С. В. Кожанова Жалпы иммунология
жүктеу/скачать 19,87 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы иммунология оқулық
| Кателицидиндер
— сүткоректілерде, сонымен бірге адамда, бел- сендірілген нейтрофилдермен, өкпенін эпителий жасушаларымен, мес жасушалармен және моноциттер/макрофагтармен синтезделетін катиондык антимикробтык пептидтер болып табылады. Адамда тек бір кателицидин табылган — ІХ37/ҺСАР-18. 7-Тарау. Туа біткен иммунитеттің гуморалды факторлары 93 Кателицидиндер молекуласы үш доменнен кұралған. Бұл пеп- тидтердін активтілігінін негізгі тұрлері С соңғы доменмен байла- ныскан. Ол антимикробтык әсер көрсетеді және кателициндердің моноциттер/макрофагтар және мес жасушалармен өзара байланысын камтамасыз етеді, сонғыларының дегрануляциясын реттейді, соны- мен катар микробтардың фагоцитозын және козғыш медиаторлардың бөлінуін ретке келтіріп отырады. Антимикробтык пептидтер әсерінің механизмдері толык зерттел- меген. Бактериялардын, саныраукұлактардың және липопротеин- мен капталған вирустардын жасушалық мембраналарының бузылысы антимикробтық әсердің механизмдеріндегі ең негізгісі. Бұл он зарядталған дефенсиндер мен кателицидиндердін катиондык жағдайымен камтамасыз етіледі. Бұл байланысудан кейін антимикробтык пептид- тер сол жасушалардын мембранасына енеді және саңылаудың пайда болуына жағдай жасайды. Саңылаулар аркылы электролиттер және баска да шағын функционалды кажет молекулалар жоғалады, жасушаға су енеді, бұдан кейін ісіну және микробтык жасушанын өлім үдерісі жүреді. Қалыпты жағдайда антимикробтык, пептидтер сүткоректілердің жасушаларын закымдамайды, себебі олардың плазмалык мембранасы салыстырмалы түрде зарядтары нейтралды болып келеді. Сондай-ак антимикробтык пептидтер микроб жасушасындағы ДНҚ, РНҚ синтезі мен нәруызын тежейді, сонымен катар патогенді компоненттерді ерітетін нейтрофилдер ферменттер катарын активтеу кабілетіне ие. Антимикробтык пептидтер әсерінің аукымы және олардың көптеген дәлелденген кауіпті инфекциялык коздырғыштарға әсері, көптеген зерттеушілер әр түрлі инфекциялык ауруларға карсы клиникалык колдануға мүмкіндік берді. Қорытындысында, бактериялардың эндогендік антибиотиктерге резистенттілігі туралы айтылатын толык мәліметтер катары пайда болды. Дәлелдегендей, мутация бұл алтын- ша стафилококктын фосфолипидтік мембранасынын модификация- сына әкеледі, нәтижесінде мембрананың теріс зарядын төмендетеді және дефенсинге сезімталдығын жоғалтады. Көкірің таякшаның ЛПҚ модификациясы олардың кұрамына кіретін А липидінің ацилденуіне байланысты болып, бұл коздырғыштың дефенсиндерге тұрақтылығын қоздырады. Осы және баска эксперименталды мәліметтер коркыныш тудыра- ды, себебі антимикробтық пептидтердің кең колданылуы инфекцияға карсы туа біткен иммунитеттін табиғи рөлінің бұзылысын тудыруы мүмкін. |