ПОӘК 042-14.2.07.1.20.109/03-2013
|
06.09.2013ж. №2 басылым
|
беттің -сі
|
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
семей қаласының шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
|
3 деңгейлі СМК құжаты
|
ПОӘК
|
ПОӘК
042-14.2.07.1.20.109/03-2013
|
«Информатика» пәні бойынша оқу-әдістемелік материалдар
|
01.09.2010ж №1 басылым
06.09.2013ж
№2 басылым
|
«Информатика»
пәнінен оқу-әдістемелік кешен
«5В060600», «5В070100», «5В071200», «5В071700», «5В072000», «5В0702100», «5В072400», «5В072900», «5В073200» мамандықтарына арналған
оқу-әдістемелік материалдар
Семей
2013
Мазмұны
Дәрістер
Практикалық сабақтар
Зертханалық сабақтар
Студенттің өздік жұмысы
1. Дәрістер
1-Дәріс. ИНФОРМАТИКА ЖӘНЕ АҚПАРАТ
Дәріс сабағының мазмұны:
Информатиканың негізгі ұғымдары. Информатика құрамы. Қазіргі заманғы ақпараттық технологиялар. Ақпараттық технология ұғымы Санау жүйесі
Информатика – ақпаратты зерттеу, оның қасиеттерін білу, өлшеу жөніндегі ғылым саласы. Сонымен қатар, ол – ақпаратты сақтаудың, тасымалдаудың, іздеудің жеңіл және тиімді түрлерін қарастыратын, ақпараттық құрылымын, жалпы қасиеттерін зерттейтін де ғылым.
ХХ ғасырдағы ғылым мен өндірістің жедел өркендеп дамуы адамға керекті ақпараттың тез артуына әкелді. Бұдан ақпаратты кластарға, тақырыптық топтарға бөліп, оларды сақтау, қажет кезінде шапшаң іздеп атба білу және ақпараттың өзгеру заңдылықтарын зерттеу қажеттігі туды. Осы мәселелерді ғылыми тұрғыдан зерттейтін техника саласын алдымен кибернетика, ал кейіннен информатика деп атады. Бұл сөз француз тіліндегі «Informatigue» деген ұғым атауынан шыққан, ал ағылшын тілінде сөйлейтін елдердегі «Computer science» деп аталатын ғылым саласы да осы информатика сөзінің баламасы болып табылады.
Сонымен, ақпараттың түрлену жолдарын зерттейтін ғылымды информатика дейміз. Оның негізгі аппараты электрондық есептеуіш машинасы болып саналады. Сол себепті ЭЕМ-ді зерттеу ілімдерін де информатика деп түсінген жөн. Информатикада 1.1-суретте көрсетілген үш бөліктен тұрады.
И  НФОРМАТИКА
Алгоримдік Программалық Техникалық
бөлік бөлік бөлік
1.1-сурет. Информатиканың құрамы
Техникалық жабдықтар (ағылшынша hardware) мен программалық жасақтар (ағылшынша software) осы екеуінің негізі болып болып есептелетін алгоитмдік бөлік соңғы кезде ғана толық түрде бір жүйеге келтіріліп, информатиканы оқытудың өзекті мәселесі ретінде кеңінен қарастырыла бастады.
Егер информатиканың мағынасын толық ашатын болсақ, онда оны
ақпаратты автоматты түрде жинау, сақтау, іздеу және тасымалдау;
ақпаратты өңдеу және түрлендіру тәселдерін жасау (ойлап табу);
ақпаратты өңдейтін электрондық есептеуіш техникасын дамыту жолдары деп түсіну керек.
Қазіргі кезде кез келген ғылым саласында өте көп ақпарат жинақталған. Мысалы, физика, химия, математика т.б. салаларда өте көп формулалар, ұғымдар, схемалар бар. Оларды оқып-үйрену үшін информатиканы кеңінен қолдануға болады. Осы тұрғыдан алғанда информатиканы оқытудың негізгі мақсаты – ЭЕМ-дердегі ақпаратты сақтау, өңдеу жолдарымен танысу және үйрену; қалаған мамандықты игеру жолында кездесетін есептерді шығару үшін ЭЕМ-ді кеңірек қолдана білу. Соңғы кезде информатикаға байланысты ақпараттық технология деген сөз жиі айтылып жүр.
Ақпараттық технология – ЭЕМ-нің көмегімен ақпаратты жинау, енгізу, тасымалдау, сұрыптау, іздеу, реттеу, өзгерту және өңдеу жұмыстарының тізбегі. Ақпараттық технологияның өндірістік технологиядан айырмашылығы оны адамның қатысуынсыз роботтар іске асыратын үздіксіз процеске айналдыруға болмайды. Өйткені ол құжаттың көшірмесін алу, есепке енгізу, есеп шығару секілді жұмыстармен қатар шаруашылық ізденісті талап ететін шешімдер қабылдау, мәселені жүргізу жолын өзгерту, бірнеше мүмкіндіктерді салыстыра отырып, олардың ішінен ең тиімдісін іріктеп алу сияқты таңдау жұмыстарын кеңінен жүргізумен өте тығыз байланысты болады. Сондықтан ақпараттық технология «адамдық факторға» үлкен көңіл бөледі және оның шеберлік деңгейінің өсуіне әсер етеді.
Қазіргі кездегі ақпараттық технология ұғымын мәліметтер өңдеуге байланысты үш түрге жіктеуге болады, олар: есепке алу, талдау және шешім қабылдау. Осы уақытқа дейін бұл жұмыстар адамның басқаруымен қағазға жазылған құжатты өңдеу түрінде өтетін, ал енді басқару, ұйымдастыру жұмыстарын ЭЕМ көмегімен автоматты түрде атқару жаңа ақпараттық технологияның тууына себепші болды. Бұл жаңа технологияның бұрынғы технологиядан айырмашылығы – тізбектеле орналасқан ақпараттық техника, «жылы жүзді» программалық жасақ және дамытылған компьютерлік байланысты кеңінен қолдану. Сонымен жаңа ақпараттық технология төмендегі мынадай мүмкіндіктерді орындауы тиіс:
әрбір адам мәліметтерді дұрыс орналастыра білуі керек;
мәліметті өңдеу барысында оларды өрнектеу, сақтау, іздеу, бейнелеу және өзгерістен қорғаудың бірыңғай үлгісіне келтіріп, жинақталған мәліметтер қоймасын пайдаланатын ақпараттық қолғабыс көрсету;
кез келген құжатты қағазсыз өңдеу ісін ұйымдастыру, мұнда қағазға құжаттың ең соңғы нұсқасы ғана түсіріледі, ал басқалары электрондық машинаның мәлімет жинақтағыштарында (дискілер) сақталады да, экранда көрсетіледі;
адам үшін көптеген жеңілдіктері бар есепті шығарудың сұхбаттасу режимін (интерактивті режим) жүргізу;
бір-бірімен байланысқан ЭЕМ-дерді пайдалана отырып, құжатты ұжымдық түрде даярлау;
есепті шығару барысында мәліметтерді бейнелеу тәсілін жылдам өзгерту мүмкіндігі болу.
Бұл күндері жаңа ақпараттық технология информатиканың негізгі бір саласы болып табылады, оның болашақта басқа салаларда істейтін мамандар жұмысына тигізетін әсері зор болады деп күтілуде. Ақпараттық техника – ақпаратты өңдеуге керекті техникалық аспаптар жиыны. 1.2-суретте көрсетілген алғашқы екі техника түрі үздік-үздік цифр түрінде берілген дискретті мәліметтермен жұмыс істейді, олар: ЭЕМ-дер үшін екілік сандар, ал телеграфияда – морзе әліппесі. Қалған техника түрлері үздіксіз электр сигналы ретінде берілетін мәліметтерді пайдаланады.
Достарыңызбен бөлісу: |
