Пәннің ОҚУ Әдістемелік кешені «Мұғалімнің психология-педагогикалық құзіреттілігінің диагностикасы»
жүктеу/скачать 145,66 Kb.
|
34c8778b-4d17-11e4-973d-f6d299da70ee3
| -Сөз бергендеріңізге рахмет!
“Валидность” –“жарамдылық” Еуропа тілінен шыққан, қазақ тіліне аударғанда “сай келу, жарамды” деген мағынаны білдіреді. Психодиагностикалық әдістемелердің жарамдылық сипаты, оның нақты психологиялық сапаны бағалау үшін жарамды және сай болатынын көрсетеді. Әдістемелердің жарамдылық мінездемесі өзіне берілген әдіс өлшемі туралы түсінік береді және оның қолданыс сферасындағы жағдайы туралы ақпарат береді. Жарамдылықтың бірнеше түрлері бар. Психодиагностикалық әдістердің жарамдылығын анықтау туралы сұрақ қойылса, олардың әрбіреуін жекелей қарастырып, бағалау керек. Жарамдылық: теориялық және практикалық, ішкі және сыртқы болып көрінеді. Теориялық жарамдылық-яғни, белгілі бір теорияға сүйенетін, әр түрлі әдістемелердің көмегімен алынған, бір қасиеттің көрсеткіштерінің корреляциясы (байланысы) мен сол бойынша тексеру. Мысалы, екі түрлі әдістеме арқылы адам қасиетін зерттеу. Практикалық немесе эмпирикалық-шынайы мінез-құлықтың бақыланатын әрекеттер және зерттелінушінің сәйкестігі бойынша зерттеледі немесе тексеріледі. Мысалы, егер біз зерттелінушінің мінез-құлық сипатын белгілі бір әдістің көмегімен бағаласақ, онда бұл әдістеме эмпирикалық, яғни практикалық жарамды болып саналады. Егер адам шынайы өмірінде өзін осы әдістеме болжағандай ұстаған жағдайда, яғни оның мінез-құлық сипатамен сәйкес болған жағдайда. Ішкі жарамдылық-әдістемеде келтірілмеген тапсырмалар, тұжырымдар және т.б. әдістеменің жалпы мақсаты мен сәйкес келуі әдістеменің ойы берілген әдістемеден талап ететін, оған кіргізілген барлық немесе белгілі бір бөлімі болса, ол ішкі жарамсыз болып, немесе жетіспейтін ішкі жарамдылық болып табылады. Сыртқы жарамдылық- мұнда әдістеменің көрсеткіші және зерттелінушінің қінез-құлқының ішкі белгілерінің байланысы жайлы айтылады. Ол эмпирикалық жарамдылық сияқты болады. Мынадай айырмашылығы бар: берілген жағдайда сөз, әдістемелердің көрсеткіші мен неғұрлым маңызды кілтті ішкі белгілер туралы болады. Әдістемені жасағанда олардың жарамдылығын жылдам анықтау қиын.Әдістеменің жарамдылығы ол ұзақ қолданылғанда барып нақтыланады. -Жақсы, енді бұл топқа қояр сұрақтарың бар ма? -Ал, енді пікірталасымыздың екінші сұрағы бойынша, келесі топты шақырамыз. ІІ-ші топ:Әдістеменің сенімділігі. -Сөз бергендеріңізге рахмет! Сенімділік-осы әдістеменің көмегімен тұрақты көрсеткіш алу мүмкіндігін сипаттайды. Психологиялық тесттік тексерудің нәтижесі көптеген қиын бақыланатын факторларға байланыстырады: Өлшеу аспабының сапасы. Зерттеудің берілген нұсқасының дұрыс түсінілуі. Экспериментатордың мінез-құлқы. Егер өлшеу аспабы осы талаптарға сай болмаса, онда оны психодиагностикалық құрал ретінде қолдануға болмайды. Зерттелінушінің мінез-құлқы және оның нәтижелері олардың нұсқауын қалай қабылдауына да байланысты. Сондықтан, психодиагностика нұсқауының тұжырымдамасына ерекше талаптар қойылады. Нұсқау неғұрлым дара және түсінікті болуы керек. Нұсқау жазбаша түрінде берілгені дұрыс. Өйткені, ауызша нұсқау әр түрлі адамдардан әртүрлі паралингвистикалық компоненттермен айтылады: жест, ым, пантомимика, интонация. Сонымен қатар, ауызша нұсқау тез ұмытылып, еріксіз ауытқулар болуы мүмкін. Зерттеу нәтижесіне экспериментатордың мінез-құлқы және жеке басы әсер етеді. Мысалы, егер экспериментатор зерттелінушіге мейірімділікпен қарап, мінез-құлқында сыйластық көрінсе, онда зерттелінуші экспериментаторға жұмсақ қарап және оны қанағаттандыратын нәтижелер көрсетуге ұмтылады. Егер керісінше, экспериментатор сүйкімсіз көрінсе, жақтырмай қараса, зерттелінушілер де солай жауап береді. Экспериментатордың мінез-құлқына байланысты негізгі кепілдеме (рекомендация): ол салмақты болып, өз мінез-құлқы бір қалыпты, тілектес, зерттелінушіге сыйлы қарым-қатынаста болу. Осы факторлардың кез келгенінің психодиагностикалық тексеру кезінде өзгерісін өлшеу сенімділігін төмендетеді. Барлық факторлардың ішінде маңызды болып табылатыны- әдістемелердің сенімділігі, ал қалғандары алынған нәтижелердің әр кездігіне аз үлес қосады. жүктеу/скачать 145,66 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|