Республикасы Білім және ғылым министрлігі
жүктеу/скачать 1,59 Mb. Pdf көрінісі
|
Ташкенбаева Жалпы психология
- Бұл бет үшін навигация:
- Байланыстыру
- 2. Қалыптастыру
- Растау қызметі
| Ортақтасу
– адамның психикалық дамуының және мінезінің алғы шарттары, негізі. Сонымен, ортақтасу үрдісінде басқалардан өзгешілігі қалыптасады, адам тек қана --- ортақтасу арқылы адам болады (джунглиде өсіп адам болған Маугли - қияли оқиға, ертегі); - ортақтасу үрдісінде өзге үшін, өз үшін адамның психологиялық қасиеттері ашылады (ғашық болған адам өзін - өзі жаңа қырынан танып біледі); - ортақтасу үрдісінде жеке адам жалпы адамдық тәжірибені меңгереді 1 Байланыстыру - прагматикалық қызметі. Ортақтасу бұл жерде кез - келген бірлескен іс - әрекет барысында адамдардың бірігуінің шарте болып табылады. Вавилон мұнарасы туралы аңызда адамдар бірін - бірі түсінбеу салдарына құрылысты бітіре алмағандығы жөніндегі оқиға тегін емес. 2. Қалыптастыру , дамыту қызметі. Бұл жерде ара - қатынас адамның психикалық бейнесінің қалыптасуы мен өзгеруінің алғы шарты болып танылады. Кішкентай баланың даму барысында оның мінез - құлқы, іс - әрекеті, өмірге көз қарастары үлкен адамдар мен жасаған арақатынасына тәуелді болып келеді. Сыртқы қарым - қатынас нәтижелері ішкі 49 49 психикалық құбылыстарға және баланың өзіндік сыртқы қимылдарына айналады. Мысалы, “Зита - Гита” үнді кинофильмінде егіз қыздар әртүрлі ореада өскендіктен мінездері бір - біріне ұқсамайды. Сыртқы қарым - қатынассыз балалар ой өрісі өспейді. Балалар үйінде өскен жас өспірімдердің ой өрістері өздерінің ата - аналарының бауырында өскен құрбыларынан едәуір төмен болады. Олардың бүкіл өмірлері туған – туысқан дарымен, жақсы көрген адамдарымен ортақтасуда өтсе, психологиялық қасиеттері адами сапаға жақынырақ болары анық. Бірақ осыған байланысты еске алатын бір жайт: бала үлкендердің барлық насихаттарын, ойларын, көзқарастарын өз бойына тікелей құйып алатын ыдыс емес! Баламен ересек адамның арақатынасына тек үлкеннен кішіге өтетін білім, біліктілік, дағдылар емес, бұл - неғұрлым күрделі өзара ықпалдау, өзара өзгеру, бірін - бірі байту құбылысы. Бала басқаның тәжірибесін өз ішкі дүниесіне белсенді түрде тезден өткізіп қабылдайды . 2. Растау қызметі . Басқалармен жасаған ортақтасу барысында адам өзін - өзі танып білуге, бекітуге, өзінің бар екендігін дәлелдеуге мүмкіндік алады. Адам өзінің бар екендігін, өз тұлғасының құндылығын басқа адамдар арқылы біледі. Адам үшін ауыр жазаның бірі - жападан жалғыз қалу, ешкіммен араласпау, басқалардың назарынан тыс қалу. “Сен жамансың”, “Сенікі дұрыс емес”, деп адамды жаман бағалаудың өзінде оны қабылдап, бар екенін растап тұрудың белгісі бар. Ал қабылдамаудың, барлығын растамаудың белгілері “Сен бұл жерде жоқсың”, “Сен өмір сүрмейсің”. Осы әдісті А.Макаренко өз коммунасында жиі қолданатын еді, көп психикалық аурулардың, мысалы, шизофренияның себепшісі. Нәресте, сәби әке - шешесіне “сен жақсы”, “сен біз үшін барсың” деген дәлелдерді естімесе, оның санасында қалған іздер эндогендік психозға жол ашады. Күнделікті тіршілік адами арақатынасқа, “растау терапиясына” толы: Танысу мен сәлемдесу рәсімдері, құттықтау мен ізет көрсету, т.б. Осының барлығы әр адамның бар екендігін растайтын дәлел екендігі сөзсіз. 3. жүктеу/скачать 1,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|