5.2 Кесте-Шаруашылық операцияларын тіркеу журналы қаңтар 20_ жыл
114
№
Мер-
зімі
Шаруашылық операцияларының
мазмұны
Сомасы,
теңгемен
Корреспонденцияланушы шоттар
Дебет
Кредит
1
05.01
Жұмыскерлерге еңбек ақы төлеу үшін
есеп айырысу шотынан кассаға ақша
алынды
50000
Кассадағы нақты ақша Есеп
айырысу
шотындағы нақты
ақша
2
06.01
Кассадан жұмыскерлерге еңбек ақы
төленді
50000
Персоналмен еңбек
ақы бойынша есеп
айырысу
Кассадағы нақты
ақша
3
07.01
Басқа кәсіпорыннан тегін (ақысыз)
алынған компьютер кіріске алынды
80000
Негізгі құралдар
Негізгі
емес
қызметтен
алынған басқадай
табыстар
4
10.01
Жабдықтаушылардан келіп түскен
шикізаттар қоймаға кіріске алынды
90000
Шикізаттар мен
материалдар
Жабдықтаушылар
және
мердігерлермен
есеп айырысу
5
12.01
Банктің қысқа мерзімді несиесі есеп
айырысу шотына қабылданды
100000
Есеп айырысу
шотындағы нақты
ақша
қысқа мерзімді
банк несиесі
6
20.01
Сатып алушы кәсіпорынға дайын өнім
жөнелтілді:
а) сатып-өткізілген дайын өнімнің
өзіндік құнына
ә) сатып өткізілген дайын өнім үшін
есептелінген табыс сомасына
120000
160000
Сатып-өткізілген
дайын өнімнің өзіндік
құны
Сатып алушылардың
борыштары
Дайын өнім
Дайын өнімді
сатып-өткізуден
түскен табыс
7
25.01
Есеп айырысу шотынан
жабдықтаушының қарызы өтелді
60000
Жабдықтаушылар
және мердігерлермен
есеп айырысу
Есеп айырысу
шотындағы нақты
ақша
8
27.01
Қоймадан өндіріске шикізаттар
босатылды
70000
Негізгі өндіріс
Шикізаттар мен
материалдар
9
28.01
Есеп айырысу шотына сатып-өткізілген
өнім үшін сатып алушылардың төлемі
қабылданды
190000
Есеп айырысу
шотындағы нақты
ақша
Сатып
алушылардың
борыштары
10
30.01
Негізгі өндіріс жұмысшыларына еңбек
ақы есептелді
80000
Негізгі өндіріс
Еңбек ақы
бойынша есеп
айырысу
Отандық тәжірибеде
Шаруашылық операцияларын тіркеу журналы
есепті
кезең ішінде орындалған операциялардың шоттарда толық көрсетілуін және
құжаттардың сақталуын қамтамасыз етеді.
Шаруашылық өмірдің фактілерін тіркеудің келесі кезеңінде
Шаруашылық
операцияларын тіркеу журналына
жазылған операциялар
“
Т” шоттарға
көшіріледі
,
яғни экономикалық мазмұны жағынан біртекті объектілер бойынша
жүйеленіп топтастырылады.
Төменде кіріспе баланстың баптары бойынша қаңтар айының басында
Бас
кітапта
ашылған шоттарға ай ішінде орындалған операцияларды көшіру
жүзеге асырылады.
Материалдық емес Негізгі құралдар
Дт активтер Кт Дт Кт
С
1
–540000
С
1
–3516000
- - 3) 80000 -
115
Айналым - Айналым - Айналым 80000 Айналым -
С
2
–540000
С
2
–3596000
Шикізаттар мен
Дт материалдар Кт Дт Инвестициялар Кт
С
1
–156000
С
1
–180000
4) 90000 8) 70000 - -
Айналым: 90000 Айналым: 70000 Айналым - Айналым -
С
2
–176000
С
2
–180000
Дт Негізі өндіріс Кт Дт Дайын өнім Кт
С
1
–94000
С
1
–240000
8) 70000 6) 120000
10) 80000
Айналым:150000 Айналым - Айналым - Айналым -120000
С
2
–244000
С
2
–120000
Кассадағы нақты Есеп айырысу шотындағы
Дт ақша Кт Дт нақты ақша Кт
С
1
–20000
С
1
–1560000
1) 50000 2) 50000 5) 100000 1) 50000
9) 190000 7) 60000
Айналым: 50000 Айналым: 50000 Айналым:290000 Айналым:110000
С
2
–20000
С
2
–1740000
Сатып алушылардың Басқадай дебиторлық
Дт борыштары Кт Дт борыштар Кт
С
1
–54000
С
1
–40000
6) 160000 9) 190000 - -
Айналым:160000 Айналым:190000 Айналым - Айналым -
С
2
–24000
С
2
–40000
Бөлінбеген таза табыс
Дт Жарғылық капитал Кт Дт (жабылмаған зиян) Кт
С
1
–4800000
С
1
–580000
Айналым - Айналым - Айналым - Айналым -
С
2
–4800000
С
2
–580000
Ұзақ мерзімді банк Қысқа мерзімді банк
Дт несиесі Кт Дт несиесі Кт
С
1
–400000
С
1
–300000
- - - 5) 100000
Айналым - Айналым - Айналым - Айналым:100000
С
2
–400000
С
2
–400000
Жабдықтаушылар және
мердігерлермен
116
Дт есеп айырысу Кт Персоналмен еңбек ақы
Дт бойынша есеп айырысу Кт
С
1
–180000
С
1
–50000
7) 60000 4) 90000 2) 50000 10) 80000
Айналым:60000 Айналым:90000 Айналым:50000 Айналым: 80000
С
2
–210000
С
2
–80000
Басқа да кредиторлық
борыштар
Дайын өнімді сатып-өткізуден
Дт Кт Дт түскен табыс Кт
С
1
-90000 –
С
1
–
6) 160000
Айналым - Айналым - Айналым – Айналым: 160000
С
2
-90000
С
2
-160000
Негізгі емес қызметтен Сатып-өткізілген дайын
алынған басқадай табыстар өнімнің өзіндік құны
Дт Кт Дт Кт
С
1
-
С
1
-
3) 80000 6) 120000 -
Айналым - Айналым: 80000 Айналым: 120000 Айналым -
С
2
- 80000
С
2
-120000
Шаруашылық операцияларын «Тң шоттарға жазуды біз шот схемаларын
пайдалана отырып орындадық, ал іс-тәжірибеде (практикада) шоттар әдетте Бас
кітапта, ағымдағы есеп регистрлерінде (журнал-ордерлерде, ведомостарда және
т.б.) ашылады.
Бас кітапта
есепті кезең (жыл) ішінде пайдаланылатын синтетикалық
шоттардың әрқайсысы жеке бетте ашылады. Онда шоттың атауы немесе номері
көрсетіліп, сол шот бойынша ай сайын (жыл бойына) бастапқы сальдо, дебеттік
және кредиттік айналым сомалары мен ақырғы сальдо жазылады. Шоттың
дебеті бойынша операциялардың сомалары корреспонденцияланушы
(кредиттелінуші) шоттар арқылы көшіріледі, ал кредиті бойынша айналым бір
ғана (жалпы) сомамен көрсетіледі. Төменде (5.3 кесте) отандық тәжірибеде
пайдаланылып жүрген
Бас кітаптың
нысаны (үлгісі) келтірілді.
117
|