Мартен Лютер ілімі . Немістің неғұрлым радикалды ба-
ғыттағы гуманистері өздерінің әдеби шығармаларында ғылым-
ды насихаттаумен қатар Германияның ұлттық даму мәселелерін
де қамтыды
. Э. Роттердамский мен
И. Рейхлин үлкен беделге
ие болды. Э. Роттердамский католиктік ілімнің адам рухын қор-
лайтын идеясына адамның ақыл ойын, ерік жігерін қарсы
қойды. И. Рейхлин христиандық моральді гуманизммен жақын-
дастыруға тырысты.
М. Лютер (1483-1546)
шіркеу мен
дін басшылары адам
мен құдай арасындағы
дәнекер емес және құпия күш арқылы
олар
адамның күнәсін кешіріп ,
жанын тазарта алмайды деп
мәлдімдеді.
М. Лютер - сол кездегі ең ірі мыс өнеркәсібі ор-
талықтарының бірі - Эйслебене қаласында (Саксония) туды.
Лютердің әкесі мыс рудасын өндіріп, ерітетін жерлердің бай
иелерінің ішінен көрнекті орын алған кісі болды. Бұл бюргерлер
өздерінің кәсіпкерлік қызметінде үнемі қиыншылыққа кездесіп
көп зиян шегіп отырды, өйткені өндірілетін металдың едәуір бө-
лігін кен жұмысын басқаруды өз қолдарында ұстаған кнәздық
өкіметтің өкілдері алып қоятын. Сонымен, Лютер өзінің жағ-
дайына наразы бюргерлердің арасында және католиктік дін ие-
лерін қарсы жасалған жалпы оппозиция үдей түскен шақта өсіп
ер жетті. Лютер он сегіз жасында Эрфурт университетіне түсті
және гуманистердің радикалдық үйірмесінің мүшелерімен жа-
қын танысты және біраз уақыт солардың ықпалында да болды.
Бірақ университетті бітірген соң ол августин монастырына кірді,
оның дүниеге көзқарасы осы жерде біржолата қалыптасты
М. Лютер адамның
құдайға деген
сенімі құдай мен ара-
дағы бірден-бір қатынастың құралы, сенімнің болуы адамның
бүкіл өмірін қамтамасыз етеді және христиан дінінің ең
ма- ңызды сәтін құрайды деген.
