С. В. Кожанова Жалпы иммунология
Ә р т ү р л і б и о л о г и я л ы к м а т е р и а л д а р д ы з е р т т е у к е з і н д е а н ы к т а й -
жүктеу/скачать 19,87 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы иммунология оқулық
| Ә р т ү р л і б и о л о г и я л ы к м а т е р и а л д а р д ы з е р т т е у к е з і н д е а н ы к т а й -
т ы н и м м у н о л о г и я л ы к к ө р с е т к і ш т е р д і ң м ы с а л д а р ы Биологиялык материал Иммунологиялык көрсеткіштер Цереброспиналды сұйыктык І§А, М, С концентрациясы; иммуноглобулиндердін бос жеңіл тізбектерін аныктау (х ү X түрлері); Т К Ғ -а; ІБ -ІР , ІЬ-2, ІБ-4, ІБ-6, ІБ-8, ІБ-Ю, ІҒІМ-ү, 5ІБ-2К; ТСҒ-Р; М-С5Ғ, ІСАМ-І денгейін аныктау Бронхоальвеолярлы сұйыктык 8І8А, І§ А, М, С; І§С подкластары, жалпы І§Е; ги- стамин; аі-антитрипсин; а2-макроглобулин Назалды шайынды $ІёА, І§ А, М, С; І^Е — жалпы және арнайы, лизо- цим ж әне лактоферрин, Т И Ғ -а; IБ-1 (3, ІБ-6, ІБ-8 Жас сұйыктығы Эозинофилдер, эозинофилдердің негізгі нәруызы; І§А, М, С , Е; лизоцим, интерферон Какырык Лейкоциттер, ІБ-8 Сілекей 5 і §А, і £А, і §М, і §0 ; миелопероксидаза және лакто- пероксидаза Асказан сөлі, ток ішек І8 А, М, С Синовиалды сұйыктык Лейкоциттер, лизоцим, ІБ-8, ІБ-6, ІБ -ір Тері І8 А Әр түрлі аурулар кезінде өткізілетін иммунологиялык зерттеулер стандартты емес, сонымен катар, біріншілік және екіншілік деңгейді аныктауға ұсынылатын жалпы тестер әр жағдайда, әр адамда өзгеше бо- лады. Мысалы, жергілікті иммунитет факторларының бағалануы негізі бронхөкпе және урогениталды тракттарды бағалауға өте маңызды бо- лады. Бұл жағдайда осы параметрлерді талдау жүйелі көрсеткіштерден маңызды болады. Белгілі ауыруға сай иммундык статусты бағалауда, жалпы тест- тер (лейкоцитарлы формуламен бірге) ғана емес, сонымен катар иммунитетті калыптастырушы тізбек жағдайына катысты тесттер қолданылады, мысалы туберкулезде — Манту сынамасымен неме- се антиген аркылы лейкоциттердің миграциясын тежеу серпілісімен Т-жасушалык тізбегінін белсенділігін аныктау. Дифтерияда антитоксикалык иммунитет калыптасу кезінде арнайы антиденелер концентрациясын аныктау жеткілікті болады, ал М, О, А иммуноглобулиндердін концентрациясын немесе В-лимфоциттердін бласттык трансформациялануын, антигенарнайы лимфоциттердін са- нын аныктау негізі ешкандай мәлімет коспайды. 23-Тарау, Иммундық диагностика принциптері мен әдістері 515 Зерттеу әдістерін таңдағанда ауырудын болжамды патогенезі тура- лы ескеру керек. Мысалы, аутоиммунды ауырулар кезінде диагнозды дәлелдеу үшін антиденелерді закымданған мүшелердін антигендерімен иммунофлуоресценттік әдісті колдану керек. Одан баска, мысалы, патогенезінде аутоантиденелер манызды рөл аткаратын аутоиммун- ды тиреоидитте, цитотоксикалык әсерді лимфоциттер де көрсетеді, сондықтан бұл кезде БЖС типі бойынша серпілістерді, ЛМТС және ЛБТС колдану тиімді болады. Ревматоидты артиритте негізгі рөлді буын тіндеріндегі синовиалды кабыктарына карсы бөлінетін аутоантиденелерді аныктау керек; со- нымен катар, синовиалды тіндердегі лимфоцитарлы инфильтрацияны дәлелдейтін ЛМТС пен ЛБТС колданылады. Жүйелі кызыл жегіні де антиденелер туындатады, бірак белгілі органға карсы емес, жасушалардын ядросының ДНҚ-на карсы. Пайда болған иммундык комплекстер кан айналымында жүреді, кантамырлардын эндотелийінде, синовиалды кабыктарда және па- ренхиматозды ағзалардын жасушалык мембраналарында жиналады. Сондыктан ЖҚЖ-пен ауырған кезде ЦИК концентрациясын анықтау үшін иммундык ферментті талдау жүргізу керек. Екіншілік иммундык тапшылыктар кезінде, туа біткен және адаптивті иммунитеттін кай тізбектері (Т-жүйе, В-жүйе, комплемент немесе фагоцитоз) функционалды әлсірегенін аныктау керек. Ол үшін фагоцитті жүйенің параметрлерін зерттеу керек және адаптивті иммунитеттің Т-, В-тізбектерінің функционалды көрсеткіштерін, негізі СӘ4+ пен С 0 8 + Т-лимфоциттердің субпопуляцияларын аныктау және олардың иммунды реттегіш индекс (ИРИ) деп аталатын С 0 4 +/С 0 8 + қатынасын аныктау керек. Иммунды реттегіш индекс алғашында Т-хелперлер мен Т-супрессорлар субпопуляцияларының катынас саны деп аныкталатын, өйткені барлык СӘ4+ Т-лимфоциттер Т-хелперлер деп саналатын, ал СӘ 8 + Т-лимфоциттер субпопуляциясына супрессорлықжәне киллерлік жасушалардың функцияларын арттырған. СӘ 8 + Т-супрессорлар Т-хелперлер кызметін тежеу аркылы жасушалыкта, гуморалды да жау- апты тежейді деп саналған. Қазір адаптивті иммунды жауап үдерісінде жасушалар арасындағы реттегіш байланыстарының күрделі жүйесі ашылғанымен байла- нысты, ИРИ ұғымы күрделі және біркалыпты емес. Осы көрсеткіш ЖИТС кезіндегі біраз СӘ4+ Т-лимфоциттердін жойылуын сипаттайды. Оны аз дегенде екі себеппен түсіндіруге болады. Бірінші, С 0 4 +-суб- 516 IV Бөлім. Иммунды патология және иммунды профилактика популяциясының екі түрлі жасушалары әр түрлі адаптивті иммунды жауаптың түрлері кезінде хелпердін де, супрессордын да кызметін аткара алатыны дәлелденген. С 0 4 +Тх1, ИЛ-2 мен ІҒМ-ү бөліп, СИ 8 + ЦТЛ дифференциялануын және иммунды жауаптын фагоцитті түрін белсендіреді. Сонымен катар, осы цитокиндер аркылы олар Тх2-нің дамуына және онын кызметтеріне супрессорлы әсер көрсетеді. Оларға ұксас, Тх2, цитофилді және және секреторлы І§А антиденелердін бөлінуін белсендіріп, ИЛ-10 мен ИЛ-4 аркьшы макрофагтардын негізгі кызметтерін және Тхі дифференциялануын тежейді. Екінші, СӘ4+ 25+ҒохРЗ+ реттегіш Т-лимфоциттердін төзімділік механизмдерінде және адаптивті иммунды жауап реттелуінде катысатын шынайы супрессорлы субпопуляциясының ашылуы әр түрлі патологияға шалдыккан наукастарда ИРИ көрсеткішінің адекватты талдауының киындығын көрсетеді. Сонымен катар, белгілі жағдайда Т-лимфоциттер субпопуля- цияларының кызмет көрсету эффекті шеткері кандағы СӘ4+ пен С 0 8 + Т-жасушалардын жалпы санымен емес, сол белгілі иммунологиялык үдерісте катысып жатқан арнайы антиген ерекшелі Т-лимфоциттер санымен аныкталады. Одан басқа, кандағы С 0 4 + пен С Ә 8 + Т-жасушалар саны төмендеуі, олардың серпіліс ошағындағы жиналуына байланысты болады. Лимфоциттердін негізгі субпопуляцияларының сандык катынасы иммунологиялык үдерістегі накты катысуын осы жасушалардың әр түрлі функционалдык белсенділігіне байланысты, негізі, олардың рецепторлы аппараты үшін, олар көрсете алмайды. Кейбір жағдайда кейбір наукастарда комплемент жүйесін зерттеу, цитокиндердін, соның ішінде интерферондардын өндірілуін және рецепциясын және арнайы емес лизоцим сиякты, т.б. корғаныс факторлардын жағдайын анықтау кажет болуы мүмкін. Бірак, алынған көрсеткіштер интерпретациясы өте күрделі және бір жакты болмауы мүмкін екенін ескерту кажет. жүктеу/скачать 19,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|