Ашық сұрақ Альтернативті сұрақ Риторикалық сұрақ Күмән мәнді сұрақ 2. Сұрау мәнді сөйлемдердің мағыналық түрлерінің әрқайсысына 3 мысалдан
келтіріңіз. Олардың жасалу жолдарына мән беріңіз.
БОЛЫМСЫЗДЫҚ КАТЕГОРИЯСЫ Болымсыздық категориясының бірден-бір тұлғалық көрсеткіші -ма, -ме, -ба, -бе, -па, -пе болымсыздық тұлғасы. Әрине, етістіктің болымсыздық мәнін беретін басқа
да аналитикалық жолдары бар. Атап айтқанда, есімшенің -ған, -ген, -қан, -кен тұл-
ғасы етістікке жоқ модаль сөзі, есімшенің -ған, -ген, -қан, -кен, -атын, -етін, -йтын, -йтін, -ар, -ер, -р, -маө, -мек, -бақ, -бек, -пақ, -пек тұлғалы негізгі етістіктерге емес көмекші етістігі тіркесіп жасалады. Сондай-ақ, болымсыздық есімдіктері де (ешкім,
ешнәрсе, ешбір, т.б.) болымсыздық мәнін айқындайды.
1. Берілген сөйлемдерді болымсыз сөйлемдерге айналдырыңыздар.
Экономика күніне қатысқан өкілдердің айтуынша, аталған шара өте пайдалы
болды. Қала әкімі экономикалық даму туралы халық алдында есеп берді. Жанармай
бағасы келесі айда қымбаттамақ. Мал шаруашылығы өнімдері негізінен жеке ша-
руа қожалықтарында өндіріледі. Облыста ауыл шаруашылығын жаңарту жұмыстары
жүргізіліп жатыр. Шекаралас мемлекеттердің мұнайға деген сұранысы артып отыр.
Астана төңірегінде ағаш егу жақсы қарқын алды.
2. Төмендегі тірек сөздердің бірін таңдап, шағын баяндама жазыңыз. Өз баянда-
маңызда болымсыздық категориясын пайдаланыңыз.
175
СҰРАУ МӘНДІ СӨЙЛЕМ Бір нәрсе туралы хабар алу үшін қойылған сұрақты білдіретін сөйлемдерді
сұрау мәнді сөйлем дейміз.
Сұрау мәнді сөйлемдер оларға ерекше форма беретін мына амалдар
арқылы жасалады: сұраулық есімдіктер, сұраулық шылаулар
(ма, ме, ше) , көмекші етістіктер
(болар, шығар, қайтеді) , оқшау сөдер
(ә, сірә) және сұрау интонациясы. Сұрау мәнді
сөйлемдер мағынасына
қарай ашық сұрақ, альтернативті сұрақ, риторикалық сұрақ, күмән
мәнді сұрақ деп бөлінеді.
