Перисперм (грек, “пери" - маңайы, “сперма ” - түқым) тұқым бүршігінің нуцеллусынан пайда болады. Сондықтан тұқымдардың бұл тобының морфологиялық тегі ерекше.
Бұл топқа: қара бұрыш, алабота, сәбіз, қалампыр туыстарының өкілдері жатады.
Қызметі жағынан эндосперм мен перисперм өзара тең бағалы, бірақ морфологиялық тегі әртүрлі, сондықтан да бұлар бір-бірімен гомологгар емес, аналогтар.
Бұл топқа көпшілік дара жарнақтылар тұқымдары жатады. Астық түқымдастардың өкілі бидай дәнінің құрылысын қарастыратын болсақ, оңда оның мына төмендегідей құрамдарын байқауға болады.
Тұқымның жоғарғы жағында ақшыл түсті, қалың біткен түкшелер - айдаршасы, бауыр жағында үзынша сайы болады. Дәннің сыртьндағы қатыңқы қауызы оның жеміс қабығы деп те есептелінеді, сондықтан дара жарнақтылар дәнін жеміс деп те қарастырады.
Бидай дәні негізінен эндоспермнен тұрады. Ұрық сол эндоспермдегі қор заттармен қорекиеніп, одан әрі өніп өседі
