Программа Форма ф со пгу
жүктеу/скачать 331 Kb.
|
| 6-тақырып
Сүйінбай Аронұлы өмірі туралы мәлімет. Сүйінбай мұрасының жариялануы мен зерттелуі. Толғауларының тақырыптық-идеялық мазмұны: елдің тарихы, л қорғаған батырлар туралы : «Бөрілі менің байрағым», «Қарасай батыр», «Өтеген батыр», «Ту алып жауға шықсаң сен», «Сұраншы батыр», «Жабай батыр», «Жақсының тұқымына»; адамгершілік тәрбиесі туралы толғаныстары : «Құсмұрын тастың үстінде», «Жақсы менен жаманның айырмасы», «Нақылдар», «Біз сонаршы түлкі қуған», «Жақсы болса ағайын»; халыққа жәбір-жапа шектірген озбырлық жасаушыларды, сараңдарды , ұрыларды, екіжүзділерді сынаған толғаулары, өлеңдері: «Зар жылатып момынды», «Датқаларға», «Үмбетәліге», «Әділеттік орнаса», «Момын малын зұлымға алып беріп», «Ноғайбайға», «Атекеге», «Қайыпназарға», «Жүсіпқожаға». әйелге, адамның жастық, кәрілік , жас кезеңдеріне арналған өлеңдері: «Әйелдердің нұр сипаты», «Жиырма беспен қоштасу», «Жиырма бестің айтқаны», «Өмір ағысы », «Әуелі кәрілік келіп түрімді алды»,т.б. Сүйінбайдың айтыстары – қазақтың сүре мен түре айтыстарының үлгілері : «Сүйінбай мен қарғаның айтысы»(мысал айтыс), «Сүйінбай мен Қаңтарбай», «Сүйінбай мен Күнбала», «Сүйінбай мен Кескен кекіл», «Сүйінбай мен Тәті қыз», «Сүйінбай мен Уәзипа», «Сүйінбай мен Бақтыбай», «Сүйінбай мен Тезек төре», «Сүйінбай мен Қатаған» айтыстары. 7-тақырып Майлықожа Сұлтанқожаұлы өмірі туралы мәлімет. Майлықожа – араб, парсы, ежелгі түркі классикалық әдебиетімен, қазақтың фольклорымен, жыраулық поэзиясымен жете таныс, білімдар ақын. Шығармаларының жанрлық түрлері: толғау-термелер, арнау өлеңдер, мысал өлеңдер, айтыстар. Толғау-термелеріндегі философиялық ғибратты ойлар: - адамзатты биіктікке , парасаттылыққа үндеу: «Райымқұлға», «Ноғай мырзаға»; - жақсылық пен жамандық қасиеттерді даралау: «Ілімге толсын көкірек», «Дүниеге мейман көңілім», «Жөн білсең жолдасыңа жоба көрсет»; - фәни жалғанның өткіншілігі, адамдардың бір-біріне қонақ екендігі: «Ажал бір келмес болсайшы», «Не жүйрік өтті дүниеден», «Дүние», т.б. Арнау өлеңдеріндегі адалдықты уағыздау,озбырлықты әшкерелеу: «Тұрлыбекке», «Ескі мырза, манаптар, бегі, салы», «Алдаберген байға». Мысал өлеңдерінде бернелеу (аллегория) арқылы адамзат өмірінің қайшылықты сырларын бейнелеуі: «Тотықұс», «Қасқыр», «Үш жігіт», «Бұлбұл». Майлықожа – табиғат құбылыстарының шынайы суреттерін қазақ аулының тұрмысымен байланыстыра жырлаушы: «Жылдың төрт мезгілі». Айтыстары: «Майлықожа мен Айман», «Майлықожа мен Гүлханым». Ақын шығармаларының көркемдігі мен бейнелілігі. жүктеу/скачать 331 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|