Пікіржазған химия ғылымдарының докторы, профессор С. М. Тәжібаева
Натрийдіңекіншілікалкилсульфонаттары
жүктеу/скачать 3,1 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1.5.БАЗ-дардыңжұғуқабілеті
| Натрийдіңекіншілікалкилсульфонаттары
25 - - 54,0 35,0 28,0 Натрийдіңалкенсульфонаттары 25 155,7 40,0 30,0 15,0 - 50 370,0 260,0 - 45,8 - Нор мал ды ал кил суль фат тар ға қа ра ған да тіз бек те рі тар мақ тал- ған қа нық қан ал кил суль фат тар жақ сы ери ді. Ал кил суль фат тар- дың ері гіш ті гі мо ле ку ла лық мас са ның өсуі мен азай ып, тем пе ра- ту ра ның өсуі мен ар та ды. Мо ле ку ла лық мас са сы бір дей бо ла тын екін ші лік ал ки суль фаттар дың ері гіш ті гі бі рін ші лік ке қа ра ған да жо ға ры жә не суль фат то бы ның ор та ға қа рай жыл жуы мен өсе ді. Ка ти он ды БАЗ-дар дың бар лы ғы (крис тал дық тар дан сұй ық тық - тар ға дейін) су да то лық еріп, тем пе ра ту ра жә не ері тін ді ні ара- лас ты ру жыл дам ды ғы ның өсуі мен олар дың еру жыл дам ды ғы ар та ды. Бір ұзын тіз бек ті (С≤10) жә не үш қыс қа тіз бек ті (С≤4) ра ди- кал да ры бар төр тін ші лік ам мо ний тұз да ры су да жақ сы ери ді. Ион сыз БАЗ-дар – ок сиэти лен деу дә ре же сі нің ар туымен бал қу тем пе ра ту ра сы өсе тін пас та тә різ ді зат тар. Қо сыл ған эти ле нок- сид мо ле ку ла ла ры ның са ны на қа рай ион сыз БАЗ-дар сұй ық, пас- та тә різ ді жә не қат ты күй де бо ла ды. Еру ке зін де эфир де гі от те гі- нің атом да ры су тек ті бай ла ныс тар ар қы лы су мо ле ку ла ла ры мен бай ла ны са ды. Қо сыл ған эти ле нок сид мо ле ку ла ла ры са ны ның ар туымен жә не бас қа да бет тік-ак тив ті зат тар бол са, ион сыз БАЗ- дар дың су да ғы ері гіш ті гі өсіп, тем пе ра ту ра ның өсуі мен ке ми ді. Ам фо лит тік БАЗ-дар су да жақ сы ери ді, тіз бек те гі кө мір тек атом да ры са ны ның ар туымен олар дың ері гіш ті гі азаяды. 1.5.БАЗ-дардыңжұғуқабілеті СЖҚ ері тін ді ле рі нің жуу ық па лы жыл дам ды ғын анық тайт ын фак тор лар дың ма ңыз ды ла ры ның бі рі – жұ ғу. Жұ ғу – үш фа за ның ше ка ра сын да жү ре тін фи зи ка лық құ бы лыс. Жұ ғу ке зін де сұй ық- тық мо ле ку ла ла ры қат ты де не нің (мы са лы, лас тың) мо ле ку ла- 1.Жуғышбеттік-активтізаттардыңфизикалық-химиялыққасиеттері 20 ла ры мен әре кет те сіп, сұй ық тық бет ке жай ыла ды. Бұл жағ дайда сұй ық тық пен қат ты де не ара сын да ғы мо ле ку лаара лық әре кет те- су лер сұй ық тық мо ле ку ла ла ры ның өза ра әре кет те суіне қа ра ған- да күш ті рек, яғ ни сұй ық тық та ғы мо ле ку лаара лық әре кет те су лер не ғұр лым әл сіз бол са, жұ ғу со ғұр лым жақ сы жү ре ді. Жу ғыш ері- тін ді нің жұқ қыш қа бі ле тін оның бет тік ке рі луін азайтатын БАЗ ен гі зу ар қы лы арт ты ру ға бо ла ды. Ма та бе тін де гі май лы зат тар- дың бо луы оған су лан байт ын (гид ро фоб тық) қа сиет тер бе ре ді. Бұл лас қа жұ ғу ды, яғ ни оның жуылуын қиын да та ды. Май лы кір бөл шек те рі не БАЗ мо ле ку ла ла ры ның ад со рб цияла ну нә ти же сін- де лас та ғы жұ ғу кү шейіп, лас бөл шек те рі ма та бе ті нен бө лі ніп жу ғыш ері тін ді ге ауыса ды. Яғ ни ері тін ді де гі БАЗ-дар ма та бе ті- нен лас тың жой ылуын қам та ма сыз ете ді. Жу ғыш зат тар дың іші нен ең тө мен жұқ тыр ғыш қа сиет көр се- те ті ні са бын ері тін ді ле рі, жақ сы – ал кил суль фат тар, ең жо ға ры – ал кил сульфо нат тар. Тар мақ тал ған, қа нық қан тіз бек ті БАЗ-дар үшін ра ди кал да ғы кө мір тек атом да ры ның са ны көп бо лып, гид ро филь ді то бы кө мір- су тек ті тіз бек тің ор та сы на қа рай ор на лас са, жұқ тыр ғыш қа бі ле ті де кү шейеді. Сы зық ты ал кил бен зол сульфо нат тар дың жұқ тыр ғыш ты ғы ал- кил ді тіз бек тің ор та сы на қа рай фе нил то бы ның жыл жуы мен, тем пе ра ту ра мен ері тін ді кон цент ра циясы ның өсуі мен, тіз бек тің 12 кө мір тек атом да ры на дейін ұза руымен ар та ды. Ал кил ді ра ди- кал да ғы кө мір тек атом да ры ның са ны 12-ден көп бол ған жағ дай- да зат тың жұқ тыр ғыш қа сиеті на шар лайды. Тар ма қа тал ған ал- кил бен зол сульфо нат тар – ең жақ сы жұқ тыр ғыш тар, олар дың осы қа сиеті тіз бек тің 9-16 кө мір тек атом да ры ның са ны на дейін ұза- руымен, сон дай-ақ фе нил то бы ның ал кил ді ра ди кал дың ор та сы на қа рай ығы суымен кү шейе бе ре ді. Ал кил сульфо нат тар дың жұқ тыр ғыш қа бі ле ті кө мір су тек ра- ди ка лы ның ұзын ды ғы бір дей бо ла тын қо сы лыс тар үшін суль фо- топ тың ор та ға қа рай ор на ла суымен жақ са ра ды. Бі рін ші лік ал кил суль фат тар дың жұқ тыр ғыш қа бі ле ті мо ле- ку ла лық мас са ның ар туымен, ал екінші лік ал кил суль фат тар үшін суль фо топ тың мо ле ку ла ның ор та сы на қа рай ығы суымен кү- шейеді. Мо ле ку ла лық мас са сы бір дей ал кил суль фат тар үшін бі- рін ші лік ке қа ра ған да екін ші лік тер дің жұқ тыр ғыш қа бі ле ті күш- ті рек бо ла ды. 1.6.БАЗ-дардыңэмульсиялағышжәнекөбіктүзгішқабілеті 21 Ион сыз БАЗ-дар дың жұқ тыр ғыш қа сиет те рі қо сыл ған эти ле- нок сид тің мо ле ку ла лар са ны ның ар туымен на шар лайды. Қо сыл- ған эти ле нок сид тің мо ле ку ла лар дың аз са нын да ғы БАЗ-дар 20 о С тем пе ра ту ра да жақ сы жұқ тыр ғыш, ал 60 о С-ден жо ға ры тем пе ра- ту ра лар да на шар жұқ тыр ғыш қа бі лет ті лік ті көр се те ді. Ка тионак тив ті мен ам фо лит тік БАЗ-дар бір қа лып ты жұқ тыр- ғыш қа бі лет көр се те ді. жүктеу/скачать 3,1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|