уақыт пен кеңістіктегі қатынас бейнесінен, яғни
жанасу ассо-
циациясы,
екіншісі олардың ұқсастығынан туған бейнеден,
яғни
үқсастық ассоциациясы,
үшіншісі — қарама-қарсылыққа
негізделген
контрастык ассоциациясы,
төртіншісі-себеп-
салдарлы қатынастардан туындаған
каузальдық ассоциация.
Бұл
бағыттағы теорияны ұсынып, дамытқандар:
Аристотель,
Юм, Д. Джеймс, Спенсер, И.М. Сеченев, И.П. Павлов.
Естің
нейрондық теориясы.
Адам миының құпиялары көп
жағынан элі ашылар емес. Ол өте кұрылымды. Осы күрделі
ақуызды жиынтықтың жаңа ақпарат топтап,
оны сақтай алу
қабілетін қазіргі күндегі психология онда жүріп жататын
кұрылымдық немесе химиялық өзгерістермен байланыстырып
отыр. Бұл теорияның негізгі мэні мынада:
есте қалдыру мидің
электрлік белсенділігімен, яғни мидағы химиялық не құрылым-
дық белсенділік қандай да бір жолмен
ағзадағы электр қуатын
арттырады. Бұл үшін қолай ес іздерін іске қосатын жүйке тізбегі
болуы шарт. Физиология заңдарына орай нейрон жеткізген
импульстер
аксон
(қозуды жеткізуші) арқылы бір жасушадан
екіншісіне беріледі. Аксонның жасушамен тогысқан жері
синапс
деп аталады. Жеке бір жасушаның
өзіндегі осы синапстың саны
мыңдаған. Синапс негізінен екі түрде қызмет етеді, бірі —
қоздырушы, екіншісі — тежеуші. Сонымен, қысқа мерзімді не
ұзақ мерзімді естің екеуі де бірдей
қозушы немесе тежелуші
жүйке элементтерінің бір-біріне эсерінен туындайды. Айыр-
масы қысқа мерзімді ес белгілі нейрондардың уақытша электр
лік белсенділігінен болады да ұзақ мерзімді ес нейрондардың
тұрақты кұрылымынан келіп шығады.
Естің
Достарыңызбен бөлісу: