Пленарлық баяндамалар
ҮЗДІКСІЗ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ: ӨЗЕКТІ ПРОБЛЕМАЛАРЫ
жүктеу/скачать 9,68 Mb. Pdf көрінісі
|
Халықаралық пед. оқу. жинагы 10-11.04 2024 (1)
| ҮЗДІКСІЗ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ: ӨЗЕКТІ ПРОБЛЕМАЛАРЫ
ЖӘНЕ ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ НЕПРЕРЫВНОЕ ПЕДАГОГИЧЕСКОЕ ОБРАЗОВАНИЕ: АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ И ПЕРСПЕКТИВЫ 143 Д.Қонаев атындағы мектеп - гимназиясында республикалық эксперименттік алаң ашылды. Мен қосымша білім беру педагогі ретінде міндетім білім алушыларды адами, рухани тұрғыда дамыту. Осыған орай мен 5 «Ә» сыныбына экологиялық тәрбие беру «Адам табиғат пен жер ана перзенті» атты орталық саябаққа саяхат жүргіздім. Оқушылардың табиғатқа деген сүйіспеншілігін рухани - адамгершілік тұрғыда дамыту бағытында еркін форматта әңгімелесіп ойларын білдім. Көптеген адамдар қоғамның рухани жаңғыруы үшін дәстүрлі білім беретін білім жеткіліксіз екенін түсінеді. Моральдық импульстарды таза ғылыми білім беру арқылы ұтымды игеруге болмайды, ғылымдардың бірде - бір жиынтығы махаббатты, сенімді, жанашырлықты алмастыра алмайды. Орта буын сынып оқушысының жеке басының рухани - адамгершілік қалыптасуы бойынша жұмыстың педагогикалық мәні оған мінез - құлықтың қарапайым дағдыларынан жоғары деңгейге көтерілуге көмектесу болып табылады, мұнда шешім қабылдаудың тәуелсіздігі мен адамгершілік таңдау қажет [2]. Бастауыштан орта буынға келген мектеп жасы іс - әрекеттер сыртқы жағдайлар мен әрекеттермен анықталатын адамгершілікке дейінгі даму деңгейіне сәйкес келеді. Бұл жағдайда осы деңгейдің екінші кезеңі - ынталандыруға бағдарлану жүзеге асырылуы мүмкін. Іс - әрекет туралы үкімдер одан алынатын пайдаға сәйкес шығарылады. Бала өзінің оң әрекеттеріне жауап ретінде оған да жақсы қарайды деп күтеді. Олардың моральдық санасында негізінен мұғалімнің нұсқаулары, кеңестері мен талаптарына байланысты императивті (императивті) элементтер басым болады. Олардың моральдық санасы іс жүзінде осы талаптар түрінде бекітіледі және мінез - құлықты бағалау кезінде олар негізінен берілмеген нәрседен туындайды. Сондықтан олар белгіленген мінез - құлық нормаларынан шамалы ауытқуларды байқайды және дереу мұғалімге есеп беруге тырысады. Бұл ерекшелікпен байланысты тағы бір қасиет бар: жолдастарының мінез - құлқындағы кемшіліктерге шамадан тыс жауап бере отырып, балалар көбінесе өздерінің кемшіліктерін байқамайды және өздеріне сын көзбен қарамайды. Орта буын оқушыларының өзін - өзі тануы мен интроспекциясы төмен деңгейде, олардың дамуы мұғалімдерден назар аударуды және арнайы педагогикалық жұмысты талап етеді. Жасөспірімнің өзін - өзі тануының дамуы интеллектуалды қабілеттердің артуы, жалпы рухани өсу және жеке байланыстардың кеңеюі арқылы ынталандырылады. Өздерін құрдастарымен салыстыру арқылы жасөспірімдер өздерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалайды. Бірақ егер олар басқалардың кемшіліктерін қатаң түрде бағаласа, онда олар өздеріне онша қатал емес. Бұл олардың өзін - өзі сынауы мен өзін - өзі тәрбиелеуге деген ұмтылысын дамыту қажеттілігін тудырады. Әлеуметтік тәжірибелер мен сезімдер орта мектеп оқушыларының моральдық қалыптасуына қатты әсер етеді. Дәл осы жаста моральдық білім мен өмірлік тәжірибеге сүйене отырып, ұлдар мен қыздардың мінез - құлқында басшылыққа алатын белгілі бір моральдық көзқарастар мен сенімдер дамиды. Сондықтан мектепте азаматтық және моральдық тәрбиенің мазмұнды түрде жүзеге асырылуы, пікірталастар өткізілуі және білім алушылардың қоғамдық жұмыстарға жүйелі түрде тартылуы өте маңызды. Зерттеулер көрсеткендей, білім алушылардың азаматтық және моральдық тәрбиесінің әлсіз тұжырымы жоғары сынып оқушыларының дамуындағы айтарлықтай шығындарға айналады. Олардың кейбіреулері әлеуметтік пассивтілікті көрсете алады, тіпті теріс бағыттағы әртүрлі мектептен тыс бірлестіктерге қатысады. Тұлғаның адамгершілік құндылығы оның таңдаған қызмет саласында қоғамның этикалық мұраттарын бекітуге дайындығында жатыр. Осы мәселені талдай отырып, адамның адамгершілігінің негізгі критерийлері оның сенімдері, моральдық принциптері, құндылық бағдарлары, сондай - ақ жақын және бейтаныс адамдарға қатысты әрекеттер |