Психикалық дамуы тежелген балаларды оқытудың жаңа тәсілдері
жүктеу/скачать 34,14 Kb.
|
Қалдыбаева Ұлдар
- Бұл бет үшін навигация:
- Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
|
ОӘЖ 371.7 ПСИХИКАЛЫҚ ДАМУЫ ТЕЖЕЛГЕН БАЛАЛАРДЫ ОҚЫТУДЫҢ ЖАҢА ТӘСІЛДЕРІ Қалдыбаева Ұ. «Мирас» университеті, Шымкент қ., Казақстан Резюме: В данной статье рассказывается об особенностях, новых подходах к обучению детей с задержкой психического развития. Summary: This article describes the features, new approaches to teaching children with mental retardation. Қазақстан Президенті Қасым Жомарт Тоқаев 2019 жылғы тамыз педагогикалық конференциясының отырысында жаһандану және жаңа технологиялардың қарқынды дамуы дәуірінде адами капиталға қойылатын талаптар өзгергенін атап өтті [1]. Бүгінгі таңда сапалы білім - табысқа жету жолы және экономиканы дамытудың басты құралы. Жаңа және прогрессивті барлық нәрсеге ашық ұрпақты тәрбиелеуге қабілетті мұғалімдерге үлкен үміт артылады. Педагогтардың міндеті - еліміздің лайықты азаматтарын тәрбиелеу. Лайықты азамат - бұл біздің Отанымыздың игілігі үшін пайдаланылатын қажетті білім сомасы бар адам. Қазақстан Республикасындағы білім беру жүйесін жаңғырту педагогикалық жұртшылықтың алдына білім беру бағдарламасын жаңарту және критериалды бағалау жүйесін енгізу контекстінде өзінің педагогикалық шеберлігін жетілдіру қажеттігін қойды. Мектеп-интернат педагогтары үшін білім берудің жаңа стандарттарына көшу міндеті бірінші кезектегі маңызға ие, өйткені жалпы білім беретін мектептің әлеуетті контингентін құрайтын біздің білім алушылар білім беру жүйесінің жаңа талаптарына бейімделуі және қоғамда жеткілікті әлеуметтенуі тиіс. Айта кету керек, мектеп-интернатта психикалық дамуы тежелген, негізінен церебральды-органикалық генезі бар және шекаралық ақыл-ой кемістігі бар балалар оқиды. Осы санаттағы балаларда танымдық іс-әрекеттің тұрақты бұзылыстары бар және оқу процесін ұйымдастыруда да, өмірлік құзыреттіліктерді игеру саласында да ерекше жағдайлар қажет. Оларға мұғалімнің ұйымдастырушылық көмегі, сыртқы бақылау, орындалатын оқу іс-әрекетінің мазмұнына қызығушылықты ынталандыру қажет. Өзінің дербес қызметін ұйымдастыру қабілетін жандандыру қажет. Психикалық дамуы тежелген білім алушылар оқу міндетін қабылдау, оның мақсаттарын сақтау және оларды оқу қызметінде ұстану қабілетіне жете алмайды; оқу барысында алған білімдерін күнделікті өмірде қолдана алмайды. Мұның бәрі білім алушылардың негізгі құзыреттерін қалыптастыруда ерекше қиындықтар туғызады. Жаңартылған білім беру мазмұнына көшу кезінде психикалық дамуы тежелген балалардың өзіндік ерекшеліктеріне оқыту мен бағалаудың жаңа жүйесін бейімдеу қажеттілігі туындады. Біліктілікті арттыру курстарынан өтумен қатар, мектеп-интернат педагогтары өзін-өзі тәрбиелеу үдерісімен белсенді айналысты. Мектеп-интернатта дөңгелек үстелдер, мектеп әдістемелік бірлестіктерінің отырыстары, оқыту семинарлары өткізілді, онда оқыту мен бағалаудың жаңа тәсілдері қарастырылды. 2018 жылы шығармашылық топтың қызметі ұйымдастырылды, ол мүмкіндігі шектеулі балаларды психологиялық-педагогикалық сүйемелдеудің әдістемелік ұсынымдарын және білім алушылардың үлгеріміне ағымдағы бақылауды, аралық және қорытынды аттестаттауды жүргізудің үлгілік қағидаларын басшылыққа ала отырып, психикалық дамуы тежелген балалардың өзіндік ерекшеліктерін ескере отырып, бөлім мен тоқсан үшін жиынтық бағалау жұмыстарын бейімдеумен айналысты [2]. Мектеп интернатының білім алушылары, бұқаралық мектептегідей, оқу жетістіктерін бағалау рәсімдерінен өтеді: формативті және жиынтық бағалау; тоқсандық жиынтық бағалау модерациясы; тоқсандық және оқу жылына баға қою. Бірақ белгіленген стандарттарға сәйкес келетін және әр баланың жеке оқу қажеттіліктерін қанағаттандыратын бағалау критерийлері өзгертілді. Сонымен қатар, бағалау мұғалімге білім алушылардың біліміндегі олқылықтарды уақтылы анықтап қана қоймай, сонымен қатар жеке түзету сабақтарында білімдегі олқылықтардың орнын толтыру бойынша жұмысты жоспарлауға мүмкіндік береді. Сараланған тәсіл принципін ескере отырып, бағалау үшін бағдарламалық материал бойынша әр түрлі деңгейдегі тапсырмалар әзірленді, жоғары дәрежелі дағдылар жеңілдетілді. Мысалы: математика есептерінде стандартты бағалау жұмыстарынан айырмашылығы, әрекеттер саны азаяды. ТЖБ және БЖБ әзірлеген негіз ретінде қарапайым деңгейдегі ойлау дағдыларын бағалауға-білуге, түсінуге, қолдануға арналған тапсырмалар алынды. Жеке, кейбір оқушылар үшін жоғары деңгей - талдау, бағалау, синтез. Сондай-ақ, жеке ерекшеліктеріне байланысты тапсырмаларды орындауға бөлінген уақыт бөлімдері өзгертілді [3]. Психикалық дамуы тежелген балаларға ұйымдастырушылық көмек қажет болғандықтан, мұғалімдер жиынтық бағалау жұмыстарында үлгі бойынша жұмыс әдістерін қолданады. Білімді түсіну және ретке келтіру мақсатында тоқсанға жиынтық бағалау алдында міндетті түрде ұқсас тапсырмаларды талдай отырып, дайындық жұмыстары жүргізіледі. Өзгерістер тек бағалауға ғана емес, жоспарлау технологиясына да енгізілді: ұзақ мерзімді, орта мерзімді және қысқа мерзімді жоспарлар әзірленуде. Қысқа мерзімді жоспарлауда пәнаралық байланыстар, әлеуметтік құзыреттер ойластырылады, мақсат қоюда дағдылар: білім, білік және қолдану көрсетіледі. Оқыту технологиялары да өзгерді. Бірлескен орта құру, топтық жұмысты ұйымдастыру, диалогтық оқыту, білім алушылардың өзіне деген сенімділігін, жауапкершілігін, өзін-өзі талдауын, рефлексиясын дамыту білім берудің қажетті шарттарына айналды. Білім беру мазмұнына көзқарасты өзгерту түзету - дамыта оқытуды табысты жүзеге асыруға және білім алушыларды жалпы білім беру ортасына интеграциялау процесінде оң динамикаға қол жеткізуге мүмкіндік береді. Мұғалім білім берумен қатар балалардың мінез-құлық, қарым-қатынас мәселесін жолға қойып, түрлі педагогикалық-психологиялық тұрғыдан туындаған қайшылықтарды реттеп отыруы тиіс [4]. Тиімді жұмыс атқару үшін маман өзінің беретін пәнін, әртүрлі әдіс-тәсілдерді жетік білуі керек, оқушылармен тығыз қарым-қатынаста болуы қажет. Осы мәселелерді әрдайым сабақта, сабақтан тыс уақытта, белгілі бір мақсатта емес, әртүрлі жағдайларда қолданып отыру, атқарылған жұмыстардың тиімді нәтижесін көрсетеді. Оқушы мен ұстаз арасындағы қарым-қатынас ізгілікпен ұштасып, бала жүрегінің төрінен орын алған жағдайда жас ұрпақтың рухани бай, адамгершілігі мол, жан-жақты үйлесімді дамыған, елін сүйер тұлға ретінде қалыптасары сөзсіз. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: 1. Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2019 жылғы 16 тамыздағы "BilimjaneGylym" тамыз конференциясының пленарлық отырысында сөйлеген сөзі 2.Кушербаев А. «Психикалық дамуы тежелген балалармен жүргізілетін түзете дамыту жұмыстарының ерекшеліктері», 2020 -241 б. 3.А.А. Зайнуллина «Мектеп жасына дейінгі балалардың ұсақ қол моторикасын дамыту», 2021 4.А.Т.Боранбаева «Балалардың ұсақ қол моторикасын ойын арқылы дамыту», 2020 жүктеу/скачать 34,14 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|