43 Сабынданатын және сабынданбайтын майлар айырмашылығы
Сабынданатын липитер гидролиз барысында бірнеше компоненттерге
ыдырайды
Карапайым липидтер:
- Бейтарап майлар,
- Балауыздар.
Курделі липидтер:
-Глицерофосфолипидтер,
-Гликолипидтер,
-Сфинголипидтер.
Сабынданбайтын липидтер молекуласы гидролизге ушрамайтын липидтер:
стериндер,
стероидттар (гормондар, от кышкыдары),
терпендер.
44 Жыныс гормондары сары дененің қызметтері
Жыныс безі (гонадалар) ер адамда ұрык безі (тестикула) турінде, ал әйелде
Аналык без турінде болады. Ол екеунде жыныс клеткалары
(сперматозоидтар мен аналык клеткалар) және жыныс гормондары жасалып
шыгады. Сперматозоидтар мен аналык клеткалар озара косылған кезде
болашак жана организм урыктанган клетка (зигота) тузіледі. Ал жыныс гормондары екінші кезектегі жыныстык белгілердін калыптасуын реттейді және
еркек пен айел организміндегі зат алмасу ерекшелігін аныктайды.
1929 жылы екі кабат әйелдін зәрінен ен алғаш жыныс гормондарынын біреуі - эстрон (фолликулин) кристалл турінде бөліп алынды. Казіргі кезде барлык жыныс гормондарынын құрылымы зерттелді жене еркек пен әйелдін біркатар жыныс гормондары синтезделіп алынды.
Аналык безінін фолликуласында аналык клеткасы пісіп жетіледі. Аналык клеткасы оскен сайын фолликула ұлғая береді, ішіне суйык зат толады да, ол жарылады. Сөйтіп фолликула суйык заты ағып шыгады жоне аналык клеткасы аналык жолына туседі. Жарылған фолликула орнына эндокриндік жана туынды - сары дене пайда болады. Сол сары дененін ішінде стероидтык гормон прогесторон тузіледі. Ол гормон урык жолдасында жоне шагын мелшерде буйрек усті безі мен урык безінде синтезделінеді.
45 Денедегі судың маңызы жасқа байланысты мөлшері
Адам организмдағы судын пайдалылығы:
Энергия айналымын өзгертуге көмектеседі, организмға нәрлi затты сiңiруге көмектеседi, тыныс үшiн оттектi дымдайды дене ыстығын реттейдi зат алмасуда қатысады тiршiлiк маңызды органдарды қорғайды буындар жағады организмнан әр түрлi қалдықтарын шығарады
Микроскоппен қанның көп жылдық зерттеулерi организмның құрғатуы, сусыздануы және қанның келесi ашуы қазiргi ауруларды көпшiлiктiң себеі екені дәлелденді. Су буындарды тазарту үшiн қажеттi, барлық органдар мен жүйелер құрылысын маңызды болып келеді
Бiздiң өмiр барлық процесс — бұл кеуiп кетудi процесс: сақтаудың парыздың жанында кез келген көкөнiс және жемiс өз сырт пiшiнi жоғалтатын адам тыржиған да қағырланады. Омыртқаның остеохондрозы — ғажайып мысал, кеуiп қалу омыртқа аралық дисктiң сүйек нәзiк пластинкасының құрғақ сүйекке айналуы.
Судағы ересек адамның тәулiктiк қажеттiгi — дене салмақты 1 кг-ға 30-40 грамм. Судағы организмның күн сайынғы қажеттiгi 40% шақты азықпен қанағаттанады, бiз өңге әр түрлi сусындардың түрiнде қабылдауымыз керек. 50% шақтыдан нанда ботқалардағы 80% суға дейiн болатынын көңiл қоймастай емес, етте — 58-67%, көкөнiстер және жемiстердегi — 90% суға дейiн, яғни қурап қалған тағам судаң тұрады.
Адам күніне суды 1, 5-2 литр жоғалтады. Демек соншама оған су iшуi керек.
Сонымен қатар суды тек қайнаған түрде ішу керек. Өйткені суда әр түлі зиянды микроорганизмдер болуы мүмкін.
адам эмбрионының 97%-ы су, жаңа туған баланың дене массасының 77%-ы судан тұрады. 50 жасқа карай су дене массасының 60%-ын қүрайды. Адам экологиясы жөніндегі зерттеулерде халықтың сапалы сумен жабдықталуы проблемалары әр түрлі тұрғыдан қарастырылады.
Достарыңызбен бөлісу: |