3) Стилистикалық қателер: а) Қазақ тілінің стилистикалық ресурсын толық меңгермеудің садарынан
болатын қателер:
-Сӛздік
қорының
жетіспеуі:
«Осы жерден басталып екеуіміздің таныстығымыз басталды», «Біз бұл ӛмірде баққыты болу үшін туылдық, сол себептен біз ӛзімізді бақытты қылуымыз керек; - плеоназм (мағынасы жақын сӛздердің тіркесін білдіретін стилистикалық
термин.
Мысалы,
қара-күйе,
құр-бекер)
мен
тавтологиялық
сӛз
қолданыстарының (қайталақтау мыс. Мұнар да мұнар, мұнар тау) салдарынан
сӛйлеу тілінің кӛріксіз, кедей болуы. «
Мысалы , оған біреудің мүлкіне қол сұқса,
ұрласа, тонаса, біреудің ӛміріне нұқсан келтіру жатады немесе қылмысқа
әрекетсіздік жатады.
Мысалы, дәрігер науқас адамға
жәрдем етіп кӛмектеспесе, соның нәтижесінде науқас қаза болса»;
-қыстырма сӛздерді орынсыз қолдану: «Ауыр қылмыс
негізінен үлкен жауапты
құқықбұзушылық болғанда,
яғни ауыр қылмысқа жаза пайдаланылады.
Негізінде жеңіл қылмыс немесе құқық бұзушылық үшін де
негізінде елімізде
адамның белгілі бір құқығынан айырады»;
- тілдің кӛріктеу құралдарын керекті жреінде пайдаланбау: «Әрине, әр елдің
біртуар, қайта келмес даналары болады. Бұл
адамзаттар елі үшін күрескен ,
сонымен қатар
бізге туындыларын қалдырып кеткен данышпандар болмақ».
ә) тілдің стилистикалық талғамының тӛмендігінен болатын қателер: - бояма сӛздерге құмар болу: «Осы ӛлеңді оқысымен
жүрегім дүр сілкінді »,
«Мақал-мәтелді оқығанымда сӛздің құдіретін
терең меңгеріп қана қоймай, санамызда мәңгілікке жатталады »;
- сындық мәні бар сӛздерді дұрыс таңдай алмау: «Осы жолмен жүріп келе
жатқан әрбір елдің достығы
биік шыңда », «Ол болашақта ӛз мүдделері және
күллі азамат мүдделері үшін тиімді еңбек етеріне
шынайы үміттенміз».
- әдемілік үшін ойланбай қолданылған сәтсіз метафоралар мен теңеулердің,
бейнелі сӛздердің болуы: «
Кеудесін керіп, тӛсін тӛңкере жайылған кең жазық
бетінде де кӛз тірер бір нүкте болсашы»;
- түрлі стильдердің лексикасын пайдалану: «Бас хатшының баяндамасы
проблеманың барынша тереңдігін және байыптылығын алғаш кӛрген БҰҰ-ға
мүше мемлекеттер ӛкілдерінің
ерен әсерін туғызғанын атап ӛткен
ләзім ».