ПӘннің ОҚУ-Әдістемелік кешені «бейорганикалық химия» 5В060600– Химия» ОҚУ-Әдістемелік материалдар семей
жүктеу/скачать 4,88 Mb.
|
| (ОСӨЖ )
1. CO молекуласында көміртек атомының коваленттігі нешеге тең: а) екіге; б) үшке; в) төртке. Себебі: 1) қозбаған көміртек атомында 2 жұптаспаған электрон бар; 2) көміртек атомы жұптасқан электрондарға акцептор бола алады; 3)көміртек атомында төрт валентті электрон бар. 2. HF және SiF4 арасында реакция жүруі мүмкін бе? а) мүмкін; б) мүмкін емес. Себебі: 1) HF молекуласы полюсті, SiF4 полюссіз. 2) екі молекулада жұптаспаған электрон жоқ; 3) кремнийдің валенттік орбиталінің саны төрттен көп және оның жартысы валентті электронмен толмаған; 4) кремнийдің валенттік электрон саны 4-ке тең; 5) HF молекуласы жұп электрон арқылы донор бола алады. 3. O2 молекуласына қандай магниттік қасиеттер тәң: a) диамагнитті;б) парамагнитті. Себебі: 1)O2 молекуласында электрондардың саны жұп болады; 2)O2 молекуласының спинінің қосындысы нольден айрықша. 4.NO молекуласында байланыс еселігі нешеге тең? А)2; B)2,5; C)3. Себебі: 1)π -орбиталінде байланыстырушы электрондардың саны 4; 2) байланыстырушы орбитальдарда босаңдатушы орбитальдарға қарағанда 5 электрон артық орналасқан ; 3) азот атомында 3жұптасқан электрон бар. 5. Мына бөлшектердің қайсысы парамагнитті: A) N2; B) O2; C) NO; D) CO; E) CN? 6. Мына бөлшектердің қайсысы МО теориясы бойынша тұрақты күйінде бола алмайды? A) H2+; B) H2; C) H2 - ; D)He2; E) He? 7. Байланыстардың барлығы σ-типке жататын молекулалар тобың анықтаңыз? A) NH3, HCl, H2O D) NO2,O2, CH4 B) CO, SO2, N2 E) SO2, Cl2, HF C) SO2, C2H2, AlH3 8.Құрамында σ- және π –байланысы бар молекуланы анықтаңыз: A) AICI3 B) NH3 C)O2 D)H2O E)Cl2 9.Құрамында полюстi ковалентті байланысы бар полюссіз молекуланы анықтаңыз: A) N2 B) H2S C) NaF D) H2O E) BeCl2 10.Атомдық орбиталдардың sp2- гибридтелуіне түзілетін байланыстар арасындағы бұрыш: A)120 0 B)60 0 C)109 028 , D)104 0 5, E)180 0C 11. SiCl4 қосылыстағы атомдық орбитальдардың гибридтелу түрін анықтаңыз: A) sp2 B)sp3 C)sp3d D)sp E)sp3d2 12. O2 –молекулалық ионның түзілу мүмкіндігін және байланыс еселігін анықтаңыз A)1 B)2 C)0,5 D)1,5 E)2,5 13. МО әдісі бойынша Cl2 молекуланың магниттік қасиеттері қандай? А) диамагнитті В) парамагнитті Студенттің өзбетімен орындауға арналған жаттығулар мен есептер (СӨЖ ) 1. H2,Cl2 және HCl молекулаларындағы химиялық байланыстардың түрлерін көрсетіңіз. 2. Элементтердің электртерістіктерінің мәндерін пайдала отырып K-Cl, Ca-Cl, Fe-Clжәне Ge-Cl байланыстары үшін электртерістіктердің айырымын есептеңіз. Қандай байланыста иондық табиғаты басымдау келеді? 3. Валенттік байланыстар теориясы тұрғысынан BF3молекуласы мен BF4 – ионының электрондық құрылысын жазыңыз. 4. CH4,NH3 молекулаларындағы және NH4 ионындағы коваленттік байланыстардың түзілу әдңстерін көрсетіңіз. 5. NCl3, CS2 және ICl5 молекулаларындағы байланыстардың табиғатын түсіндіріңіз. Әр қосылыс үшін электрон жұбының ығысу бағытын көрсетіңіз. 6. NF3, OF2, ClF және CO2 молекулаларындағы байланыстардың табиғатын түсіндіріңіз. Әр қосылыс үшін электрон жұбының ығысу бағытын көрсетіңіз.
8. HCN молекуласының диполь моменті μ =9,66.10-30 Кл.м, ал электрон зарядының абсолюттік мәні q =1,60.10-19 Кл. Дипольдің ұзындығын есептеңіз. 9.Неліктен CS2 молекуласының диполь моменті нольге тең болатындығын молекуланың структуралық формуласын жазып түсіндіріңіз. 10. Байланыстырушы электрон жұптарын көрсету арқылы H2, O2, Cl2, N2 және CH4 молекулаларының құрылысын келтіріндер. Азот молекуласының аса беріктігін немен түсіндіруге болады? 11. Бірдей атомдардан түзілген молекулалардың диполь моменті мен диполь ұзындығы неге тең? 12.Келтірілген полюсті байланыстардың оң және теріс полюстерін көрсетіндер: a) H-F; б) C-H;в) H-S;г)C-I;д)C=O;е)C-F;ж)S=0. 13. HCl молекуласындағы диполь ұзындығы 0,22 Ao-ге тең. Молекуланың диполь моментін есептеңдер. 14. Келтірілген қосылыстардағы атомдар арасындағы байланыс түрін анықтаңдар: KHF2, H2O, HNO3, KHSO4 15. Мына қатардағы қосылыстардың беріктігі қалай өзгереді: HF, HCl, HBr, HI? 16. Элементтердің электртерістігін пайдаланып, мына байланыстарда элекрон жұбы қай атомға қарай ығысатығын табыңдар: S-K, S-H, S-Br, S-C. 17. H-N байланысының диполь моменті 4,342.10-30 Кл.м-ге тең, H-N байланыс ұзындығы 0,101 нм. Сутегі мен азоттың эффектілі зарядын H+δ, N- δ табыңдар. 18. C-N байланысында көміртегі мен азоттың эффектілі заряды электронның абсолют зарядының 0,071 бөлігіне тең. C-N байланысының диполь моменті 1,67.10-30 Кл.м. Диполь ұзындығын есептендер. 19. PCl3, BF3, CS2, CCl4, Cl2O молекулаларда электрон жұптары қай элементке қарай ығысады? 20. ВБ теориясы бойынша NH3 молекуланың кеңістіктегі құрылысын, полюстігін, байланыстардың табиғатын (σ , π байланыс, гибридті, полюсті, полюссіз ковалентті, ионды) анықтаңыз. 21. H2O, H2S, H2Se, H2Te молекулалардың құрылысын қарастырып (полюстілігін, байланыстар табиғатын σ , π ), байланыстар арасындағы бұрыштар қалай өзгереді? Неге? 22. H2, H2O, PH3, BH3, KBr молекулалардың полюстілігін анықтап, полюсті ковалентті байланысы бар полюссіз молекуланы анықтаңыз (жауапты түсіндіріңіз). 23. CCl4 және CH3Cl молекулалардың құрылысын және полюстілігін валентілік байланыс әдісі бойынша талдаңыз. 24. HF, HCl, HBr, HI, KI молекулалардың құрылысын қарастырып (полюстілігін, байланыстар табиғатын σ , π), дипольдік моменттері қалай өзгеретіндігін талдаңыз? 25. SiCl4 молекулаланың кеңістіктегі құрылысын, полюстілігін валенттік байланыс әдісі бойынша байланыстардың табиғатын (σ , π байланыс, гибридті, полюсті, полюссіз ковалентті, ионды) анықтаңыз. 26. Азот молекуласындағы (N2) атомдар арасындағы байланыстардың түрлері мен түзілу табиғатын валенттік байланыстар әдісі бойынша анықтаңыз. 27. O2 молекуланың және O2-, O2+ молекулалық иондардың молекулалық орбитальдар әдісі бойынша энергетикалық диаграммаларын құрастырып түзілу мүмкіншілігін, байланыс еселегін және магнитті қасиеттерін анықтаңыз. 28. NO молекуланың молекулалық орбитальдар әдісі бойынша энергетикалық диаграммасын құрастырып байланыс еселегін және магнитті қасиетін анықтаңыз. Оқытушы қатысындағы студенттің өздік жұмысына берілген сұрақтар (ОСӨЖ ) 1. [Pt(NH3)4Cl2]Cl2 қосылыстағы комплекстүзгіштің координациялық саны мен тотығу дәрежесі A) 6 және 4+ B) 4және 4+ C)4 және 2+ D) 2 және 0 E)6 және 2+ 2. Калий хлоропентагидроксоплатинаты (IV) деп аталатын қосылыстың формуласы: A) K2[Pt(OH)5Cl] C) K2[Pt(OH)6Cl2] E)K[Pt(H2O)7Cl2] B) K[Pt(H2O)5Cl] D) K[Pt(H2O)5Cl2] 3.Комплексті ионның [Ni2 (NO) 2(CN) 6]4- атын атаңыз: А) никель нитроцианид анионы В) никель цианонитрит ионы С) гексанитратоцианоникелет (III) анионы Д) гексацианодинитроникелат (II) анионы Е) гексанитродицианоникелат (III) ионы 4. Кешен ионының заряды бойынша кешен катионға жататын кешен қосылысын анықтаңыз. A) [Co (NH3)2(NO2)3] B) K3 [AIF6] C) Na 2 [Zn (OH)4] D) [Cr (NH3)5C1] SO4 E) K2 [PtC14] 5. Ацидокомплекске жататын кешен қосылысы: A) [Cu(NH3)4]SO4 В)Na2[Pb(OH)4] C) K3[Al(OH)6] D) [Cu (H2O) 4] SO4 E) K 2[Co (SO3)2] 6. Тұрақтылығы ең жоғары болаты кешен ионы: A) [HgCl4]2- KТ-З=8,5.10-18 В) [HgBr4]2- KТ-З=1,0.10-21 C) [HgI4]2- KТ-З=1,5.10-30 D) [Hg(CNS)4]2- KТ-З=1,0.10-22 E) [Zn(CN)4]2- KТ-З=1,3.10-17 7. Құрамындағы комплекстүзгіш пен лигандаларға оңай ыдырайтын кешен ионын анықтаңыз. A) [Ag(S2O3)2]3- KТЗ=1,0.10-13 В) [Ag(CN)2]- KТЗ=1,0.10-21 C) [Ag(SCN)2]- KТЗ=2,0.10-11 D) [Ag(NH3)2]+ KТЗ=5,9.10-8 E) [Ag(NO2)2]- KТЗ=1,3.10-3 8. Қандай қосылыстың ерітіндісінде Cu2+ иондардың концентрациясы ең аз болады? A) CuSO4 C) Cu (NO3)2 B) CuCl2 D) [Cu (NH3)4] SO4 E) CuSO4.5H2O 9. Нитропентаамминкобальт (III) хлориді кешен қосылыстың формуласы: A) [Co (NH3)3(NO2)2Cl]; D) [Co (NH3)5NO2] Cl; B) [Co (NH3)5(NO2) Cl2]; E) [Co (NH3)5 Cl] (NO2)2; C) [Co (NH3)3(NO2) Cl] Cl Студенттің өзбетімен орындауға арналған жаттығулар мен есептер (СӨЖ ) 1. [Cu(NH3)4]SO4 , K2[PtC16], K[Ag(CN)2] комплексті қосылыстардың атын атап комплекстүзгіштің тотығу дәрежесін және координациялық санын анықтаңыз. 2. [Cr(H2O)4Cl2]OH, K2[HgBr4], Na4[Fe(CN)6] комплексті қосылыстардың атын атап комплекстүзгіштің тотығу дәржесін және координациялық санын анықтаңыз. 3. Кобальт (III) координациялық саны =6 болса,CoCl3∙6NH3, CoCl3∙5NH3, CoCl3∙4NH3 комплексті қосылыстардың координациялық формулаларын жазып, аттарын атаңыз. 4. Кешен иондардың Ag(CN)2]- (KТ-З=1,0∙10-21 ), [Ag(NH3)2]+ ( KТ-З=6,8∙10-8 ) [Ag(SCN)2]- (KТ-З=2,0∙10-11) жақшадағы тұрақсыздық константаларKТ-З шамаларын пайдаланып, ерітінділердің мольдік концентрациялары бірдей жағдайда, Ag + иондарының концентрациясы жоғары болатын ерітіндіні анықтаңыз. 5. Комплекстүзгіштері Cr3+,Pd2+,Ni2+ болатын кешен ионардың [Cr(NH3)5NO3]x, [Pd(NH3)Cl3]x, [Ni(CN)4]x зарядын анықтап, комплексті қосылыстарын құрастырып, аттарын атаңыз. 6.Кешен иондардың[Co(CN)4]2-,[Hg(CN)4]2-, [Cd(CN)4]2- тұрақсыздық константаларының мәндері сәйкес 8∙10-20, 4∙10-41, 1,4∙10-17 . Ерітіндінің молярлы концентрациялары бірдей болса, CN – иондардың концентрациясы үлкен болатын кешен ионың анықтаңыз. 7. Rb2[PbBr6]; K2[PbCl4], Na[Sb(SO4)2] қосылыстардағы комплекстүзгіштің тотығу дәрежесін, координациялық санын кешен ионның зарядың және KТ-З көрінісін жазыныз. 8. [Ag(NH3)2]+, [Fe(CN)6]4-, [PtCl6]2- кешен иондардың аттарың атап, тұрақсыздық константаларының көрінісің жазыңыз. Комплекстүзгіштің тотығу дәрежесін мен координациялық санын анықтаңыз. 9. [Zn(NH3)4]+, [Fe(CN)6]3-, [PtCl4]2- комплексті иондардың аттарын атап, тұрақсыздық константаларының көрінісің жазыңыз. Комплекстүзгіштің тотығу дәрежесін мен координациялық санын анықтаңыз. 10. Платина (II) комплекстүзгіштің координациялық саны 4 тең болса, PtC12∙3NH3; PtC12∙NH3.KCl; PtC12∙2NH3 кешен қосылыстардың координациялық формулаларын жазып, аттарын атаңыз. 11. Fe 3+, NH3, Cl-, K+ бөлшектердің тіркесімі бойынша жеті кешен қосылысты құрастыруға болады. Осы қосылыстардың формулаларын жазыңыз. 12. [Cr(CN)6]3- кешен ионның түзілу механизмің қарастырып, кеңістіктегі құрылысын анықтаңыз. 13.[AuCN2]- кешен ионы комплекстүзгіштің AO гибридтелу түрін анықтаңыз. 14. Құрамы CuCl2.4H2O және 4KCN.CoCN2 болатын қосылыстардың координациялық құрылысын қарастырып олардың координациялық формаларын жазып, атын атаңыз. 15. Кешен қосылыстардың формулаларын құрастырыңыз: a) аммоний гексахлоропаллааты (IV) цезий дихлороаргенаты (I) б) дихлоротетраамминкобальта (III) сульфаты хлоротетраминотемір (III) хлориді в) аммоний гидроксотрихлороаураты (III) индий (I) тетраиодоиндат(III) д) бромотетраамминкобальт (III) нитраты е/натрий бис (тиосульфато) аргенаты (I) 16.Кешендер аталымдарында қателерін анықтап, дұрыс жауабын келтіріңіз. a) [Fe(CO)5] – темір карбонилы б) [Os(NH3)6] – осмий гексаамины в) [Al(H2O)6]3+ - гексагидроксоалюминий г) [Cr(H2O)4Cl2] – тетрааквадихлорохром (II) 17. Кешендер аталымдарында қателерін анықтап, дұрыс жауабын келтіріңіз. a) [TiF6]2- - гексафтортитанат ионы б) [Ag(CN)2]- - дицианидокүміс (I) ионы в) [PbCl6]2- - гексахлороплюмбат (II) ионы г) [Cr(NH3)2(H2O)4]- - . 18. Координациялық саны 6-ға тең, комплекстүзгіштің Co III қатысуымен түзілген кешен қосылыстардың координациялық формулаларын қателерін анықтап, дұрысын келтіріңіз. a) [Co (NO2)4(NH3)2]-, [Co (NH3)3(NO2)3]+ б) [Co(H2O)3(NH3)3], [Co(NH3)4Cl2]+ в) [Co(H2O)4(NH3)3], Na3[Co(NH3)6] Оқытушы қатысындағы студенттің өздік жұмысына берілген сұрақтар (ОСӨЖ) 1. Есептеу жүргізбей ақ, мына процестердің қайсысы үшін энтропияның өзгерісі оң болатынын көрсетініз. A) MgO (к) + H2 (г) = Mg (к) +H2O(c) B) C (графит) + CO2 (г) = 2CO (г) C) CH3COOH (сулы) = CH3COO-(сулы) + H + (сулы) D) 4HCl (г) +O2 (г) =2Cl2(г) + 2H2O (г) E) NH4NO3 (к) = N2O (г) + 2H2O (г) 2. Кез келген температурада мына жағдайлардың қайсысы мүмкін болады: A) ΔH<0, ΔS>0 B) ΔH<0, ΔS<0 C) ΔH > 0, ΔS>0 3. Кез келген температурада мына жағдайлардың қайсысы жүзеге аспайды: A) ΔH>0, ΔS>0 B) ΔH>0, ΔS<0 C) ΔH <0, ΔS<0 4. P=cont болған кезде реакция өзбетінше мына жағдайда жүреді: A) ΔG>0; B) ΔG=0; C) ΔG<0; D) ΔS<0; E) ΔH>0 5. 4CO+2SO2=S2+4CO2 реакцияға қатысатын затардың стандарты жағдайдағы түзілу энтальпиялары (ΔH 0f) белгілі болса химиялық реакцияның жылу эффектісін ΔH 0 298 қалай есептеуге болады: A) ΔH 0 298 = ΔH 0f (CO)+ ΔH 0f (SO2) - ΔH 0f (S2)- ΔH 0f (CO2); B) ΔH 0 298 = ΔH 0f (S2) + ΔH 0f (CO2) - ΔH 0f (CO) - ΔH 0f (SO2); C) ΔH 0 298 = 4ΔH 0f (CO)+ 2ΔH 0f (SO2) +2 ΔH 0f (S2)+4 ΔH 0f (CO2); D) ΔH 0 298 = 4ΔH 0f (CO)+ 2ΔH 0f (SO2) - ΔH 0f (S2)-4 ΔH 0f (CO2); E) ΔH 0 298 = ΔH 0f (S2) + 4ΔH 0f (CO2) -4 ΔH 0f (CO) -2 ΔH 0f (SO2); 6. PtCl2 (к) + Cl2 (г) =PtCl4 (к) реакцияның жылу эффектісін (кДж/моль) және реакция түрін анықтаңыз, егер стандартты жағдайда заттардың түзілу энтальпиялары ΔH 0 298 (кДж/моль): PtCl2 (к) = -118,0; PtCl4(к) = -226,0 тең болса.
-344, экзотермиялық D) 344, эндотермиялық -108, эндотермиялық E) -266, эндотермиялық -108, экзотермиялық 7. Энтропияның өзгеруі ΔS (ретсіздік) кему ретімен жүретін процесті анықтаңыз: A) H2O (c) → H2O (г) D) 4HCl (г) + O2 (г) →2H2O (г) +2Cl2(г) B) H2 (г) + Cl2 (г) →2HCl (г) E) 2NH3 (г) →N2 (г) +3H2 (г) C) N2O4 (г) →2NO2 (г) 8. Азот диоксидінің стандартты түзілу жылуы: ΔH 0 298(NO2) =-33,5 кДж/моль. Келтірілген реакциялардың ішінен жылу эффектісі осы санға тең реакцияны белгілеңіз (T=298K). A) N2+2O2 =2NO2; D) NO + 1|2 O2 =NO2; B) 2NO +O2 =2NO2; E) 4NH3 +7O2=4NO2+6H2O C) 1|2 N2 +O2=NO2; 9. Энтропияның өзгеруі ΔS өсу ретімен жүретін процесті анықтаңыз. A) CaO (к) +H2O (с) = Ca (OH) 2 (к) D) C (графит) → C (алмаз) B) NH3 (г) +HCl (г) = NH4Cl (г) E) 4Fe (к) + 3O2 (г) = 2Fe2O3 (к) C) N2O4(г)→2NO2(г) 10. (NH4)2CrO4(кр) аммоний хроматының түзілу Гиббс энергиясы мына реакцияның Гиббс энергиясының өзгеруіне тең: A) 2NH3 (г) +H2CrO4 (c) = (NH4)2CrO4 (к) B) 2NH3 (г) +CrO3 (к) +H2O (с) = (NH4)2CrO4 (қ) C) N2 (г) +4H2 (г) +Cr (қ) + 4O2 (г) = (NH4)2CrO4 (қ) D) 2N(г)+8H(г)+Cr(г)+4O(г)=(NH4)2CrO4(қ) E) (NH4)2CrO4 (ққ) =2NH3 (г) +CrO3 (қ) +H2O (с) 11. 2PH3(г) + 4O2(г) = P2O5(к) +3H2O(с) реакция теңдеуінен стандартты жағдайда фосфиннің түзілу энтальпиясын ΔH 0 298 PH3 (кДж/моль) анықтаңыз. ΔHх.р. = -2360 кДж, ΔH 0 298P2O5 (қ) =-1492 кДж/моль және ΔH 0 298 H2O (с) = -285, 8 кДж/моль. A) -21,2 B) -10,6 C)-5,3 D)5,3 E)30,6 12. CaO(қ) +CO 2(г) ↔CaCO3(қ) тура бағытта өзбетінше жүре алады ма? Жауапты реакцияның Гиббс энергиясын есептеу арқылы дәлелдеңіз. ΔG 0 298 (кДж/моль): CaO (қ) =-604,2; CO2(г)=-394,64; CaCO3(қ)=-1128,7. -998,84 кДж/моль, ия; D) -2124,6 кДж/моль, ия; -129,9 кДж/моль, жоқ; E) -129,9 кДж/моль, ия +998,84 кДж/моль, жоқ; 13. Есептеу жүргезбей ақ, мына процестердің арасынан ΔS0 кему ретімен жүретін реакцияларды анықтаңыз : A) 2NH3 (г) = N2 (г) +3H2 (г) B) CO 2(к) = CO 2 (г) C) 2NO (г) + O2 (г) =2NO2 (г) D) 2H2S (г) +3O2 (г) = 2H2O (с) +2SO2 (г) E) 2CH3OH (г) +3O2 (г) = 4H2O (г) + CO2 (г) Студенттің өзбетімен орындауға арналған жаттығулар мен есептер (СӨЖ ) 1. Термохимиялық теңдеулер бойынша реакциялардың экзо- немесе эндотермиялық екенің анықтаңыз: C (г) + H2O (г) =CO (г) + H2 (г) ΔH0= +132кДж CuO (к) + C (г) = C (к) +CO (г) ΔH0= +46 кДж FeO (к) + CO (г) = Fe (к) +CO2 (г) ΔH0= - 12 кДж MgO (г) + Al2O3 (г) = (MgAl2) O 4 (г) ΔH0= -39 кДж 2. Реакцияларды теңестіріп стандартты энтальпиясын есептеңіз. A) ZnS (г) +O2 (г) = ZnO (г) + SO2 (г) B) Al2 (SO4) 3(г) = Al2O3 (г) +SO3 (г) C) AgNO3 (г) = Ag ( г) + NO2(г) +SO3(г) D) SO2 (г) +H2S (г) = S (г) + H2O (ж) 3. ΔH 0 тұз. MgO(к)= -602 кДж /моль ; ΔH0 тұз. CO2(г)= -395,4 кДж/моль мәндерін және магний карбонатының MgO(к) мен CO2(г) заттарға ыдырау реакцияның жылуын (энтальпиясын) 115,6 кДж/моль пайдаланып MgCO 3(к) үшін стандартты түзілу жылуын есептеңіз. 4. Берілген термохимиялық тендеулер бойынша мышьяк (V) оксидінің жай заттардан стандартты түзілу энтальпиясын есептеніз. 4As(г) + 3O2(г) = 2As2O 3(к); ΔH0= - 1328 кДж As2O 3(к) + O2(г) =As2O 5(г) ; ΔH0= - 261 кДж 5. Реакция тендеуі бойынша темір (III) оксидінің стандартты энтропиясын есептеңіз. 4FeO(к) + O2(г) = 2Fe2O3(к) : ΔS o х.р. = -259 Дж/К 6. Темір (III) оксидінің жай заттардаң стандартты түзілу энтропиясын: 4Fe(к) +3O2(г) = 2Fe2O3(к) берілгендер бойынша есептеңіз: 2Fe(к) +O2(г) = 2Fe2O(к) ; ΔS o (I)= -145 Дж/К 4FeO(к) + O2(г) = 2Fe2O3(к); ΔS o (II)= -259 Дж/К 7. T=1230 K температурада 2SO2 (г) + O2 (г) =2SO2 (г) реакцияның Гиббс энергиясын есептеңіз, егер реакцияның ΔH0= - 198 кДж және ΔS o =-187Дж/К болса. Осы жағдайда жабық жүйеде бұл реакция өздігінен жүре ме? 8. Төмендегі реакцияларды пайдаланып этиленнің C2H4 түзілу жылуын (ΔH0 тұз,298) есептеңіз: C2H4(г) +3O2(г) =2CO2 (г) +2H2O(г) ; ΔH0 298=-1323 кДж C (графит) + O2 (г) = CO2 (г) ; ΔH0 298=-393,5кДж H2 (г) + 0,5 O2 (г) = H2O(г) ; ΔH0 298=-241,8 кДж 9. Төмендегі реакцияларды пайдаланып MgCO3 (к) –ң түзілу жылуын (ΔH0 тұз,298) есептеңіз: 2Mg (к) + O2 (г) = 2MgO (к) ; ΔH0 298=-1203,6 кДж C (графит) + O2 (г) = CO2 (г) ; ΔH0 298=-393,5 кДж MgO (к) + CO 2 (г) = MgCO3(к) ΔH0 298=-117,7 кДж 10. Төменде келтірілген реакциялардың ΔG0298 –ң мәндерін талдай отырып, қорғасын мен қалайыға қандай тотығу дәрежелері біршама тән екендігін анықтаңыз: PbO2(к) + Pb(г) = 2PbO(к) ; ΔG0298 <0 SnO2 (к) + Sn(г) =2SnO(к) ; ΔG0298 >0 11. Есептеулер жүргізбей ақ төменде көрсетілген реакциялар жүру барысында жүйенің энтропиясы қалай өзгеретіндігін (таңбасын) анықтаңыз: A) 2NH3 (г) = N2 (г) + 3H2(г) ; B) 2CH3OH (г) + 3O2 (г) = 4H2O(г) +2CO2(г) ; C) 2H2S (г) + 3O2 (г) = 2H2O(с) + 2SO2(г) ; D) 2NO (г) + O2 (г) = 2NO2 (г) 12. Мына оксидтердің қайсысы 298 K температурада алюминиймен тотықсыздануы мүмкін: CaO, FeO, CuO, PbO, Fe2O3, Cr2O3? Жауабыңызды есептеулермен дәлелдеңіз. 13. Төменде көрсетілген реакцияның ΔG0298 мәнің есептеп стандартты жағдай мен 298 K температурада реакция қай бағытта өз еркімен жүретіндігін анықтаңыз: N2(г) + 0,5 O2(г) = N2O(г) . 14. Төменде көрсетілген реакцияның ΔG0298 мәнің есептеп стандартты жағдай мен 298 K температурада реакция бай бағытта өз еркімен жүретіндігін анықтаңыз: Fe2O3 (к) +3CO (г) = 2 Fe (к) +3CO2(г) 15. Төменде көрсетілген реакцияның ΔG0298 мәнің есептеп стандартты жағдай мен 298 K температурада реакция бай бағытта өз еркімен жүретіндігін анықтаңыз: Cu (к) + ZnO (к) = CuO (к) + Zn (к) 16. Жүйенің: 4HCl(г) + O2(г) ↔2H2O(г) + 2Cl2(г) , стандарты жағдайдағы ΔH o х.р. = -114,42кДж/моль , ΔS o х.р. =-128,4Дж/моль тең болса, тепе теңдік қандай температурада түзіледі? 17. Энтропия өсу ретімен жүретін реакцияларды анықтаңыз A) CaO(к) +H2O(ж) = Ca(OH)2(к) ; B) 4Fe(к) +3O2(г) = 2Fe2O3(к) ; C) 2NH3(г) + HCl(г) = NH4Cl(к) ; D) N2O4(г) →2NO2(г) ; E) S(к) + O2(г) = SO2(г) 18. Берілген термохимиялық теңдеулерінен кальций гидроксидінің стандартты түзілу энтальпиясын ΔH0298 (Ca(OH)2) есептеңіз: Ca(к) +1/2 O2(г) = CaO(к) ; ΔH0 298(1)=-635,6 кДж (1) H2(г) +1/2 O2(г) = H2O(c) ΔH0 298(2)=-285,84 кДж (2) CaO(к) +H2O(с) = Ca(OH)2(к) ; ΔH0 298(3)=-66,06 кДж (3) 19. Берілген термохимиялық теңдеулерінен газ тәрізді фосфор пентахлоридінің стандартты түзілу энтальпиясын ΔH0 298 (PCl5(г)) есептеңіз: 2P(к) +3Cl(г) → 2PCl3(г) ; ΔH0 298=-560 кДж PCl3 (г) + Cl2 (г) → PCl5(г) ; ΔH0 298=-86,9 кДж 20. 1кг натрий карбонатын ыдырату үшін Na2CO3(к) = Na2O(к) + CO2(г), берілген термохимиялық теңдеулерінің қажетті жылу мөлшерін есептеңіз: Na2CO3(к) + SiO2(к) = Na2SiO3(к) + CO2(г); ΔH0 298(1)=81,04 кДж Na2O(к) + SiO2(к) = Na2SiO3(к) ; ΔH0 298(2)=-243,17 кДж Оқытушы қатысындағы студенттің өздік жұмысына берілген сұрақтар (ОСӨЖ) 1. Егер реакциялық 2NO + O2 →2NO2 ыдыстың көлемін 2 есе ұлғайтса реакцияның жылдамдығы қалай өзгереді: A) 4 есе азаяды; B)8 есе азаяды; C)4 есе өседі; D) 8 есе өседі 2. Жүйеге катализатор қосқанда реакция жылдамдығының өсуі немен түсіндіріледі: А) активтендіру энергиясының азаюымен; В) молекулалардың орташа кинетикалық энергиясының өсуімен; С) соқтығысу санының өсуімен; D) активті молекула санының өсуімен. 3. 20 0 C температурада белгілі бір реакцияның жылдамдық константасы 10-4 мин -1 , ал 50 0 C температурада 8∙10-4 мин -1ге тең. Реакция жылдамдығының температуралық коэффициенті нешеге тең: A) 2; B)3; C)4; D)5 4. Келтірілген реакция үшін: S(к) + O2(г) = SO2(г) Әрекеттесу массалар заңының көрінісі: υ=k.C(S).C(O2) В) υ=k.C(O2) С) υ=k.C(S) D) υ=k.C(S O2). Е) υ=k.C(S).C(O2) . C(S O2). 5. 2NH3(г) + HCl(г) →NH4 Cl(к) реакцияда аммиактың концентрациясын 2 есе арттырса реакция жылдамдығы қалай өзгереді? A) өзгермейді B)2есе артады C)2есе кемиді D)4 есе артады E) 4есе кемиді 6. Әрекеттескен заттардың концентрациясын 2 есе артырса реакция: 2N2O5=2N2O4 +O2 жылдамдығы қалай өзгреді? 10 есе артады; B) 4есе кемиді; C)өзгермейді; D)2 есе артады ; E) 4есе артады. 7. Температуралық коэффициент γ=3 болса, реакция жылдамдығын 81 есе кеміту үшін температураны неше градусқа төмендету керек? A)40; B) 30; C)20; D)10; E)9 8. Тепе-теңдікті: 2CO2(г) + O2(г) ↔2CO2(г) +Q бастапқы заттарға (солға) қарай ығыстыру үшін: А) СО концентрациясын арттыру керек В) температураны кеміту керек С) қысымды арттыру керек D) CO2 концентрациясын кеміту керек Е) температураны арттыру керек 9. 2NH3(г) +5NO2(г) = 7NO(г) + 3H2O(г) реакциядағы аммиактың концентрациясын 4 есе артырса, реакция жылдамдығы неше есе өседі? A) 2 B) 16 C) 32 D) 128 E) 512 10.Температураны 70 0C- ден 40 0C-қа дейін төмендетсе, реакция жылдамдығы қалай өзгереді ( γ=3)? A) 3есе кемиді B) 9 есе артады C) 27 есе артады D) 27есе кемиді E) 30есе артады 11. Тепе-теңдікті солға қарай ығыстыру үшін реакция жағдайын қалай өзгерту керек: H2(г) +Cl2(г) ↔2HCl(г) А) жүйенің қысымын кеміту керек В) жүйенің қысымын арттыру керек С) хлордың концентрациясын арттыру керек D) хлорсутектің концентрациясн арттыру керек Е) сутектің концентрациясын арттыру керек 12. 4HCl(г) +O2(г) ↔2H2O(г) +2Cl2(г) , ΔH<0, жүйенің тепе-теңдігін оңға (хлор түзілу бағытқа) қарай ығыстыру үшін: А) қысымды кемітеді В) HCl концентрациясын кемітеді С) Cl2 концентрациясын арттырады D) температураны арттырады Е) қысымды арттырады 13. Fe3O4(қ) + 4CO(г) ↔3Fe(қ) + 4CO2 (г) – Q реакция тепе-теңдігін солға қарай ығыстыру үшін: А) қысымды арттыру керек В) CO концентрациясын арттыру керек С) температураны төмендету керек D) қысымды кеміту керек Е) температураны арттыру керек 14. Мына әсер етулердің қайсысы химиялық реакцияның тепе-теңдік константасының мәнінің өзгеруіне әкеледі: А) қысымның өзгеруі; В) температураның өзгеруі; С) катализаторды ауыстыру; D) әрекеттесуші заттардың концентрациясын өзгерту? Студенттің өзбетімен орындауға арналған жаттығулар мен есептер (СӨЖ ) 1.A және В заттарының арасындағы реакция А+2В→С теңдеуімен өрнектеледі. Бастапқы концентрациялар [A]0 = 0,03моль/л, [B]0=0,05моль/л құрайды. Реакция жылдамдығының константасы 0,4. А затының концентрациясы 0,01 моль/л ге азайғандағы біраз уақыт өткеннен кейінгі жылдамдығын және реакцияның бастапқы жылдамдығын табыңдар. 2. Егер a)жүйедегі қысымды 3 есе арттырса ;б) жүйенің көлемін 3 есе азайтса ; в) NO концентрациясын 3есе арттырса, 2NO(2) +O2(г) →2NO2(г) реакциясының жылдамдығы қалай өзгереді? 3. Егер температураны 30 0C-қа көтергенде, реакция жылдамдығы 15,6 есе өссе, реакция жылдамдығының температуралық коэффициенті нешеге тең? 4. Реакцияның жылу эффектісі оның активтендіру энергиясына тәуелді ме? Жауаптарыңды дәлелдеңдер. 5. Егер тура реакция жылу бөле жүрсе, онда қандай бағыттағы тура немесе кері реакцияға үшін активтендіру энергиясы үлкен болады? 6. Егер 280 K-ге қарағанда реакция жылдамдығы 300K-та 10 есе көп болса, реакцияның активтендіру энергиясының мәні неге тең? 7. O3 (г) +NO(г) →O2(г) + NO2(г) реакциясының активтендіру энергиясы 10 кДж/моль-ге тең. Температураны 27 oC- ден 37 0C-ге дейін көтергенде реакция жылдамдығы неше есе өзгереді? 8. Реакция жылдамдығының температуралық коэффициенті активтендіру энергиясының мәніне байланысты ма? Жауаптарыңды дәлелдеңдер. 9. 2SO2 + O2 =2SO3 теңдеу бойынша: а)оттегінің концентрациясын 2 есе өсіргенде ;б) SO2 нің концентрациясын 3 есе өсіргенде жылдамдығы қалай өзгереді? 10. Реакцияның жылдамдығын 9 есе арттыру үшін берілген реакциядағы 2H2S+SO2=3S+2H2O күкіртсутек пен күкірт (IV) оксидінің концентрацияларын неше есе өсіру керек? 11. 2Fe(қ) + 3Cl2(г) = 2FeCl3(қ) реакцияның жылдамдығы қысымды 3 есе арттырғанда қалай өзгереді? 12. Газдар қоспасының температурасын 140 0C-ден 110 0C-ге дейін төмендетсе температуралық жылдамдық коэффициенті 3-ке тең реакцияның жылдамдығы қалай өзгереді? 13. Температура 45 0C-ге төмендегенде 25 есе баяулайтын реакция жылдамдығының температуралық жылдамдық коэффициентін табындар. 14. Жабық ыдыста тепе-теңдік орнаған: CO2 (г) + H 2 →CO(г) + H2O(г) ; тепе-теңдік константасы бірге тең. a) Егер берілген температурада 1 моль CO2 және 5моль H2 араластырса, CO2 нің қанша проценті CO-ға айналады; б) егер тепе тендік орнағанда реакцияға сутектің бастапқы мөлшерінің 90% реакцияға түссе, CO2 мен H2 қандай көлемдік қатынаста араластырылған? 15. N2(г) + 3H2(г) →2NH3(г) ΔH 0 =-92,4кДж жүйесінде тепе-тендік кезінде қатысатын заттардың концентрациялары тең : [N2]=3 моль/л ; [H2]=9 моль/л ; [NH3]=4моль/л. a) H2 және N2 бастапқы концентрацияларын; б) температураның өсуімен тепе-тендік қалай қарай ығысатын; в) реакциялық ыдыстың көлемін кішірейтсе тепе-тендік қай бағытқа ығысатынын анықтандар. 16.Белгілі бір температурада 2NO2→2NO+O2 жүйесіндегі тепе -тендік келесі концентрацияларда орнады : [NO2]=0,006моль/л ; [NO]=0,024моль/л ; [O2]=0,012 моль/л. Реакцияның тепе-тендік константасын және NO2-ның бастапқы концентрацияларын табыңдар. 17.A(г) + B(г) →C(г) +D(г) жүйесіндегі A және B газдарын араластырған соң мынадай концентрацияларда тепе –тендік орнайды: [B]=0,05 моль/л; [C]=0,02 моль/л. Реакцияның тепе –тендік константасы 4∙10-2 тең. A және B заттарының бастапқы концентрацияларын табыңдар. 18.Егер N2O4 бастапқы концентрациясы 0,08 моль/л, ал тепе –тендік орнаған сәтте 50% N2O4 диссоциацияланған болса, онда N2O4→2NO2 реакциясының тепе –тендік константасын табындар. 19.C (графит) +CO2(г) →2CO2(г) ; ΔH 0 =172,5 кДж жүйесі тепе тендік жағдайда болады: а) қалыпты қысымда температура жоғарлағанда тепе тендік қоспада CO2 мөлшері қалай өзгеретінің; б) температура өзгеріссіз болса, жалпы қысымды жоғарлатқанда, температураны жоғарлатқанда, жүйеге катализатор қосқанда тепе тендік константасы өзгере ме? 20. Қайтымды реакцияларының: 2CO(г) + O2(г) →2CO(г); ΔH 0 =-566 кДж N2 (г) + O2 (г) → 2NO (г) ; ΔH 0 =160кДж а) температура төмендегенде; б) қысым жоғарлағанда тепе тендік қай бағытқа ығысады? 21. Мына реакциялардың: 2H2(г) +O2(г) → 2H2O(г) ΔH 0 =- 483,6 кДж CaCO3(қ)→ CaO(қ) + CO2(г) ΔH 0 =179 кДж а) қысымның өсуі; б) температураның өсуі тепе тендігіне қалай әсер етеді? 22. Жабық ыдыста AB(г) →A(г) + B(г) реакциясы жүрді. Реакцияның тепе тендік константасы 0,04, ал В затының тепе тендік концентрациясы 0,02 моль/л құрайды. АВ затының бастапқы концентрациясын табындар. Қанша процент АВ зат ыдырады? 23. Егер қысымды екі есе өсіріп, сонымен қатар температураны 10 0C-қа көтерсе А2(г) + B2(г) →2АВ(г) реакциясының тепе тендігі қай бағытқа ығысады? Тура және кері реакцияның температуралық коэффициенті сәйкесінше 2 және 3-тең. Осы реакцияның ΔH 0 белгісі қандай? 24. Реакцияның активтендіру энергиясы EA=191кДж/моль. Температураны 330- ден 400 K дейін арттырса реакцияның жылдамдық константасы қалай өзгереді kT1/kT2 ? 25. Реакция температурасын 500-ден 1000 K дейін арттырса жылдамдық константасы kT2/kT1 100 есе артады. Осы реакцияның активтендіру энергиясын EA анықтаңыз. 26. Реакцияның активтендіру энергиясы EA=95,5 кДж/моль. Температураны 500-ден 1000 K дейін арттырса реакцияның жылдамдық константасы қалай өзгереді kT1/kT2 ? 27. 4NH3(г) + 5O2(г) =4NO(г) + 6H2O(г) реакциядағы: а) аммиактың концентрациясын 2 есе арттырып, ал оттектің концентрациясын 2 есе кемітсе; б) жүйенің қысымын 2 есе арттырса, реакция жылдамдығы қалай өзереді? 28. 4NO(г) + 6H2O(г) = 4NH3(г) +5O2 (г) реакция жылдамдығы қалай өзгереді, егер: а) жүйенің қысымын 2 есе арттырса; б) жүйенің көлемін 2 есе арттырса; в) NO концентрациясын 3 есе арттырса? 29. H2 + I2 = 2HI реакцияның белгілі температурада жылдамдық константасы k=0,16. [H2] бастапқы = 0,04моль/л , [HI] бастапқы = 0,05 моль/л. Реакцияның бастапқы жылдамдығын, және [H2]=0,03 моль/л болған кездегі жылдамдығын анықтаңыз. жүктеу/скачать 4,88 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|