С. В. Кожанова Жалпы иммунология
жүктеу/скачать 19,87 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы иммунология оқулық
- Бұл бет үшін навигация:
- 1 ш /сэ 1 8 )
- ТОЛЛ-ТӘРІЗДЕС РЕЦЕПТОРЛАР
| 6.2-кесте.
Опсониндерге арналған жасушалык фагоцитарлык рецеп- торлардын негізгі сипаттамалары Рецептор Рецепторды ң түрі (нәруы здар тұкы м дасты ғы ) Рецептор экспрессияланған ж асуш алар Л игандалар К омплемент нәруызына рецепторлар С І ч К (СЭ93) С-типтегі лектин Моноциттер/ма- крофагтар Сіц; коллектиндер (МБЛ) С К І (СӘ 35) Интегрин* Моноциттер/ макрофагтар, ней- трофилдер, эритро- циттер СЗЬ; С4Ь және кұрамында осы фрагменттер бар иммунды кешендер С К З ( С Э 11с/СО 18) Интегрин Моноциттер/ма- крофагтар, нейтро- филдер іСЗЬ; бактериялар- дың Р-глюканды поликанттары, жасушааралык ад- гезия молекулала- ры (ІСАМ) С К 4 (СО 1 ш /сэ 1 8 ) Интегрин Моноциттер/ макрофагтар, дендритті жасуша- лар, нейтрофилдер іСЗЬ; фибриноген Ғ с-рецепторлар Ғ с ү К І (СӘ64) Кұрамында ІТАМ** бар имму- ноглобулиндер Моноциттер/ма- крофагтар, нейтро- филдер І§С (жоғары аффин- ді өзара әсер ету); СРН; сарысулык амилоидты нәруыз Ғ с ү К І І (СО 32) Құрамында ІТАМ** бар имму- ноглобулиндер Моноциттер/ма- крофагтар, нейтро- филдер І8 С Ғ с ү К І І І (СО 16) Құрамында ІТАМ** бар имму- ноглобулиндер Моноцитгер/ макрофагтар, ней- трофилдер, ҚК- жасушалар І§С; сарысулық амилоидты нәруыз 6-Тарау. Туа біткен иммунитеттің рецепторлары және олар танытатын молекулалы... 79 6.2-кестенің соңы Рецептор Рецепторды н түрі (нәруы здар тұқы м дасты ғы ) Рецептор экспрессияланған ж асуш алар Л игандалар Ғ с ү К ІУ Кұрамында ІТАМ** бар имму- ноглобулиндер Моноциттер/ма- крофагтар, нейтро- филдер, дендритті жасушалар І§С2а; І§02Ь ҒсаК Құрамында ІТАМ** бар имму- ноглобулиндер Моноциттер/ма- крофагтар, эозино- филдер 1§А * Интегриндер — дегеніміз жасушалыкадгезия молекулаларынын тұкымдастығы, олар жасушааралык және жасушанын жасушасыртылык матрикспен өзара әсер етуіне катысады. ** ІТАМ — тирозинге негізделген Ғс-рецептордың жасушаішілік доменінін кұрамына кіретін белсендіруші заттек, тирозинкиназа ферментінін көмегімен жасушадағы белгілі бір үдерістердің белсенуін шакырады. ТОЛЛ-ТӘРІЗДЕС РЕЦЕПТОРЛАР Туа біткен иммунитеттің маңызды жасушалық реңепторларына жасуша бетінде және цитоплазмасында орналаскан Толл-тәріздес реңепторлар (ТТК) және жасушаішілік іУОӘ-реңепторлар жатады. Бұл топка кіретін рецепторлар бактериялардың, вирустардын және баска да патогендердің ПАМҚ аныктайды және туа біткен иммунды жауаптың дамуында манызды кызмет аткарады. Осы рецепторлар аркылы белсенген туа біткен иммунитет жасушаларының (бірінші кезекте, ДЖ мен МФ) адаптивті иммунды жауаптың дамуына ықпалы зор. Онымен қоса, Толл-тәріздес рецепторларға ПАМҚ қатар, жасушаның тіршілітіне кауіптілікпен ассоциацияланған (әр түрлі стрестік әсерлер мен апоптоз) жасушалык және тіндік молекулярлык күрылымдар — ҚАМҚ-та лиганда бола алады. Толл-тәріздес рецепторлар атауы 1980 ж. неміс ғалымдары дрозофил- де Тоіі рецепторын ашканнан кейін берілді (неміс тілінен аударғанда «түсініксіз» деген мағананы білдіреді). 1996 ж. 1. НоіГтап мен В. Тетаііге Толл-тәріздес рецепторлардын мутациясы дрозофилде анатомиялык аномалиялардын дамуын шақырумен катар, оларды Азрег^іііш саңырауқұлағына сезімталдыктың жоғарылайтындығын анықтаған. 80 II Бөлім. Туа біткен иммунитет Кейін Толл-рецепторлардағы мұндай мутация саныраукұлак.ка карсы дрозомицин пептидінін түзілуіне кажетті белгінін берілуін бұзатыны белгілі болды. Бір жылдан кейін, 1997 ж. америкалык зерттеушілері К. Месігһйоұ пен Сһ. .Іапеуүау дрозофилдің Толл-тәріздес рецепторының цитоплазмалык доменіне ұксас адамнын мембранамен байланыскан нәруызын ашты. Ол иммунды жауаптын біркатар гендерінін экс- прессиясын белсендіреді, соның ішінде ИЛ-1 мен ТІМҒ-а синтезін кадағалайтын гендерді белсендіреді. Кейіннен бұл нәруызды ТБК4 деп атады. Осылайша адам мен дрозофилдегі туа біткен иммунды жауаптын даму жолдарының ортак екендігі дәлелденді. Көптеген сонғы зерттеулерде Толл-тәріздес рецепторлар сүт коректілер мен адамнын туа біткен иммунитетінін маңызды бөлігінің бірі екендігі көрсетілді. жүктеу/скачать 19,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|