Психология
жүктеу/скачать 10,53 Mb. Pdf көрінісі
|
| екінші сигналдъщ жүйе
болады. Екінші сигналдық жүйенің болмысы, яғни «сигналдар сигналы» деген сөз. 1.3. Қазіргі заман психологиясының міндеттері Қазіргі кезеңде психология ғылымы алдында түрған теория- лық жэне практикалық міндеттердің сан қилылығына орай үл- кен қарқынмен дамуда. Психологияның негізгі міңдеті психи- калың іс-әрекетті оның даму барысымен байланыстыра зерттеу. Б.Ф. Ломов «Психологияның методологиялық жэне тео- риялық мәселелері» атты еңбегінде қазіргі заман ғылымының жағдайын сипаттай келе, «бүгінгі күнде психологияның әдіс- намалық мәселелері мен оның жалпы теориясын бұдан да былай тереңдетіп зерттеудің қажеттігі күрт жоғарылады», — деп жа- зады. Психологияға әр деңгейдегі адам қалпы мен қасиетгері, үдерістері, яғни сезім мүшелеріне эсер етуші объективның қа- рапайым жеке белгілерінен бастап, түлга ниеттерінің тайта- ласы кіреді. Психология ғылымы үшін ең маңызды мәселелердің бірі — зерттелуші құбылыстардың мән-мағынасын ашып беру. Осыған байланысты әдіснамалық мэселелер туындайды. Психикалық құбылыстардың мэнін тануда диалектикалық материализм үлкен рөл ойнайды. Б.Ф. Ломов өзінің аталған еңбегінде психология ғылымының тірек категорияларын, олар- дың жүйелі өзара байланысын, жалпылығын, сонымен бірге бұл категориялардың өзіндік дербестікте екенін айқындап берген. Ғалым психологияның келесі тірек категорияларын атайды: бейнелеу категориясы, іс-әрекет категориясы, тұлға катего- риясы, тіл-қатынас категориясы, сондай-ақ жалпьшық мағы- насына орай категория сатына жататын түсініктер «әлеуметтік» жэне «биологиялық». Адамның әлеуметтік жэне табиғи қа- сиеттерінің шынайы байланыстарын, оның дамуындағы био- логиялық жэне әлеуметтік себеп-салдарлық (детерминант) қаты- настарды айқындау ғылым міңдеттерінің ең бір қиыны. Алғашқы он жылдықтарда психологияның теориялық (дүние- танымдық) тарапы басымдау болды. Ал қазіргі кезенде оның қоғамдағы мэні көп өзгеріске ұшырады. Ол енді білім жүйесін- дегі, өндірістегі, мемлекеттік басқару, медицина, спорт жэне т. б. кәсібі практикалық кызметтің ерекше саласына айналып барады. Психология ғылымының практикалық міндеттерді шешуге араласуынан оның теориясының даму жағдайлары да біршама өзгерді. Шешімі психологиялық біліктілікті қажет ет- кен міндеттер тұлғалық болмыс маңызының жоғарылауынан қоғам өмірінің барша тарапында эр қилы формада пайда бо- луда. «Адамдыц болмыс» дегеніміз эрбір азамат түлгага тэн болып, олардын нақты іс-әрекетіңде көрініс беретін элеуметтік- психологиялық, психологиялық жэне психо-физиодоғиял ык ка— сиеттердің кең ауқымы. • і Халықтық тэлім жүйесінің барша бөліктерінде (мектепке дейінгі, орта, жалпы тэлімдік, орта арнаулы, жоғары мектеп) психологиямен сабақтас мәселелар шексіз. Психикалық құбы- лыстардың жүйесін түгелімен — қарапайым түйсіктен бастап, тұлғаның психикалық қасиеттеріне дейін — оларды басқарушы объектив зандылықтарды ашу үшін зерттеу — тэлім мен тәр- биенің теориялық негізін, қоғамдық міндеттерін, ұйымдастыру формаларын анықтап белгілеуде орасан маңызға ие. Психология ғылымының қолданбалық (прикладной) мэнін қоғам түсініп, қабылдауынан халықка тэлім ұсыну мекемелерінде кең пси- хологиялық қызмет тармақтарын іске қосу идеясы өз қолдауын тапты. Қазіргі күнде бұл қызмет қалыптасып, дамуда, ол келешекте ғылым мен оның нәтижелерін практикаға ендіруде дәнекер жүйе болуы сөзсіз. жүктеу/скачать 10,53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|