Темперамент қасиеттерінің көріну аймақтары
2
|
1
|
0
|
-1
|
-2
|
Экстраверсия және интроверсия
|
Өте жоғары экстраверсия
|
Жоғары экстраверсия
|
Орташа
|
Жоғары интроверсия
|
Өте жоғары интроверсия
|
36 %
|
38%
|
10%
|
12%
|
4%
|
Психикалық процестерді өзгеретін қоршаған орта жағдайларына бейімдеу
|
Өте жоғары қаттылық
|
Жоғары қаттылық
|
Орташа
|
Жоғары икемділік
|
Өте жоғары икемділік
|
27%
|
24%
|
38%
|
9%
|
2%
|
Эмоциональды уайымдар
|
Өте жоғары эмоционалды қозғыштық
|
Жоғары эмоционалды қозғыштық
|
Орташа
|
Жоғары эмоционалды тепе-теңдік
|
Өте жоғары эмоционалды тепе-теңдік
|
-
|
16%
|
33%
|
11%
|
40%
|
Реакция қарқыны
|
Өте жылдам
|
Жылдам
|
Орташа
|
Баяу
|
Өте баяу
|
6%
|
31%
|
47%
|
11%
|
5%
|
Іс-әрекеттегі белсенділік
|
Өте жоғары белсенділік
|
Жоғары белсенділік
|
Орташа
|
Төмен белсенділік
|
Өте төмен белсенділік
|
9%
|
13%
|
47%
|
18%
|
13%
|
Одан бөлек, жүргізілген Ш.Шварцтың құндылықтар сұрақнамасы бойынша алынған зерттеу нәтижелерін интерпретациялау барысында келесі маңызды жағдайлар анықталды. Студенттер көбіне нормативті идеал деңгейіне сай болуға ұмтылады, бірақ, жеке-дара зерттеген кезде студенттердің құндылық бағдарлары қалыпты жағдайдан мүлдем өзгеше нәтижені көрсетеді. Мысалы, кейбір студенттер үшін оқу жылының басынан бастап адамның және табиғаттың жағдайын түсіну, төзімді болу, жан-жақты қолдау көрсетуді білдіретін «әмбебаптық» құндылық маңызды болып табылады. «Әмбебаптық» құндылығының студенттер үшін маңызды болуын олардың жаңа әлеуметтік ортаға келуімен, оқу іс-әрекетінің жаңа талаптарына бейімделуі және олар үшін жаңа қарым-қатынастың қалыптасуымен байланыстыруға болады. Жеке-дара зерттеу барысында анықталған тағы бір жәйт оқу жылының соңына қарай студенттердің «гедонизм» құндылығы басымдыққа ие бола бастайды. Бұл құндылық өмірден ләззат алу, сезімдік қанағаттану және т.б мотивациялық мақсаттарды көздейді.
Демек, оқу жылының әр кезеңінде студенттердің құндылық бағдарлары белгілі бір деңгейде өзгерістерге ұшырайды. Оқу жылының басынан соңына дейін «мейірімділік» құндылығы педагогикалық мамандықтағы студенттер үшін маңызды болып саналады. Студент тұлғаның жан-жақты дамуына оның «өзбетімен әрекеттену» және «жетістік» құндылығы оң ықпал жасайды. 1 және 2 курста мәні төмен болып танылатын «гедонизм» құндылығы төртінші курста көкейкесті деңгейге көтеріледі.
«Студенттің оқу үдерісін бағалауы» атты сауалнамасын жүргізу Covid-19 вирусының таралуына байланысты карантиндік режим уақытына сәйкес келді. Студенттердің басым бөлігі қашықтан оқыту жүйесіне ауысқандықтан, біз студенттердің оқу іс-әрекетіне деген мотивациясын екі түрлі жағдайда зерттеуге мүмкіндік алдық.
«Студенттің оқу үдерісін бағалауы» атты сауалнама нәтижелерін талдау біздерге студенттердің оқу мотивациясының қалыптасу ерекшеліктерінің бірнеше аспектілер бойынша талдауға жағдай жасады. Зерттеу жұмыстары бойынша анықталғандай, студенттердің оқу іс-әрекеті мотивациясының қалыптасу деңгейіне оқыту формасының дәстүрлі немесе қашықтықтан ұйымдастырылуы, сондай-ақ, студенттің тұлғалық бағыттылығы ықпалын тигізеді. Респонденттердің 44 % қашықтықтан оқыту жүйесін тиімді деп бағаласа, 43 % дәстүрлі формада білім алуды нәтижелі болады деп санайды. Ал, сауалнамаға қатысқан студенттердің 13% аралас формада білім алуды құптайды, яғни дәріс пен теориялық сабақтарды онлайн, ал зертханалық және тәжірибелік сабақтарды оқытушымен тікелей қарым-қатынас жасай отырып, дәстүрлі формада оқу тиімді болады есептейді [191].
Алынған нәтижелерге сәйкес, қашықтықтан оқыту студенттердің өзбетімен ізденуіне, оқу тапсырмасын өздігінен орындауына негізделгендіктен онлайн оқитын студенттердің өзін-өзі бақылау және реттеу іскерліктері анық байқалды. Қашықтықтан оқыту жүйесінде оқытушылар студенттерге барлық дидактикалық оқу материалдарын техникалық құралдардың көмегін пайдалана отырып көрсетуге мүмкіндік алады. Осыған орай, қашықтықтан оқитын студенттердің сәтсіздіктен қашу мотивациясы 13,2% нәтижені көрсетсе, дәстүрлі білім алатын студенттерде 6,1% нәтиже алынды. Қашықтықтан оқитын студенттердің 47,4 %-да жетістікке жету мотивациясының анық көрінбеуі анықталғанымен, 37,4 % жетістікке жету мотивациясы басым екендігін көрсетті. Салыстырмалы түрде қарағанда, күндізгі бөлімде оқитын студенттерден 41,3 % жетістікке жету мотивациясы деңгейі алынды. Алынған нәтижелерді талдай келе, қашықтықтан онлайн оқитын студенттердің жетістікке жету мотивациясына қарағанда, сәтсіздіктен қашу мотивация жоғары екендігі анықталды [190].
Төмендегі 24-ші кестеде дәстүрлі (күндізгі) және қашықтықтан оқитын студенттердің оқу мотивациясы, жетістікке жету және өзін-өзі реттеу мотивациясының қалыптасу ерекшеліктерінің салыстырмалы талдауы берілген.
Кесте 24 – Дәстүрлі және қашықтықтан оқитын студенттердің оқу мотивацииясы мен жетістікке жету және өзін-өзі реттеу мотивациясының қалыптасу ерекшеліктері
Достарыңызбен бөлісу: |