Программа дисциплины для студентов (силлабус) Пән: «кәсіби қазақ тілі»

ОЖ жөніндегі директордың

орынбасары____________­­­­­_

20__ж. «____» ______

«Кәсіби қазақ тілі» пәнінің оқу бағдарламасы (силлабус) оқу жұмыс бағдарламасы негізінде құрастырылып, жалпы ізгілендіру пәндері

пән әдістемелік комиссиясының отрысында қаралған.

20___ ж. «___» ___________________№____Хаттамасы.

Қостанай медициналық колледжінің ОЖ жөніндегі директордың орынбасарымен бекітілген.

«Стоматология» мамандығының білім алушыларына арналған «Кәсіби қазақ тілі» пәні бойынша оқу бағдарламасын (силлабусын) Жайсанбаева А.С., Жумабаева К.Е., Мухамеджанова М.А. әзірлеген.

Студенттерге арналған пәннің оқу бағдарламасы (силлабус) ізгелендіру пәндері пән әдістемелік комиссияның отырысында талқыланды / Обсужден на заседании предметной методической комиссии

«___»__________________20____ ж. Хаттама/ Протокол № ______

Пән әдістемелік комиссиясының төрайымы

Председатель предметно- методической комиссии______________

Жайсанбаева А.С.,біліктіліктің жоғары деңгейдегі бірінші санатты оқытушысы

Жумабаева К.Е., біліктіліктің жоғары деңгейдегі жоғары санатты оқытушысы

Мухамеджанова М.А., біліктіліктің жоғары деңгейдегі жоғары санатты оқытушысы

Кәсіптік қазақ тілі пәнінің бұл типтік бағадарламасы еліміздегі медициналық орта кәсіптік оқу орындарының орыс тілді топтарында қазақ тілін оқып-үйрену үшін жасалған. Бағадарламаны жасау барысында «Тіл туралы Заң», «Тілдерді қолдану мен дамытудың мемлекеттік бағдарламасы», Қазақстан Республикасының жалпыға міндетті Білім стандартының «Кәсіптік орта және арнаулы орта білім», сондай-ақ «Типтік және жұмыс бағдарламаларды құрастырудың ҚР Білім министрлігінің ережесі» негізге алынды.

• 
  қазақ тілінің өзіне тән төл дыбыстарды дұрыс меңгеріп, оқу барысында дұрыс оқып, дұрыс жазуға бейімдеу;
  
• 
  қазақ тіл білімінің орыс және басқа да тілдермен салыстырып, саралап үйрету;
  
• 
  қазақ тіл білімінің грамматикасын, фонетикасы мен лексикасын, морфологиясы мен синтаксисінің өзіне тән негізгі қағидаларын, заңдылықтарын меңгерту;
  
• 
  ол ерекшеліктерді дұрыс қолдана білуге үйрету;
  
• 
  күнделікті тұрмыс-тіршілікте, әсіресе кәсіби ортада мемлекеттік тілде, яғни қазақ тілінде қарым-қатынас жасай білуге дағдыландыру;
  
• 
  мемлекеттік тілде іс қағаздарын дұрыс әрі сауатты толтыруға дайындау;
  
• 
  қазақ тіліндегі шағын шығармалар мен мақалаларды оқып-түсіне білуге баулу;
  
• 
  аударма жасау дағдыларын меңгерту;
  

• 
  ауызша мәтіндерді аудару үшін лексикалық, грамматикалық минимумдарды;
  
• 
  қазақ (орыс) тілдерінде ауызекі сөйлеу тілін меңгеруді;
  
• 
  лексикалық және грамматикалық минимумдарды, бағдарлама бойынша және медициналық терминдерді;
  
• 
  ғылыми тілдегі негізгі ерекшеліктерді;
  
• 
  диалог, монологтардың құрылымдарын;
  
• 
  сөйлемнің түрлерін;
  
• 
  реферат, пікір, тезистердің құрылымдарын;
  
• 
  лексикалық, лексика-грамматикалық, морфологиялық, синтаксистік тәсілдерді;
  

• 
  мәтіндегі бөліктердің мағынасын анықтауды;
  
• 
  тақырыптық мәтіндерден сөйлемнің түрін және күрделі синтаксистік сөйлемдерді анықтауды;
  
• 
  өз бетімен жұмыс кезінде өзінің ойын нақты жеткізе білуді;
  
• 
  жоспар құруды (жай, күрделі, сұраулы, тезисті);
  
• 
  мәтіндегі функционалды стилді ажырата білуді (көркем, публицистикалық, ғылыми);
  
• 
  өз бетінше диалог, монолог құра білуді.
  

Қазақ тілі – сан ғасырлар бойы қалыптасып, сараланған тілдік табиғаты, байлығы, көркемдігі жағынан жоғары қойылған талаптарға толықтай жауап бере алатын тіл. Осындай бай қазыналы тілімізді кәсіби сала деңгейінде пайдаланып, халыққа қызмет көрсету үшін қолдану мақсатында медицина саласының мамандарына жан-жақты оқып-үйрету мақсатын көздедік.

Білім алушылар:ауызша мәтіндерді аудару үшін лексикалық, грамматикалық минимумдарды;қазақ (орыс) тілдерінде ауызекі сөйлеу тілін меңгеруді;лексикалық және грамматикалық минимумдарды, бағдарлама бойынша және медициналық терминдерді;ғылыми тілдегі негізгі ерекшеліктерді;диалог, монологтардың құрылымдарын;сөйлемнің түрлерін;реферат, пікір, тезистердің құрылымдарын;лексикалық, лексика-грамматикалық, морфологиялық, синтаксистік тәсілдерді меңгереді;

Білім алушылар:мәтіндегі бөліктердің мағынасын анықтауды;тақырыптық мәтіндерден сөйлемнің түрін және күрделі синтаксистік сөйлемдерді анықтауды;өз бетімен жұмыс кезінде өзінің ойын нақты жеткізе білуді;жоспар құруды (жай, күрделі, сұраулы, тезисті);мәтіндегі функционалды стилді ажырата білуді (көркем, публицистикалық, ғылыми); өз бетінше диалог, монолог құра білуді меңгереді.

2) 2 Бөлім.Тілдік Материалдар

Фонетика

3) 3Бөлім. Лексика

Сөздердің мағынасы, тура және ауыспалы мағынада қолданылуы, медициналық терминдердің қолданылуы, көнерген сөздер мен жаңа сөздер, синоним, омоним, антоним сөздердің ерекшеліктері, сөз тіркесі, оның еркін сөз тіркесі және тұрақты сөз тіркесі болып бөлінуі, фразеологизмдердің ерекшелігі, әсіресе адамға және медицинаға қатысты тұрақты сөз тіркестері.

4) 4Бөлім. Морфология

Сөздердің құрамы, түбір және туынды сөздер. Сөз тудырушы, сөз түрлендіруші жұрнақтар. Сөз топтары. Қазақ тіліндегі 9 сөз тобы. Сөз топтарының ерекшеліктері. Зат есім, жалпы және жалқы есім. Зат есімнің категориялары. Тіліміздегі 4 жалғау, олардың ерекшеліктері, көптік жалғау, оның дыбыстық нұсқалары. Тәуелдік жалғай мен жіктік жалғау, мағынасы, олардың 3 жақта жекеше және көпше түрде жасалуы. Септік жалғау, 7 септіктің сұрақтары мен қосымшалары. Сын есім, сан есім, есімдік, үстеу мен шылаудың ерекшеліктері, мағыналық түрлері, жасалуы. Одағай мен еліктеу сөздің ерекшеліктері, қолданылуы. Етістіктің 3 шағы, етіс категориясы, есімше мен көсемшенің жұрнақтары.

5) 5Бөлім.Синтаксис

Тілдің негізгі коммуникативтік, яғни пікір алысу үшін жұмсалатын бірлігі сөйлем. Сөйлемнің тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелері, сөйлем мүшелерінің сөйлемдегі орны, тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің жасалуы. Олардың күрделі түрлері, сөйлемдегі қызметі. Сөйлемнің айтылу мақсатына қарай хабарлы, лепті, бұйрықты, сұраулы түрлері, олардың жасалу жолдары. Болымды немесе болымсыз сөйлемдер, жасалуы. Толымды сөйлем мен толымсыз сөйлемдердің жасалуы мен қолданылуы, диалог құрудағы толымсыз сөйлемнің маңызы. Жақты сөйлем мен жақсыз сөйлемнің ерекшелігі. Жалаң сөйлем, жалаң сөйлемді жайылма сөйлемге айналдыра білу. Атаулы сөйлем, оның ерекшелігі. Төл сөз бен төлеу сөз. Төл сөзді төлеу сөзге айналдыру, олардың тыныс белгілері.

Құрмалас сөйлем. Ол туралы жалпы мағлұмат. Құрмалас сөйлемнің жасалуы, түрлері. Салалас құрмалас сөйлем, оның жалғаулық шылаулар арқылы жасалуы. Салалас құрмалас сөйлемнің алты түрі, олардың айырмашылықтары, жасалуы. Сабақтас құрмалас сөйлем, жаслуы, түрлері, сабақтас құрмалас сөйлемнің алты түрі, әрқайсысының бағыныңқы сыңарларының жасалуы. Көп құрамды сабақтас құрмалас сөйлем, жасалуы, жарыспалы көп бағыныңқылы сабақтас пен сатылы көп бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлем, ерекшеліктері. Мамандыққа қатысты сөздер мен сөз тіркестері қолданылған құрмалас сөйлемнің түрлері.

6) 6Бөлім.Іс қағаздары

Іс қағаздары және оның түрлері. Іс қағаздарын дұрыс әрі сауатты толтыру. Өтініш, мінездеме, хаттама жазу үлгілері, іс қағаздарын толтыруда орфография нормаларын сақтау. Пікір, ұсыныс, өзіндік тұжырым жазу үлгілері. Өз бетінше жазу.

Қазақ тіліндегі бес стиль түрін, олардың ерекшеліктері. Мәтін және стиль. Медицина ғылымына байланысты терминдер, олардың қазақша баламалары. Қысқаша мәтіндерді аудару жұмыстары.

Аурухана, емханалардағы негізгі құжаттарды толтыру, қабылдау бөлімінен бастап әр бөлімшелердің құжаттарын дұрыс толтыру. Хирургия бөліміне, акушерия мен гинекология бөліміне, педиатрия бөліміне, терапия бөлімінде жүргізілетін іс қағаздарды сауатты толтыру үлгілері.

Пәнді оқыту барысында қолданылатын лексикалық тақырыптар:

Қазақ тілі-мемлекеттік тілі; Қазақстан Республикасының тіл саясаты; Әлемдегі қазақ тілдің дамуы; Өзім туралы; Мен және менің денсаулығым; Зтянды әдеттерден аулақ бол; Денсаулық – зор байлық; Салауатты өмір салты; Экология және адам денсаулығы; Менің күнтәртібім; Ауру түрлері; СПИД-тің белгілері; Наркотик деген не?; Дәрумендер; Жұқпалы аурулар; Мәдениет және өнер; Менің Отаным- Қазақстан; Ұлы адамдар; Медицина және қоғам; Емдеу мекемелері; Халық емі; Ішкі ағзаның аурулары;Ас қорыту жүйесі; Медицина тарихынан; Іс қағаздары.

1. К.Қ.Аяпбергенова, Р.Т.Қатаева «Қазақ тілі» (мейірбике ісі мам.арн) Алматы, 2002.

2. К.Аяпбергенова «Қазақ тілі» Алматы, 2008.

3. «Қазақ тілі» (Денс.сақ. қызм.арн.) құраст.: Ә.Иманбекова, Г.Имантаева, Ә.Әмірова. Алматы, 2008.

4. Б.Ж.Доскеева Ккәсіби медициналық қазақ тілі» Алматы, 2012.

5. Р. Н. Дәрменқұлова «Қазақ тілі» Алматы, 2010.

6. Р.Н Дәрменқұлова. «Медициналық мәтіндер жинағы» Алматы, 2001.

7. Б.Ж.Доскеева «Қазақ тілі» (мед.оқу орын.арн.) Алматы, 2002

8. Ә. Жапбаров «Қазақ тілін оқыту арқылы тіл дамытудың әдіснамалық

және әдістемелік негіздері» Алматы, 2004.

9. С.С.Исақова, В.К.Жаумитова, Т.К.Макешова «Медицина саласы қызметкерлеріне

арналған оқу құралы.Қазақ тілін үйренейік» Алматы, 2010.

1. 
   Д.Х. Ақанова,А.М.Алдашева, З.Қ.Ахметжанова, Қ.Қ.Қадашева, Э.Д.Сүлейменова «Ресми іскелік қазақ тілі» Алматы, 2010.
   

3. З.С.Күзекова «Қазақ тілі практикумы.Грамматикалық жаттығулар жинағы»

Астана, 2010.

4. З.С.Күзекова «Тілді өз бетінше үйренушілерге арналған» Алматы, 2010.

Астана, 2010.

5. Т.М.Өмірзақов, Ә.Ә.Сансызбай «Ресми іс қағаздар» астана, 2006.

6.Т.Шаңбай, Қ.Байғабылов «Самоучитель казахского языка для учащихся и

студентов» Алматы, 2005.

7.М.Ахметов «Тағаммен емдеудің сұрақтары мен жауаптары» астана, 2010.

8. А.Рақышев «Адам анатомиясы» Алматы, 1994.

1. М.Ахметов «Орысша-қазақша медициналық тілдескіш» Астана, 2009.

2. М.Ахметов «медициналық терминдер сөздігі.Орысша-қазақша-ағылшынша

(40мыңға жуық термин) Алматы, 2009.

3. А.Рақышев «Адам анатомиясындағы халықаралық атау-терминдер»

Алматы, 2011.

2. Аралық бақылау: аттестация.

Қорытынды бақылау:5-семестр емтихан(ауызша).

3. Білімгерлердің бағдарламалық материалдар мазмұнын игеру деңгейін тексеру үшін қазіргі заманғы бақылау әдістері мен тәсілдері қолданылады. Бақылау жүргізу түрінде таңдау құқығы ескерілді.Пән бойынша емтихан Мемлекеттік жалпыға міндетті білім стандарттарының негізінде әзірленген оқу жұмыс жоспарына сәйкес өтеді.

4 «жақсы» бағасы оқу-бағдарламалық материалын жақсы меңгерген, бағдарламада берілген тапсырмаларды орындаған, пән бойынша жүйелі түрде алған білімдерін көрсеткен, бірақ болмашы қателерін өзі толықтыра алтын білім алушыларға қойылады.