ПӘнінен оқУ-Әдістемелік кешен

Жоғарыдағы суреттерде MediaPlayer компоненті көмегімен формаға қойылған бейнефильмнен үзінділер көрсетілген.

Dialog парағының Windows жүйесінің стандарт сұқбатты жүзеге асыру компоненттері:

Мәтіндік өріске файлды ашу мысалын қарастыру. Файлды ашудың LoadFromFile() функциясы.

Мәтіндік өрістегі файлды сақтаудың мысалын қарастыру. Файлды ашудың SaveToFile() функциясы.

Windows-тың стандарт қаріп таңдаусұқбат терезесін шығарудың FontDialog компоненті. Оны таңдау әдісі.

Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]

13- апта

2 кредит сағат.

Тақырыбы: Қолданушы интерфейсінің дамыған элементтері

Дәріс мазмұны:

1. Мәндер диапазонымен жұмыс істеудің ScroolBar компоненті

2. Реверсивті санаудың UpDown, SpinEdit компоненті

Мәндер диапазонымен жұмыс істеуді жүзеге асыратын айналдыру жолағы болып табылатын- ScroolBar компоненті. Оның Max, Min, Position, Kind қасиеттері, ScroolPos, ScroolCode параметрлері.

Реверсивті санаудың UpDown SpinEdit компоненттері. Олардың Associate, AlignButton,Orientation, Max, Min,Increment,Position қасиеттері.

Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]

14- апта

1 кредит сағат.

Тақырыбы: Delphi-де компонент жасау.

Дәріс мазмұны:

1. Компоненттер пакеті

2. Компонент жасау

3. Компонент шартбелгісін жасау

Компоненттер жинағы – Delphi-дің негізгі ерекшелігі. Ол негізгі терезенің оң жағында орналасып , қажетті компонентті тез табуға арналған белгішелерден тұрады

Компонент деп белгілі-бір қасиеттері бар және форма терезесінде кез келген объектіні орналастыру мүмкіндігін туғызатын функционалды элементті атайды. Delphi ортасының компоненттері 34 топқа бөлінген , ол топтарды парақтар деп атайды. Компоненттер көмегімен программаның негізі қанқасы құрылады (терезелер , батырмалар , таңдау тізімдері және т.с.с.)

Delphi ортасының компоненттері бағдарлама орындалғандығы көріністің пішімін анықтайтын бөлек элементтері ретінде қолданылады.

Сонымен қатар, Delphi ортасының көрініспен жұмыс атқармайды, яғни визуалды емес көптеген маңызды компоненттері бар. Дәлірек айтсақ, компонент алдын-ала даярланған бағдарламаның үзіндісі, оны қажет болғанда құрылып жатқан бағдарламаға ендіруге болады деп түсіну керек.

Компоненттерді өз бетінше жасауға да болады. Компонент шартбелгісін жасау.

Деректер қоймасын жасау:

1. Tools/ DataBaseDesktop

2. File/ NewTable/ Paradox 7

3. Database Desktop терезесінен файл ашу. Құралдар тақтасынан EditData

деректер қоймасынның мәліметтерін толтыру.

II. Жасалған деректер қоймасын Delphi формасын қою:

1. BDE парағынан Table компонентін қойып, оның қасиеттерін орнату.

2. Data Acccess парағынан Data Source компонентін қойып, оның қасиеттерін орнату.

3. DataCotrols парағынан DbGrid компонентін қойып, оның қасиеттерін орнату.

4. DbNavigator компонентін қою.

Жасалған деректер қоймасын түрлендіру.

Сурет салу беті Delphi-де Canvas (канва, холст- кенеп) деп аталады. Канваның әрбір нүктесінің х және у координаталары болады. Оның координаталық жүйесінің бастапқы нүктесі канваның сол жақ жоғарғы бұрышында орналасады. Координаттар жоғарыдан төмен және солдан оңға қарай өседі. Беттің өлшемін Height және Width қасиеттері арқылы өзгертуге болады. Координата пикселмен өлшенеді.

Графикада ағымдық көрсеткіш (көрінбейтін маркер) ұғымы бар. Ол қалыпты жағдайда координаталар басында орналасады. Ағымдық көрсеткішті жаңа позицияға орналастыру үшін MoveTo (x,y:integer) әдісі қолданылады. Әдістің орындалуы нәтижесінде көрсеткіш (х,у) координатасына жылжығанымен, экранда ешнәрсе сызылмайды. Ағымдық көрсеткіш позициясынан координатасы (х,у) нүктеге дейін сызық сызу үшін LineTo (x,y:integer) әдісі қолданылады.

Delphi графикасында негізгі геометриялық фигураларды салу әдістері:

Delphi-де графикалық құрылғыларды қолдануды жеңілдететін арнайы кластар анықталған: TCanvas- бейнелеу контексі үшін, TFont- шрифт үшін, TPen- қалам үшін,TBrush- қылқалам үшін.

Ол төмендегідей мәндер қабылдайды.

Canvas.Ellipse(30,30,120,120);

Нәтижеде сызық қалыңдығы 1-ке тең, сызық стилі штрихталған, қызыл түсті шеңбер сызылады. Қосымшаны орындату нәтижесі келесі суретте көрсетілген.

Код “Сызу” батырмасына жазылады.

Программада Canvas операторын әр команда сайын қайталап жазбай, With (біріктіру) операторы арқылы да ұйымдастыруға болады. Онда жоғарыдағы код фрагменті былайша болады:

Pen.Color:=clRed;

Pen.Width:=1;

Pen.Style:=psDash;

Ellipse(30,30,120,120);

end;

II. Brush (қылқалам)- тұйық облысты, геометриялық фигура ішін бояуды жүзеге асырады. Brush қасиетінің өз қасиеттері бар.

Color – фигура ішін бояу түсін көрсетеді.

Style- бояу стилін анықтайды.

Оның мәндері:

Pen.Color:=clRed; //1-фигура

Pen.Style:=psSolid;

Brush.Color:=clgreen;

Brush.Style:=bsHorizontal;

Ellipse(5,5,60,60);

Brush.Color:=clRed; //2-фигура

Brush.Style:=bsBDiagonal;

Rectangle(70,5,140,70);

Brush.Color:=clblack; //3-фигура

Brush.Style:=bsSolid;

Ellipse(5,75,75,120);

Brush.Color:=claqua; //4-фигура

Brush.Style:=bsVertical;

Chord(80,80,140,140,80,110,140,110);

end; end;

Келесі суретте қосымшаны орындату нәтижесі көрсетілген.

Қаріп (шрифт) параметрі Canvas объектісінің Font қасиеті арқылы анықталады. Ол келесі қасиеттерден тұрады:

Мысалы

Font.Name:='KZ Decor';

Font.Size:=18;

Font.Style:=[fsBold,FsItalic];

Font.Color:=clRed;

TextOut(10,10,'BORLAND DELPHI 7')

• 
  объектіні экранға шығару
  
• 
  оны экраннан өшіру
  
• 
  кейбір ығысу арқылы объектінің басқа нұсқасын шығару т.с.с.
  

Қарапайым анимациялық алгоритм келесі қадамдардан тұрады:

• 
  белгілі бір түспен сурет шығару
  
• 
  суретті сол орнында фон түсімен шығару (сурет жоқ болып кеткен тәрізді болады)
  
• 
  суретті бастапқы түспен келесі жерде шығару т.с.с.
  

1. 
   Анимация деген не?
   
2. 
   Қарапайым анимациялық алгоритм қандай қадамдардан тұрады?
   
3. 
   Анимациялық эффект жасау үшін Delphi-дің қандай компоненттері қолданылады?