4. Жоба экологиялылығы 4.1. Еңбек қорғау Еңбек қорғау – әлеуметтік-экономикалық мәселелердің ең маңыздыларының бірі. Ол заңды, әлеуметтік-экономикалық кең жүйелерін, еңбек барысында адам денсаулығы мен жұмыс қабілеттілігінің сақталуын қамтамасыз ететін гигиеналық және емдеу-профилактикалық шаралар мен құралдарды ескеріп отырады.
Біздің елімізде еңбек қорғау саласында мемлекеттік органдар өткізетін мақсатты жұмыс қорытындылары бойынша өндірістің жиынтық механизация және автоматизацияны, ғылыми жетістіктерді және алдыңғы қатарлы техниканы енгізу саласында еңбек шарттарын бүкіл әлемдік сауықтандыру ретінде осындай басымдық ұсынылады, ауылдық шаруашылықта өндірістік жарақаттандыру және кәсіби аурулардың деңгейі жыл сайын 4-5% төмендеп отырады.
Осыған қоса, өндірістік жарақаттандырулардың төмендеу әлеуеті әлі де жоққа шығарылған жоқ және жарақаттандыруды алдын-алу, тиісті мемлекеттік органдардың ең басты мәселесі болып қалуы қажет.
4.2 Экология XX ғасыр ортасынан табиғатқа түскен антропогендік пресс жаһандық сипатқа айналды: қалалық шоғырландыру, өндірістік қалдықтары, улы химикаттар, мұхиттардың мұнаймен ластануы бөлек аумақтарда ғана емес, бүкіл биосферада білінетін болды.
Ол кезде экологияның тәжірибелік маңызы - ағзалардың қоршаған ортамен қарым-қатынасы туралы ғылым арта түсті.
Соңғы уақытта экология тек биологиялық бағытын жайлап жоғалтып келеді. Ағзалардың дәстүрлі экологиясы өндіріс экологиясының, қала экологиясының, гидросфера экологиясының, ауылшаруашылық экологиясының, тіпті ғарыш экологиясының популяциясымен араласып жатыр.
Экологиялық саясат өткізудің, адамдарда бүкіл адамзат мәдениетінің қазіргі түрі сияқты экологиялық дүниетанымын тәрбиелеу қажеттілігі туындады.
Биогеоциноздағы опуляциялық экологияның және биосфера туралы ғылымдағы ең қиын тарауын дамытудағы басты роль В.И. Вернадскийге тиесілі. Оның «Биосфера» және «Живое существо» Жер келбетінің құрылымындағы ағзалардың үлкен ролін көрсетті, адам әрекеті қазіргі уақытта табиғаттағы геолониялық процесстермен тең немесе одан да күшті екенін дәлелдеді.
Қазақстанда экологиялық тақырыптамалардың биологиялық зерттеулері Қазақстан Ғылым академиясының Топырақтану, өсімдіктану және зоология институтының ғылымдарымен, еліміздің қорықтар мен ЖОО биологиялық кафедраларының ғылымдарымен жүргізіп отырады. Соңғы онжылдықта ғылыми-техникалық прогресстің қоршаған ортаға деген әсері, мемлекеттердің ұлттық шекараларын аттап өтіп өсіп келді.
Биоэкологиялық мониторинг ең кең таралған, оның негізі адам өмірі сапасына қарасы жағынан қоршаған ортаны бақылау болып табылады, себебі оның денсаулығы қоршаған ортаның амадығының ең маңызды жиынтық көрсеткіші болып табылады және барлық қалған көрсеткіштердің өлшемін көрсетеді.
Ортаның өзгеруі апаттық сипатты көрсетуі мүмкін. Мысалы, су немесе ауаның нашар сапасы салдарынан адамдардың жаппай уланған жағдайлары белгілі. Бірақ ортаның өзгерістері елеусіз және ұзақ уақыт бойы едәуір әсер етпейді. Адам атмосферадағы көмірқышқыл газдың ұлғаюын және оттегінің азаюын айтарлықтай сезбейді. Ортаның бұл өзгерістері адам денсаулығы үшін бөлек салдарымен созылмалы айқындалған нашар үрдіс формасына айналуы мүмкін. Қуат пен пайдалы кендер су мен атмосфераның ластануын едәуір төмендете алады.
Әсіресе ірі қалаларда автокөліктің газ шығаруы экологиялық жағдайының нашарлануына тікелей әсер береді. Жанармай мен дизельді отынның, атмосфераға зиянды лақтырындыларды жібермейтін электрикалық тартумен немесе сутекпен бірте-бірте ауысуы – бұл адамға Жердегі ноосфера – ақыл өрісін құру үшін қажетті мәселелерінің бір бөлігі.