ЈР ўылым министрлїгї ўылым академиясы



Pdf көрінісі
бет24/346
Дата12.06.2024
өлшемі3,08 Mb.
#203331
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   346
Байланысты:
Erjanova U.R. Batys Qazaqstan oblysynyn onomastikalyq kenistigi 2018

Шақат, Шақабай. 
Шақат 
- Жалпақтал ауданындағы өзен атауы. Бетіне ақ соры шығып жататын, өсімдігі 
шамалы жерді осылай атаған. Атау екі компоненттен тұрады: 
Шақа+т
. Бірінші бөлімі қазақ 
тілінде «
қызыл шақа ет, қызыл шақа бала
» деген тіркестердің құрамында кездесетін ескі 
түркілік 
шақа-чақа
түбірі «еті жоқ, тақыр» мағынасын береді. Осыған көптік мағыналы -
т- 
топоформанты қосылған. Қазіргі қазақ тілінде «еш нәрсе өспеген», «қағы кепкен сортаң жер» 
деген мағынаны білдіретін 
шақат
сөзі бар
(45,198, Х т.). Осы гидрониммен мағыналас болып 
2
Топонимдер 
құ
рамында
ғ
ы, соны
ң
і
ш
і
ндег
і
Батыс 
Қ
аза
қ
стан топонимдер
і
құ
рамында
ғ
ы 
-ты
қ
осымшасына арнайы то
қ
талатын бол
ғ
анды
қ
тан, б
ұ
л б
ө
л
і
мде о
ғ
ан 
ерекше сипаттама бер
і
лген жо
қ
.


20 
келетін 
Шақабай
өзені Қаратөбе ауданында да кездеседі. Бұл өзендер атауына олардың осы 
мағынасы негіз болған деп қарауға әбден болады.
1.2.3. Араб-парсы қабаты
Топонимдер жүйесіндегі кірме қабатты ғалымдар араб-парсы жалқы есімдерінен 
бастайды. Ол атаулар – ҮІІ-ХІ ғасырларда Қазақстан территориясына арабтардың келуімен 
және мұсылман дінінің таралуымен байланысты енген сөздер. Бұл туралы Э.М. Мурзаев былай 
дейді: «Арабтардың жаулап алуы ислам дінінің таралуымен байланысты еді. Мұсылман 
мешіттері арқылы арабтардың біраз діни терминдері елді мекендердің, киелі орын, зират, мола, 
бейіт атаулары ретінде тілімізге енді»
(46,194). Бірақ Батыс Қазақстан облысында олар қабат 
құрайтындай көп емес екенін атап өткен жөн. Тек бірен - саран топонимдерді көрсетуге 
болады: 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   346




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет