Рахит (от греч. ῥάχις - Омыртқа) – негізінде фосфор-кальций алмасуының бұзылысы жататын,қаңқа сүйектерінің қалыптасуының және ішкі мүшелер мен жүйелердің функциясының бұзылуымен жүретін ерте жастағы балалардың ауруы.
Рахит (от греч. ῥάχις - Омыртқа) – негізінде фосфор-кальций алмасуының бұзылысы жататын,қаңқа сүйектерінің қалыптасуының және ішкі мүшелер мен жүйелердің функциясының бұзылуымен жүретін ерте жастағы балалардың ауруы.
Ең алдымен нәрестенің ұйқысы бұзылады, желке жағында қызыл дақтар пайда болады.Ұйқысы бұзылған нәресте мойнын ары бері үйкелей беруі мүмкін.Соның әсерінен шүйде шашы түсе бастайды.Нәресте тершең болып,теріден ащы иіс шығады.Бұл кезеңде сүйектегі алғашқы өзгеріс байқалмайды.
Диагностика
Параклиникалық өзгерістер(лабораторлық анализ): Фосфор. Ерте жастағы балаларда қандағы фосфордың мөлшері шамамен 1,3-2,3 ммоль/л.Рахитттің алғашқы кезеңінде фосфордың концентрациясы төмендейді.Ауыр жағдайда (0,65 ммоль/л)
Қандағы кальций нормада 2,5-2,7 ммоль/л болады. 2,0 ммоль/л дейін төмендеуі кальцийдің организмге айтарлықтай жетіспеушілігін көрсетеді.
Сілтілі фосфатаза– бұл зат алмасуға қатысатын арнайы фермент.Негізгі функциясының бірі кальций мен фосфорды қаннан сүйек тініне және кері тасымалдау.Қандағы сілтілі фосфатазаның нормасы 200ЕД/л.Рахит кезінде бұл ферменттің деңгейі жоғарылайды.
Рентгенология әдіс сүйек тіні қаншалқты деминерализацияланған және қаңқаның деформациясы бар жоқтығын көрсетеді.Алғашқыда сүйек тіні органикалық матрицадан тұрады,кейін оған кальций мен фосфор жинала бастайды.Қалыптыда рентгенде сүйектің анық құрылымы кқрінеді.
Емі
Балалар күнделікті аза ауада 2-3 сағаттан кем емес серуендеуі және бала бөлмесі жиі желдетіліп тұруы керек.
Баланың тамақтануы жасына сай болуы керек.
Рахиттың ауырлығына байланысты витамин Д 2000 нан 5000 ХБ 30-45 күн беріледі.Содан кейін жыл бойы жаз айынан басқа айларда 500 ХБ мөлшерінде,3-і жылы тек қыс айында тағайындалады.Қатер тобындағы балаларға 1-і курс емі біткен соң 3 айдан кейін витамин Д 2000-5000 ХБ мөлшері 3-4 аптаға беріледі.
Диспансеризация
Рахиттің 1 дәрежесін басынан өткізген балалар жалпы тәжірибелік дәрігерде (ЖТД) немеес педиатрда 2 жасына дейін қаралады,Ал 2-3 дәрежесімен ауырған балалар 3 бақыланады.тексеруді 3 айда 1 рет жүргізеді.Көрсеткіштерге байланысты ЖТД немесе педиатр БҚА (қандағы кальцийдің құрамын,фосфор,сілтілі фосфатазаны)денситометрия, сүйек рентгенографиясын тағайындайды және ортопед,хирург консультация жүргізеді.
Спецификалық профилактика қмірінің 2 жасына дейін күз-қыс-көктем мезгілдерінде,ал 3 жылы тек қыста жүргізіледі.
Рахиттің емінде міндетті түрде витамин Д профилактикалық дозадан асатын мөлшерде тағайындалады.Аурудығ бастапқы кезеңінде,тамақтануы нормаға сай жүрген балаға витамин Д2 майлы растворын 500-35 МЕ к.н сайын( курсық дозасы 200000-250000) немесе Д3 сулы растворы.
