Пiкiр жазғандар: E. Омар – профессор, педагогика ғылымдарының докторы Ш. Оразов
жүктеу/скачать 2,01 Mb. Pdf көрінісі
|
Bastauysh mektep pedagogikasy Babaev
| тұтастығында.
Ал баланың мектеп босағасын аттауымен пәндер арасындағы алшақтық және айырмашылықтар бұл тұтастыққа “iрiткi” салып, бөлшектейдi. Нәтижеде, балалар игер- ген бiлiмдер өзара байланыстан жұта болады. Көп мұғалiмдер өз сабақтарында пәнаралық байланыстарды пайдаланады, бiрақ бұл науқандық сипатта болып, жалпылай мәселені ше- шуде қауқарсыздық танытады. Бiлiм – бұл тұтастық, сондықтан да ол осы күйiнде оқушы “дастарханына” тартылуы қажет. Заттар арасындағы кедергiлердi жою үшiн оларды бас- ты тақырыптар не түсiнiктер төңірегiнде бiрiктiредi. Бұл зат- ты жан-жақты бақылап, оның барша өзара байланыстарын айқындауға мүмкіндiк бередi. Талдау, бiрiктiру, салыстыру әдістерiн тиiмдi пайдалануға болады. Бұл дүниетаным, адам- тану, экологиялық, қарым-қатынастық бiлiмдер мен ептiлiктер- дi қалыптастыруда өте маңызды. Екi-үш пәндi бiрiктiру немесе бөлек тақырыптарды бiрiктiрiлген топқа (блоктарға) келтiру негiзiнде құрылған интегралды курстар жасалуда. Мұндай кур- стар кеңейтiлген, ауқымды мазмұн қамтып, уақыт үнемдеуге мүмкіндiк бередi. Интеграциялаумен мiндеттi пәндер са- нын азайтуға болады. Бастауыш мектепте интеграция жүйе құрастырушы ұғымдар – сөз, көлем, форма, мөлшер, кеңiстiк, уақыт және т.б. – төңірегiнде жасалады. Осы жолмен кiшi мек- тепте оқылатын пәндердi “Әлем және адам”, “Мен және менi қоршаған дүние”, “Әлем, табиғат және мен”, т.с.с. тақырыптар төңірегiнде бiрiктiрiп, бiр оқулыққа келтiру – күн тәртiбiнде тұрған келелi дидактикалық мәселелердің бiрi. Өркениеттi ел- дер (Англия, АҚШ, Жапония) мектептерiнде мұндай курстар кең қолданылып, жанды және жансыз табиғат, техника, адам және т.б. жөнiндегi бiлiмдердi қамтиды. Бiлiм мазмұнын жасауда мiндеттi принциптердің бiрi – жiк- ке салу (дифференциалды) бағыты. Оның мәнi – бастауыш 138 мектеп ұстанған қандай-да бiр мақсат әртүрлі материалдар қолданумен орындалады, мысалы балаларға әрiп таныту бары- сында мұғалiм нақты “Әлiппе” кiтабында берiлген мүмкін болған көп баламалар iшiнен өз оқушылары үшiн бiрiн таңдайды. Мұндайда пән өз атауын, арнайы мiндетiн өзгертпестен екiншi бiр бағдарлама не оқулық негiзiнде оқу үдерiсiнде пайдаланы- лады. Бiлiм мазмұны мектеп типi, аймақтық не басқа да ерекшелiк- терiне байланысты өзгерiске келуi мүмкін. Жалпы мектеп, гим- назия, авторлық оқу орындары үшiн түзiлген әрқилы оқулықтар болуы ықтимал. Оларды пайдалану балалардың мектепке дайындық деңгейiне тәуелдi. Анығы, дарынды балалар мен оқу қабiлетi кемдеу шәкiрттер үшiн әртүрлі оқу бағдарламалары мен оқулықтар болғаны жөн, алайда қай оқулықта болмасын, мемлекеттiк стандарт талабына сай инвариантты ( өзгермейтiн) бiлiм сақталуы мiндеттi. Мазмұнның жiкке келуi ақпараттық бөлiмнің тарылуы мен кеңеюiнен игеру қарқынының өзгеруiне, материал ұсыну тәсiлдерiне де байланысты. Сыртқы жiктелулермен қатар (пән мазмұны және оларды игерудің әрқилы тәсiлдерiн ұйымдастыру деңгейiнде) iшкi диф- ференциация да қолданылады. Ол оқу материалы мазмұнын дайындығы әр деңгейде болған балалар үшiн тақырып не бөлiм ауқымында жiктеп, үлгерiмi жоғары оқушыларға материалды тезiрек игерiп, дами түсуiне, ал бiлiктiлiгi жетiмсiз балаларға бағдарламаны жеңiлдетiлген күйде ұсынуға мүмкіндiк бе- редi. Мазмұн мұғалiмдер үшiн өз оқу-тәрбие жұмыстарын оқушылардың қызығулары мен қабiлеттерiне орай даралап оқытуына да қолайлы болуы қажет, өз iшiне мүмкіндiгi болғанша тәрбиелiк iстерге де жол-жобаларды молынан қамтығаны жөн. Оқу үдерiсiнiң мазмұны қамтыған бiлiм түйдектерi мен олардың элементтерi өзара әрқилы тәсiлдермен байланысқа келген түрлі жүктеу/скачать 2,01 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|