Программа Форма ф со пгу
жүктеу/скачать 331 Kb.
|
| 4-тақырып
Шернияз Жарыласұлы өмірі туралы мәлімет.Шығармашылығының негізі – суырып салма ақындық. Ол – Исатай, Махамбет бастаған халық көтерілісінің жыршысы. Ақынның толғау-термелеріндегі өмірдің қайшылықтары (достық пен қастық, қайырымдылық пен зұлымдық, жомарттық пен сараңдық, ерлік пен ездік, т.б.) туралы философиялық толғаныстар, ақындық бағалаулар(«А,Қазы би, Қазы би», «Көл қылып құйдым талай судай ағын», «Сөз сөйлеймін бөлмелеп», «Тостағанды қолға алып».). Шернияз шығармаларындағы Исатай, Махамбет көтерілісіне байланысты өлеңдер: «Баймағамбет сұлтанның үйінде айтылған топтама жырлары», «Исатай мен Науша батыр». Шернияздың Махамбетпен, Абылмен, Қашағанмен дидарласқандағы өлеңдері. Шернияздың шешендік өнері. «Шернияздың батасы», «Махамбет батырдың Шернияз шешенге айтқан жұмбағы» атты өлеңдерінің мәні. Шернияз шығармаларының көркемдік, бейнелілік мәселелері. 5-тақырып Шортанбай Қанайұлы өмірі туралы мәлімет. Шортанбай мұрасының жариялануы, зерттелуі. Шортанбай шығармаларын бағалаудағы бұрынғы сыңаржақ пікірлер. Ақынның шығармашылық тұлғасының қалыатасуындағы кезеңдер: Түркістанды, Арқаны мекендеген өмір кезеңдері. Шортанбайдың ежелгі түркілік-мұсылмандық, сопылық әдебиет дәстүрі(Қожа Ахмет Иассауи, Сүлеймен Бақырғани) тағылымында қалыптасқан ақын екендігі. Ақынның шығармашылығындағы негізгі сарын – имандылықты уағыздау: « Атамыз Адам пайғамбар», «Адамның жалған дүниесі», «Қалықтаған сұңқар ем»,т.б. Шортанбай – патшалық отарлау саясатын әшкерелеуде реалистікпен жырлаған сыншыл, ойлы суреткер ақын. Шортанбайдың «Зар заман» толғауы- «... ілгері, соңғы ірі ақындардың барлық күй сарынын бір арнаға тұтастырғандай жиынды өлең» (М.Әуезов). Заман зарын жырлаған толғауларындағы адамның да, табиғаттың да азып-тозатыны туралы мұңлы-шерлі толғаныстары : «Келер заман», «Заман ақыр». Адамгершілік тәрбие қағидаларын уағыздаған толғаулары: «Бір насихат айтайын», «Сөз айтайын Асанға», «Бала зары». Айтыстарындағы сыншыл өткірлік, бейнелі тіл нақыштары : «Шортанбай мен Орынбай айтыстары», «Шортанбай мен Шөженің айтысы», «Шортанбай мен Асан бұғы айтысы». Шортанбай шығармаларының көркемдік ерекшеліктері. жүктеу/скачать 331 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|