С. В. Кожанова Жалпы иммунология

6-Тарау. Туа біткен иммунитеттің рецепторлары және олар танытатын молекулалы... 
83
жасушасыртылык мембраналарда орналаскан. Олар фаголизосо- 
ма немесе эндосомаларда өздерінің лигандаларымен жанасады. 
Мүндай орналасу аталған рецепторларға микроб жасушалары немесе 
вириондардың фагоцитозы мен жартылай ыдырауы кезінде бөлінетін 
нуклеин кышкылдарын аныктауға мүмкіндік береді.
Кейбір ТЬК-лар баска Толл-тәріздес рецепторлармен димер түзеді. 
Мысалы, ТЬК4 гомодимер түзеді, ТЬК2, ТЬКІ және ТЬКб бірігіп 
гетеродимер түзе алады. Димерлік кешендердің түзілуі олардын 
арнайылығына әсер етеді. Мысалы, ТЬК2 + ТЬКб гетеродимері 
химиялык табиғаты әр түрлі ПАМҚ көптеген түрлерін аныктайды. 
Сондыктан мұндай рецептор ЛПК, зимозан, липотейхой кышкылы, 
бактериялар мен бактериялы липополиканттардың пептидогликанда- 
рын тануға мүмкіндік береді. ТЬК2 + ТЬКІ гетеродимерлері бактерия- 
лы липопротеидтерді және паразиттердің кейбір беткей нәруыздарын 
таниды. ТЬК5 мономері бактериялар талшығынын негізгі күрылымдык 
компоненті — флагеллинді таниды, ТЬКЗ — екіжіпшелі РНК-ны та- 
ниды, ол РНК-лы вирустармен закымдалғаннан кейін жасуша цито- 
плазмасында пайда болады. Біржіпшелі РНК-лы вирустар ТЬК8 бен 
ТБК7-нін мономерлік рецепторлары үшін лиганда бола алады. Моно- 
мер ТЬК9 ДНК-ның СрО катарын таниды және оған карсы жауап- 
ты іске косады. ДНК-ғы СрО катары микробтык ДНҚ-ға тән және 
омыртқалылардың ДНК-ында кездеспейді. 6.3-кестеде адамның ТЬК 
және олардың лигандалары көрсетілген.
6.3-кесте. 
Адамның 
ТЬК 
және олардың лигандалары
т ь к
Лигандлар
Аталған ТЬК көмегімен 
танылатын коздырғыштар
ТЬК 1
Бактериялар мен 
микобактериялардын 
триацил липопептидтері
Микобактериялар
ТБК 2
Бактериялардың 
липопротеидтері, пеп- 
тидогликандар, ли- 
потейхой кышкылы, 
гликолипидтер, бак- 
териялы пориндер, 
кейбір бактериялардың 
ЛПҚ, зимозан, вирусты 
нәруыздар, жылу шок 
нәруыздары Н8Р-70*, 
НМО-ВІ**
Микобактериялар, грамон 
және кейбір грамтеріс бак- 
териялар, трипаносомалар, 
ашытқылар және баска 
саныраукұлақтар, вирустар 
(цитомегаловирус, герпес)

84
II Бөлім. Туа біткен иммунитет
Ь.З-кестенің соңы

жүктеу/скачать 19,87 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: