Республикасы Білім және ғылым министрлігі

90 
90 
әрекеттік
 
ойлаудың көрініс сипаты: қалыптасқан жағдайды жаңалай өзгертудегі ой ісі 
белгілі затқа тікелей бағытталған нақты әрекетпен бірге жүреді. Бұл ой формасы 3 
жасқа дейінгі сәбилерге тән. Бұл кезеңде бала заттрарды бірін 
–
біріне беттестіре
салыстырады; ойыншығын бөлек
- 
бөлек сындыра, бұзып талдайды; таяқшалары мен
кубиктерін бір ортаға үйіп, біріктіреді; ойыншықтарын түр 
–
түсіне орай қосып,
қорытындылайды. Бұл ойлау формасы ересектер тәжірибесінде де көптеп кездеседі.
Мысалы, үй жиһаздарын ауыстырғанда; бұрыннан таныс болмаған механизмдермен
жұмыс істеген сынаушылар мен конструкторлар қызметінде, яғни нәтижесі әлі күңгірт
болван әрекеттерді орындау барысында қолданымын табады.
Көрнекі бейнелі ойлау заттар мен құбылыстардың тікелей өздері емес , ол ардың
есте қалған елес, тұрпаттарын пайымдаумен орындалады . Мұндай ойлауда заттың
тұтастай сипаты толық әрі Жан 
– 
жақты көрініс береді. Бұл тұрғыдан көрнекті 
–
бейнелі ойлау қиялдаумен жанасып кетеді. 
Қарапайым
формада көрнекі
- 
бейнелі ойлау 4
-
7 жастағы балаларға тән. Бұл
кезеңде таным тікелей әрекетпен емес, дайын нысанды қабылдап, көрнекі
- 
бейнесін 
еске,көз алдына келтірумен байланысты. Баланың дәлелдеулері тікелей заттың өзіне 
негізделген қандайда ой жүргізуден бұрын сол заттың бейнесін еске түсіреді, 
орындайтын ісімен оның нәтижесін суреттеп, болжайды.Көрнекі
-
бейнелі ойлау арқылы 
өзі
жоқ не көрінбейтін заттың кескін бедері тұрғызылады. Осындай жолмен ғылымда 
атом ядросының схема сызбасы, жер шарының ішкі құрылымы танылған.
Сөзді
-
логикалы ойлау қызметі тілдік құралдарға сүйеніп, ойлау процесі өзінің 
тарихи және онтогенездік дамуының соңғы кезеңдерінде пайда болған. Сөзді
- 
логикалы ойлау тікелей бейнеге ие болмаған түсініктерді, логикалық құрылымдарды 
пайдаланады.(мыс: құн, адалдық мақтаныш т.с.с.) Осы ойлау түрінің арқасында адам 
жалпы заңдылықтарды ашып, қоғамның даму желісін алдын
- 
ала болжап, сан алуан 
көрнекі материалды жалпыланған, қорытынды күйіне келтіреді. Ойлаудың барша 
түрлері өзара тығыз байланысқан
2. 
Ойлау формалары: 3
-
ке бөлінеді.
4.
Үғым.
5.
Пікір.
6.
Ой қорытындылары.
1.
Үғым дегеніміз 
— 
заттар мен құбылыстар туралы ой.
Дара
және жалпы
болып бөлінеді.
2. 
Пікір 
— 
ол 
бір 
зат 
туралы 
мақұлдау 
немесе 
оны 
бекерге
шыгару.
3. 
Ой 
қорытындылары 
дегеніміз 
— 
бірнеше 
пікірлерден
жаңа бір пікір шыгару тәсілі
. 
Бұлардың з турі бар:
4.
дедукция
5.
индукция
6.
аналогия
4.
Дедукция
— 
Ойлау жуйесі
жалпыдан жекеге қарай
жүретін ой
кррытындысы,
5.
Индукция
— 
Ойлау жуйесі жекеден жалпыға қарай
жүретін ой
қорытындысы
. 
Аналогия 
- 
уқсастық 
бойынша 
ой 
қорытындысын
жасау.

жүктеу/скачать 1,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: