Рабочая учебная программа Рухани адамгершілік білім беру мазмұнының негіздері модуль немесе пән атауы/наименование модуля или дисциплины Мамандық /Специальность 10 000 «Бастауыш білім беру»
жүктеу/скачать 0,87 Mb.
|
Рабочая учебная программа Рухани адамгершілік білім беру мазм ны
Музыканың ерекшелiгiМузыка сырт көрініс, яғни бейнелеушілік аз рөл атқарады. Пластикалық өнерден, әдебиеттен, театрдан айырмашылығы – ол образдарды түгелдей дыбыстық үн құралдары арқылы суреттейді. Алайда музыкада табиғат көрінісін көркем бейнелеу кездесіп отырады. Мысалы, табиғат үні (жел гуілі, судың гүрілі, құстың әні, т.б.), адамның дауысы, күнделікті өмірде кездесетін дыбыстар музыкада азды-көпті көрініс табады. Сондай-ақ музыкада заттардың сезім арқылы қабылданатын кейбір белгілері ассоциация (құс әнімен орман суретін меңзеу), аналогия (мелодияның байсалды, кең тынысты қозғалысынан жазық дала көрінісін елестету) және есту, көру сезімдері байланысының көмегімен қиялда қайта жаңғыру арқылы бейнелейді. Музыканың ерекшелiгi бұл ерекше эстетикалық құндылық өнердiң қолданбалы және көркем мақсаттарының байланысында ашылады. Алғашқы жанрлардың құрастыруы қолдану заңдастырылған суреттеу құралдары түсiнетiн (қолданбалы музыка) қолданбалы есептердiң музыкасының орындауымен байланған. Шарттар музыканың құндылығы бұл нормативтiк үлгiлерiне оның формасының типтiлiгi, жақындықтан тәуелдi болды. Автономды музыкалық тiл және музыканың таратуын ерекше саланың құрастыруы, маңызы бiрдей емес тұрмыс-салт та, салтанат та, мәдени де, жаңа мақсаттың ұғынуларына келтiрдi: бiртума iске асыру жеке авторлық (композициялық) ойла. Музыканың құндылығы шарт бұл композитор сайланған құралдардың iшкi мағыналы керектiгiнде музыкалық шығарманың бiртума құрылымында бiр уақытта тұрады. Автономды музыкадағы көркем сапаның төмендетуi (мысалға, салондық музыка) авторлық ойлауды үйреншiктiлiк, немесе қолдану бiртума эффекттер, шығарманың қарама-қайшы iшкi тұтастығындағы өзiндiк мәнi бар бағыты да нәтижесi болып табыла алады. Музыкалық өнердiң ерекшелiгiнiң ерекше тұрғысы - оның (кез келген музыкалық құбылыс интонациялар және интонация кешендерiнiң қайтымсыз тiзбегi ретiнде бар болады) уақытша табиғаты және көркем - мағыналы бүтiндiктiң байланысы. Музыкадағы бүтiндiктiң алғашқы түрi импровизациямен елестеткен - белгi үшiн музыка тартуды процесспен, рұқсатсыз функционалды айырып танылатын құралдар бастады. Бүтiндiктiң әсерi интонациямен ағайындас бiр-бiрi импровизация құрайтын элементтер арқасында бастапқы саранды, ырғақты, гармониялық үлгiнiң вариант бола осы жағдайда жасалады. Вариациялық форманың импровизациясы жақын, алайда, функциялар өзгешеленедi бастады.Мысалы, музыкалық бүтiндiктiң өте күрделi түрi функцияда бастайтын бiтiрiлген музыкалық формалармен дамыту және аяқтау соната формасында экспозиция, өңдеу, репризаның арнайы музыкалық құралдарымен бейнеленген елестеткен. Уақытша процесс форма бұл себеп және салдарды түр бойынша бiр-бiрiмен сабақтас фазаларға мүшелейдi. Мұндай салыстыруға қабiлеттi тыңдаушыларға тән ықыласының белсендiлiгiнiң формаларының қабылдауы жадта арғы-бергi салыстырып, ұстап қалып, дамыту музыкалық келешек таңдандыруға ойлайды ойла. Дыбысталу ұзақтықтың бiтiрiлген формаларында ерекше кеңiстiктi алады: қабiлеттiлiк байланысының логикасында жиiрек музыкалық табандатқан мұэдап кету. Осылай форма және кристалдаған форманың диалектикасы пайда болады. Музыкалық шығарманың аяқталғандығы, өз кезегiнде, шығарманың бiтiрiлген түрiнiң тыңдаушының жадында тастап кететiн орындаушылық интерпретациядағы iс жүргiзетiндiгiмен аударып қояды.Ол сынағыштықтағы танысуда басқа орындаулар, түсiндiрулермен, осы шығарманы әр түрлi ұғынумен процесске жаңадан өрiстейдi. Музыкалық өнер туралы өте сезгiш өнерлердi ара-арасындалар туралы сияқты айтады. Поэзия немесе кескiндеме, мысалға, мүмкiн емес ғана емес деңгейде физиологиялық реакциялар, музыкамен қабылдансын қабылдана алады, керiсiнше парасаттың қосындысысыз шығарсын, және мұндай тыңдау және музыка тартуды көкжиек жеткiлiктi (нақтылы сарындар, дискотекадағы билары, сөздi бұзылыстары бар аурулардың ән салуы және логикалық аппараттың бұзылуымен арқылы тиiмдi ойлауды ажыратуды медитацияланатын тәжiрибе) кең. Музыканың нейрофизиологиялық әсерi баяғыдан дәрiгерлiкте қолданылды. Сонымен бiрге, музыкасын баяғы заманнан жүретiн әдетiншелердi абстрактiлi өнермен - философия және математиканың көркем балама өте қорытылған болып мақұлдайды. Николай Кузанскийдiң қайта тууды дәуiрiнiң кардиналы жасауды аспапты музыкада Кеңiстiк көрдi. Мысалы, музыканың қабылдауының ерекшелiктерi орын және уақыттың көп факторларынан тәуелдi болады жүктеу/скачать 0,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|