С. В. Кожанова Жалпы иммунология
Ж а с у ш а қ а б ы р ғ а с ы н ы ң к о м п о н е н т т е р і
жүктеу/скачать 19,87 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы иммунология оқулық
- Бұл бет үшін навигация:
- М е м б р а н а л ы қ қ у р ы л ы м д а р
| Ж а с у ш а қ а б ы р ғ а с ы н ы ң к о м п о н е н т т е р і
лпк Грамтеріс (грамнегатив) бактериялар Липотейхой кышкылы Грамон (грампозитив) бактериялар Флагеллин Грамтеріс бактериялар Липопротеиндер Барлық бактериялар Манноза мен фруктозаға бай поликанттар Бактериялар, саныраукұлактар р-глюкандар Бактериялар, саңыраукұлактар Пептидогликандар Барлык бактериялар М е м б р а н а л ы қ қ у р ы л ы м д а р Кышкыл фосфолипидтер Бактериялар, саңыраукұлактар, апоптоздык жасушалар Б и о с и н т е т и к а л ы қ к о м п о н е н т т е р М-формилирленген метионил- пептидтер Бактериялар * СрО-кұрамдас ДНҚ — гуаниннен кейін орналаскан, курамында метилденбеген цитозині бар ДН Қ; мундай ДН Қ көптеген патогендерде кездеседі, бірак омырткалыларда жок. Екішиыршықты РНК, мысалы, РНК-кұрамдас вирустардың ре- пликациясы кезіндегі міндетті аралык өнім болып табылады және оны тану — вирустарға карсы туа біткен корғаныс механизмді іске косады. Грамтеріс бактерияларды тану олардын сырткы мембранасын- да орналаскан ЛПС-компонентін тану жолымен жүзеге асады. Осы ЛПС-компонентінің болуы осы түрдегі көптеген бактериялардың тіршілігін камтамасыз етеді. 72 II Бөлім. Туа біткен иммунитет Осы сиякты, грамтеріс бактериялардын танылуы туа біткен им- мунитет рецепторларынын консервативті ПАМК жанасуы кезінде жүзеге асады, яғни жасуша кабырғасының күрылымдык бүтіндігі үшін кажетті липотейхой кышкылымен және пептидогликанмен байланы- сады. Кейбір ПТР жасушанын өміріне кауіпті жағдайларда (апоп- тоз, стрестік әсерлер, жасушалар мен тіндік компоненттердін калыпты жағдайдан өзгеруі) түзілетін молекулалар мен молекулалаык кұрылымдарды таниды, оларды қауіптілікпен ассоциацияланған молекулалық қурылымдар (ҚАМК) деп атайды. Оларға жылулык шок нәруыздары, төменгі тығыздықтағы липидтер, өзгертілген коллаген және т.б. жатады. Туа біткен иммунитеттің ерігііи паттерн-танушы рецепторларына, бірінші кезекте, жануар организмінін жасушаларында кездеспейтін, бірак бактериялык кабырғанын кейбір көмірсуларын байланыстыра- тын коллектиндер мен фиколиндер жатады. Онымен коса, оларға ман- ноза байланыстырушы лектин {МБЛ ), С-реактивті нәруыз ( СРН) және ЛПС байланыстырушы нэруыз сиякты комплемент жуйесінің белсенуін ынталандырушылар да кіреді. Егер патогенннің кұрамында осы ре- цепторлармен танылатын ПАМК болса комплемент жүйесі белсенеді. Белсену нәтижесінде түзілген кейбір аралык өнімдер кабынудың да- муына ыкпал етеді, ал оның салдарынан жұкпа ошағына лейкоциттер жинақталып, туа біткен иммунды жауап жасушаларынын дамуы ынта- ланады. Туа біткен иммундык жүйенін жасушалық паттерн-танушы ре- ңепторлары сәйкес лигандалармен жанаскан кезде тікелей таниды және тікелей емес жолмен де тани алады, яғни туа біткен иммуни- тет жасушалары опсониндерге арналған рецепторлардын көмегімен опсонизацияланған патогендерді таниды. Патогендерді жанама (тікелей емес) тану комплемент нәруызда- рына арналған рецепторлар көмегімен және иммуноглобулиндердін тұракты фрагменттері (Ғс-фрагменттер) көмегімен жүзеге асады. Аталған рецепторлар аркылы антиденелермен немесе комплемент нәруыздарымен опсонизацияланған патогендердін жұтылуы (фагоци- тоз) ынталанады. Туа біткен иммунды жүйенің жасушалары кейбір ПАМҚ тікелей тануы жасушалык мембранада орналаскан лектинді және скавенджер- рецепторлар көмегімен жүзеге асады. 6-Тарау. Туа біткен иммунитеттің рецепторлары және олар танытатын молекулалы... 73 Туа біткен иммунитет рецепторларының ерекше тобын мембрана- мен байланыскан және жасушаішілік Толл-тәріздес және ІМОО-ре- цепторлар кұрайды. Олар аркылы вирустарға, бактерияларға, саңы- раукұлактарға және карапайымдарға жататын көптеген коздырғыш- тардын ПАМҚ-тың, сонымен коса жасушалык бұзылыстармен байла- нысты біркатар КАМК-тың тікелей танылуы жүзеге асады. жүктеу/скачать 19,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|