Пәннің тақырыптық жоспары

8 Пәннің тақырыптық жоспары

Кәсіптік оқыту оқытушысын дайындауда еңбек процесінде жүйелі қарым-қатынастардың психофизиологялық аспектілерін зерттеу, психофизиология, физиология салаларында және оқушылардың кәсіби іс-әрекетін басқару мен ұйымдастырудың жалпы негіздерінен білім алуда камтамасыз етуде қажет етеді.

Бөлімнің мақсаты мен міндеттері. Кәсіптік әрекет процесі басқару жуйесі ретінде. Кәсіптік әрекет процесіне психологиялық талдау. Кәсіпкер маман қызметіне теориялық талдау жасау. Еңбек әрекеті моделін тұрғызу әдістері. Басқару енбегінің психлогиялық ерешеліктері. Басқару мәдениеті. Ақыл-ой еңбігінің психологиялық ерешеліктері. Иммитациялық, ақпараттық және ақпараттық-процессуалдық модельдер.

Адам жүйелі зерттеу объектісі ретінде. Адам – енбекті басқару жүйесінде. Адам және басқару жүйесі. Адамның басқарушылық қызметін жетілдіру. „Адам -машина“ жүйесіндегі адамның атқаратын функциясы. Енбекті автоматтандыру жағыдайында адамның мінезіне психологиялық талдау. ҒТП және адам. Енбек және демалыс кестесінің енбек өнімділігіне әсері. Адамның енбек қызметінің психологиялық ерекшелігі.

Кәсіптік білім беру психологиясының теориялық әдістері. Қарапайым теориялық объектілер. Логикалық генерациялай, вербальды аралас әдістер.

Интерпретация, номологизация анықтау әдістері. Қарапайым теориялық объектілерді тұрғызу әдістерінің өзара байланысы. Күрделі объектілер. Индуктивті, дедуктивті және синтаксистік аралас әдістер.

Верификация, дәлелдеу, хабарлау әдістері. Күрделі теориялық объектілерді тұрғызу әдістерінің өзара байланысы.

Эмпирикалық танымдық және конструктивті әдістер. Бақылау тірек әдісі ретінде. Әнгімелесу және анамінез әдістері. Сұрау әдістері. Сараптық бағалау әдістері. Енбек өнімдерін талдау әдістері. Кәсіптік білім беру психологиясының инновациялық әдістері.

4 тақырып. Жеке тұлғаның дамуындағы жас ерекшеліктері

Енбек процесіндегі жеке тұлғаның дамуының психологиялық сипаттамасы. Кәсіптік техникалық мектеп оқушыларының психологиялық ерекшеліктері. Енбек қызметі процесінде қажеттіліктер мен түрткілер. Мамандық тандауда жеке тұлғаның қызығушылығын дамыту. Жеке тұлғаның дүние танымына енбек қызметінің әсері. Жастардың енбегін қорғау.

Іс-әрекетінің негізгі түрлері. Енбек іс-әрекетінің құрылымдануы және реттелуі. Жастарға кәсіби бағдар беру. Адамоператор қызметінің тиымділігіне әсер етуші факторларды топастырылыу.

Енбек қызметін реттеу. Мамандық бойынша кәсіби қызмет. Негізгі енбек қызметіне сай кәсіп типтері. Кәсіптік білім беру түрлерінің қажеттілігі. Профессиограмма. Оқышулардың енбек қызметін жүйелі зерттеу. Қателік және тәжірибе. Психологиялық практикалық іс-тәжірибе.

Енбек процесін басқаруға және үйымдастыруға қойылатын жалпы талаптар. «Адам-машина» жүйеін жобалау принциптері, жобалаудың әр түрлі этаптарында адам факторын есепке алу. Басқару органдарын жобалау. Басқару жүйесін бағалау. Күрделі жүйелерді эксплуатациялаудың психологиялық аспектілері. Адамның енбекке жарамдылығының негізгі компоненттері. Эргономикалық жүйелі ұғымы. Эргономикалық функцияның енбекті үйымдастырудағы маңызы.

Енбек ұжымы басқару объектісі ретінде. Енбек ұжымының құрылымы. Енбек ұжымындағы қарым-қатынас ерекшеліктері. Кіші енбек тобының ерекшеліктері. Енбек тобындағы лидер. Лидер типының моделін тұжырымдау.

Басқару жүйесіндегі енбек ұжымының ролі. Ұжымның дамуының негізгі көрсеткіштері. Ұжым шешімі басқару жүйесінің негізгі шешуші күші. Кәсіптік техникалық мектептегі енбек ұжымының ұйымдастыру әлеуметтік психологиялық аспектісі. Мектеп енбек ұжымының элементтері. Оқушылардың қоғамдық –пайдалы қызметін басқарудың әлеуметтік психологиялық ерекшеліктері. Қоғамдық пайдалы қызметі басқарудың өзіндік ерекшеліктері.

Енбекке тәрбиелеу психологиясы пәнінің міндеттері, әдістері. Енбек тәрбиесі оқушылардың жеке тұлғасын қалыптастыру құралы ретінде. Оқушыларды енбекке тәрбиелеуге қажетсіну түрткілері және бағыттылығы. Оқушыларды енбекке тәрбиелеу процесінде мектеп жұмыскерлерінің қызметіне қойылатын талаптар. Енбекке тәрбиелеуде оқушылардың психологиялық ерекшеліктерін есепке алу. Мінез типтері.

Кадрларды дайындау мақсаты мен міндеттері. Мұғалімнің жеке тұлғасына қойылатын негізгі психологиялық талаптар. Педагогикалық бағыттылық мұғалімнің негізгі сапасы. Педагогикалық мамандыққа қарама-қайшылықтар.

Кәсіптік оқыту оқутышысының оқу-тәрбие іс-әрекетіндегі психологиялық ерекшеліктерді еспке алуы. Оқытушының оқу-тәрбие қызметінің басқа тәрбие процесіне қатысты заңдылықтары мен өзара байланысы. Мұғалімнің қызметін жоспарлау этапы. Жеке және кәчіптік оқыту ерекшеліктері. Педагогикалық жүйелер, үрдістер және жағдаяттарды жобалау. Оқушы және кәсіптік оқыту оқытушысының қарым-катынас ерекшеліктері. Оқышуларды енбекке баулу және тәрбиелеу процесінде педагогикалық этика мен тактың психологиялық негіздері. Кәсіпкерлік мұғалімнің әлеуметтік басқару дағдыларын қалыптастыру. Оқытудың белсенді әдістері: нақты жағдаяттарды талдау, басқару ойындары әдістері және т.б.

Кәсіптік білім беру психологиясының даму тарихы.

Кәсіби іс-әрекет процесі басқару жүйесі ретінде.

2 тақырып.

Басқару жүйесінің негізгі ұғымдары.

Енбек процесі басқару объектісі ретінде.

Енбек басқаруды ғылыми негізде үйымдастыру.

Адам-енбекті басқару жүйесінде.

Енбек іс-әрекетіндегі адамның психологиялық сипаты.

Енбек өнімділігін арттыру жолдары.

Кәсіптік білім беру психологиясының теориялық әдістері.

Кәсіптік білім беру психологиясының эмпирикалық-танымдық және конструктивті -әдістері.

5 тақырып.

Енбек іс-әрекеті процесінде адамның құндылық бағдарын дамыту.

Енбек іс-әрекетінде ескерілетін жас ерекшеліктеріне сипаттама.

Жас жеткіншектердің енбегін жақсарту мүмкіндіктері.

Енбек- іс-әрекет түрі ретінде.

Енбек іс-әрекетін реттеу.

Енбекті ұйымдастырудың эргономикалық жүйесі.

Оқушылардың енбек іс-әрекетін жүйелі зерттеу.

Оқушылардың кәсіби енбекке психологиялық дайындығы.

8 тақырып.

Техниканы басқарудың инженерлік психологиялық проблемалары.

Жүйелердің инженерлік – психологиялық функциялары.

Күрделі жүйелерді эксплуатациялаудың психологиялық аспектілері.

Оқушылардың енбегін жобалауға қойылатын психологиялық талаптар.

Кәсіби іріктеудің психологиялық ерекшеліктері.

10 тақырып.

Енбек психологиясында іскерлік пен дағдыларға оқыту жүйесіне түсінік.

ҒТП жағыдайында адамды енбекке кәсіби дайындауда басқару.

Кәсіби бағыттылық пен шеберліктің психологиялық аспектілері.

Оқытушы мен студенттердің академиялық этикасының саясаты университеттің ішкі тәртібінің ережелеріне сәйкес болуы тиіс. Оқу үдерісіне белсенді түрде қатысуы қажет. Оқу материалы бойынша сұрақтар қою, тиянақты жауаптар беру және өзіндік көзқарастарды таныту өте маңызды. Оқытушы мен курстастарды сыйлау керек. Оқытушы сөйлегенде, дауыстап әңгімелесуге болмайды, екінші ескертуден соң студент аудиториядан шығарылады. Сабақтарды орынды себепсіз босатуға тыйым салынады. Әрбір себеп анықтамамен расталуы қажет. Студент босатқан сабақтарының орнын оқытушының анықтаған уақытында толықтырылуы тиіс. 10 минуттан артық кешіккен студент сабаққа жіберілмейді. Сабаққа кешігудің немесе келмеудің себептерін алдын-ала ескерген жөн. Үй тапсырмасын және басқа жазба жұмыстарды дерт кезінде тапсыру қажет. Бақылау жұмысын, тестті емтиханды тапсыруда көшіруге жол берілмейді. Оқытушының консультациясына қатысуы міндетті. Сабақ барысында ұялы телефондар сөндірілген қалыпта болуы талап етіледі. Сағыс шайнауға, дөрекілік пен мәдениетсіздіктің белгісі ретінде қатаң тыйым салынады.

Оқу процесіне қатысу дегеніміз – сабаққа қатысу, пікірталаста және топ жұмысында белсенділік көрсету, топтастарының оқуына әсер ету.

Сабаққа 100 пайыз қатысып, берілген тапсырмаларды уақытымен және дұрыс орындаса – ең жоғарғы 100 балл қойылады. Курсты меңгеру барысында төмендегідей баллдары қойылады:

- дәріске қатысу – 1 балл, конспектің бар болуы – 1 балл

- тәжірибелік сабаққа қатысу – 1 балл, тәжірибелік жұмысты орындау – 5 балл (оның ішінде үй тапсырмасын орындау – 3 балл, сұраққа жауап беру, жаттығу жұмыстарын орындау, тақырып бойынша талдау жасау – 2 балл)

• 
  Материалды толық меңгеру -10 (екінші рейтинг кезінде – 13) балл.
  
• 
  Сұрақтарға жауап бере алу – 4 (5) балл.
  

- Грамматикалық және стилистикалық сауаттылық – 1 балл.

Айып балы білімді бағалаудың жүйесіне орай белгіленеді

Мәселен, дәрісті орынды себепсіз босату үшін 2 балл шегеріледі (-2); дәрістің шала конспектіленгені үшін жарты балл кемітіледі (-0,5); тәжірибелік сабақтарда белсенділік танытпай, немқұрайды қатынасу ең кем дегенде жарты баллды шегеруімен (-0,5) жазаланады.

Толық дұрыс жауап 100 балмен бағаланады, оның ішінде:

100-90 балл – тиянақты, дәйекті, байланысты, толыққанды жауап; балдардың шегерілуі жауаптың мәнін және дұрыстығын бұзбайтын кемшіліктердің кездесуімен байланысты;

89-75 балл - материалды толық игергендігі, мәселе бойынша әдебиеттерді білетіндігі көрінетін және қосымша сұрақтардың қажеттігінсіз берілген жауапқа қойылады;

74-50 балл – студент тек негізгі материалды біледі, мәселе бойынша әдебиеттерді шатастырады, қойылған қосымша сұрақтарға жеткіліксіз жауаптар қайырады;

49-0 балл – студент толық және дұрыс жауап беруге қауқарсыз, қосымша сұрақтар оған көмектеспейді, мәселе бойынша әдебиеттер қарастырылмаған.

Пән бойынша рейтинг мына формула бойынша анықталады:

Р1(2)=АҮ1 (2)*0,7+МБ1 (2)*0,3

мұндағы Р₁, Р₂, АҮ– бірінші, екінші рейтингтің, ағымды үлгерімнің балдары;

РД=(Р1+Р2)/2 – (емтиханға жіберілуі)

Қорытынды=РД*0,6+ҚБ*0,4

1. 
   Стрелков Ю.К. Инженерная и профессиональная психология. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений.- М.: Издательский центр «Академия», 2001.- 306 с.
   
2. 
   Душков В.А. Индустриально-педагогическая психология.-М.: Просвещение, 1987.- 292 с.
   
3. 
   Климов Е.А. Введение в психологию труда: Учебник для вузов.-М.: Культура и спорт, ЮНИТИ, 1998.- 350 с.
   
4. 
   Психологические основы трудового воспитания школьников/Под редакцией Э.А.Фарапоновой.-М.: Педагогика, 1988.- 168 с.
   
5. 
   Хрестаматия по инженерной психологии/ Под редакцией Б.А.Душкова.- М.: Высшая школа, 1991.- 288 с.
   
6. 
   Ломов Б.В. Вопросы общей педагогической и инженерной психологии.- М.: Педагогика, 1991.- 296 с.
   

7. 
   Бодалев А.А. Психология о личности. –М.: Изд.МГУ, 1988.- 188 с.
   
8. 
   Возрастная и педагогическая психология/ Под редакцией А.В.Петровского.- М.: Просвещение, 1979.- 280 с.
   
9. 
   Выготский Л.С. Проблемы общей психологии. Собрание сочинений.: в 6 том.- М.: Знания, 1982. Т.2.
   
10. 
    Иващенко Ф.И. Труд и развитие личности школьника. –М.: Просвещение, 1987.- 92 с.
    
11. 
    Косилов С.А. Психофизиологические основы научной организации труда. – М.: Экономика, 1979.- 175 с.
    
12. 
    Фельдштейн Д.И. Психологические особенности ОПД подростков.- М.: Педагогика, 1982.- 224 с.
    
13. 
    Шакуров Р.Х. Социально-психологические основы управления: Руководитель и пед.коллектив.- М.: Просвещение, 1990.- 208 с.