Р. Т. Айтбай Еуропаның орта ғасырлық тарихы
жүктеу/скачать 2,16 Mb. Pdf көрінісі
|
Aitbau Europaortagasr
- Бұл бет үшін навигация:
- Ағылшын парламентінің қалыптасуы.
| Еркіндіктің Ұлы хартиясы.
Алайда ІІ Генрихтың бала- лары Арыстан жүректі І Ричард (1189 - 1199жж.) және Иоанн (1199-1216жж.) тұсында король өкіметі әлсіреді. Әсіресе, Иоанн папамен қайшылыққа келіп,ақырында 1213 жылы папаға мың фунт стерлиг салық төлеуге мәжбүр болды. Корольге қар- сы барондар, рыцарлар бірігіп 1215 ж . жазында көтеріліске шықты. Көтерілісшілер 15 маусымда корольды тұтқындап, оған « Еркіндіктің Ұлы Хартиясына » қол қоюына мәжбүр етті. Хартия 63 баптан тұратын кең көлемдегі саяси құжат болды. Бұл құжат бойынша барондар мен рыцарьлар өздерінің мүлік- терін мирастыққа қалдыруға және аз көлемде салық төлеуге мүмкіндік алды. Хартия бойынша ешқандай ерікті адамды сот- тауға, мүлкінен айыруға, елден қууға тиым салынды. Ағылшын парламентінің қалыптасуы. 1258 жылы Иоанның баласы ІІІ Генрих егіннің нашар шығуына қарамастан 108 барондар мен рыцарлардан тапқан пайданың үштен бір бөлігін салық ретінде төлеуді талап етті. Бұған жауап ретінде Оксфорд барондары ашулы парламент құрып, онда ерекше «ата заң» қа- былдап, корольдің билігіне барондар тарапынан бақылау қойы- латыны жарияланды. 1265 жылы қаңтар айында үлкен парла- мент шақырылды. Парламентке барондар мен епископтардан басқа әрбір графтықтан рыцарлар атынан 2 адамнан , әрбір қаладан да 2 адам өкілдер қатыстырылды. Сөйтіп, Англияда ал- ғаш рет барлық әлеуметтік топтың өкілдері қатысқан парламент құрылды. ІЭдуард (1272-1307жж.) 1295 жылы текті парламент ша- қырды. Оған лордтар, ақсүйектер діни шонжарлар, рыцарлар, қалалықтардың өкілдері қатысты. Бұл парламентті « үлгілі пар- ламент »деп атады. Осы жылдан бастап парламент тұрақты ша- қырылып отырды. 1297 ж.салық салу құқығына ие болды. Парламентті жиі шақыру ХІҮ ғ.ортасында ІІІ Эдуард тұ- сында кең қолданылды. Салық салу құқы мен бірге парламент заң шығару, король министрлерінің қызмет қылмысын қарайтын саяси сотқа да айналды. жүктеу/скачать 2,16 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|