiктiң жолы осы. Ерендердiң де хақ жолы да осы. Маламат сырын үйренді Арыстан Бабадан, Алып киiптi жүн шекпенін факрдын, Рұқсатын беріпті Жүсіп Хамадан, Дептi сонында бақыттың жолы осы, Өз нәпсісін танығаннын бостандық жолы осы. Бұл пiр жасыл күмбезде iзiн калдырган, Бiр бiрлеп түсiндiрдi хикметтi сөздерімен, Уахидiн тiлiмен турiкше былай деді Түркiстаннын бiрлiк жолы осы. Бөлiнбендер, тiрлiк жолы осы. Тәкбір үнімен дала сусындар, Желмен жарысып Ху жангырар, Ясауи кесенесінен нұрын шашар, Ей турiк бауырлар! Бiрлiк жолы осы, Құраннан ажырама, тiрлiк жолы осы дер. (Мұстафа Татжы) жүктеу/скачать 85,16 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|