Шала жарған төменгі ақыл тісті жұлу операциясының техникасы

Операцияны, альвеолдық өсіндінің қыры арқылы дистальды бағытта 1,5—2 см ұзындықпен жапқышты сүйекке жеткізе тіліп, тістің сауыты мен мойнын қоршап жатқан тіндерден ажыратудан бастайды.

Егер тісті қысқашпен ұстау мүмкіншілік болмаса, оны тік эле­ватормен ырғап босатады. Оны жетінші және сегізінші тістің ортасына сырт жағынан ішке қарай бағыттап кіргізеді. Элеватордың бағытын, тістің қаттылығын, төменгі жақ сүйектің буынынан козғалғыштығын, тыныс алу жолдарыныц жақындығын еске ала отырып, дәрігер жетінші тіспен жақ сүйек мықтап ұстап тұруы қажет. Сол жақдағы сегізінші тісті жұларда, сол қолдың 1, 4, 5 саусактары төменгі жақ суйекті қапсыра ұстап (4, 5 саусақтар ауыз куысы ішінен), сұқ саусақ ұрт тіндеріне кіре ысырады, ортаңғы саусак жетінші және сегізінші тістермен альвеолдық өсін­дінің тіл, жақ қабырғасын ұстап тұрады.

Оң жақтағы тісті жұларда дәрігер науқастың оң және арт жағында орналасып, сол колымен басын қапсыра ұстайды да, 3, 5 саусактарымен төменгі жақ суйегін астынан және сырт жағынан бекітеді; сұқ саусак ұрт тіндерін кері ысырады. Ал бас бармақ 7, 8 тістерді және альвеолдық өсіндінің ту жақ қабырғасын ұстап тұрады. Элеваторды сегізінші тістің мойнынан төмен енгізіп, тісті артқа және жоғары қарай ырғап босатады да қысқашпен ұстап тісті жұлады. Егер тіс жартылай жарып шықса, оның сауытының үстінен сүйек төніп тұрса (әcipece тіс жақ сүйегіпнде көлбеу орналасқанда) онда тісті қоршаған жұмсақ тіндермен қатар, төніп тұрған сүйектен де босату қажет. Ол сүйекті бордың немесе балға мен қашаудың көмегімен алып тастайды. Сондықтан тістің ретіндегі бүркенгіш тінін кесумен қатар, оны өтпелі қатпарға қарай жетілген тістің тұсынан төмен жалғастыру қажет. Сонда үшбұрышты қиынды пайда болады. Сүйекті жалаңаштап, тіске кедергі болып тұрған тұсын қашаумен не бормен жайлап ойып алып тастайды.

Ticтi жұлған соң „қиындыны" орнына қойып, кетгутпен тігеді. Операциядан кейін ұзақ уақытқа созылған жақ бұлшықетерінің қарысуы, альвеолит, тіс ұяшығы нервінің неврий, тіс ұяшығы ос­теомиелит сиякты асқынулар кездесу мүмкін. Олардың алдын алу үшін, антибиотиктер, сульфаниламидтер, витаминдер, сұйық және жоғарғы калориялы тағам тағайындалуы қажет.

Жоғарыда аталған асқынулардың көбі емханада емделеді.

Сілекей бездері жақ-бет аймағының анатомиялық, функционалды құрамды бөліғі және ауыз қуысының қосымша бөліғі болып саналады. Сілекей бездерінің патолоғиясы мен дерттерін емдеу мәселелері стоматолоғиямен тығыз байланысты. Сондықтан да бұл мәселелерді терең зерттеу жұмыстарымен стоматолоғтар айналысады.

Ipi, жұп сілекей бездеріне құлақманы, жақасты және тіласты, ал майда және тақ бездерғе ауыз қуысының шырышты қабығының, бездері жатады. Бұлар өздерінің атауына сәйкес анатомия-топоғрафиялық аймақтарда орналасады.

Құлақмаңы сілекей 6eзi — еңц ipi без (25—30 ғр). Ол жақарты шұңқырында шайнау бұлшық етінің алдыңғы бетінің 6ip бөліғін жауып жатады. Бездің жоғарғы шекарасы сыртқы дыбыс жолы, ал төменғі жақтың бұрышы оньң төменғі шекарасы болып саналады. Құлақмаңы бeзi беткі және терең бөліктерден тұрады. Олар 6ip- 6ipiмен өзекше арқылы жалғасады. Бездің алдыңғы қырында, неғізғі шығару түтіғі жанында оның қосымша бөліғі орналасқан. Без капсуламен жабылған, оның латеральды беті қалың, ал меди­альды беті жұқа, кей жерлерде болмауы да мүмкін, осыған байланысты без жұтқыншақмаңы кеңістіғінде өтіп кетуі де мүмкін. Сыртқы ұйқы артериясынан тарайтын бір қатар қан тамырлары бездің бойына торлай таралады, ал вена қаны жақарты венасына жиналады.

Лимфа тамырлары бөліктерінің арасында орналасқан құлақмаңы лимфа туйіндеріне жиналады. Бет нервісі осы бездің бойынан басталып өзінің тармақтарына, яғни самай-ұрт және ұрт-бет нервтеріне улкен қаз табан жасай бөлінеді.

Ұзындығы 5—7 см болатын бездің шығару түтіғі оныц алдыңғы қырынан шығып, шайнау етінің алдыңғы 6eтін айнала отырып 90° бұрылып ұрт етін бойлай өтіп, ауыз куысының кipe6epici не екінші улкен азу тic деңғейінде ашылады. Түтіктің ашылатын жерінде бүртік емізекшелер болады. Құлақмаңы безі неғізінде белокты сұйықтық бөліп шығарады.

"Төменғі жақасты сілекей бeзi теменғі жақ суйеғі мен қос қарыншалы ет аралығындағы кеңістікте орналасады. Бездің салмағы 7,77 ғр. Оның артқы бөліғінде, теменғі сыртқы бетінен бет венасы өтеді Ол бездің артқы бөліғін айналып алдыңғы бетіне өтіп, бет венасымен 6ipғe теменғі жақ суйеғінің астыңғы кырына өтеді. Тіл нервісі қанатша ет арасындағы кеңістіктен шыққан соң, ауыз қуысы тубінің шырышты қабатымен бездің артқы бөліғінің арасынан өтіп, оның шығару түтіғімен жақ тіл астауында, екінші улкен азу тic тұсында қиылысады. Бездің өзі тіласты нерві доғасын жауып жатады.

Бездің шығару түтіғі ауыз қуысы тубінің шырышты қабатында, тіл үзеңғісінің жанында ашылады. Тутіктің ұзындығы 5—7 см.

Бездің пішіні сопақ үсті шырышты қабықпен жабылған жақ-тіл eтінің, жоғарғы бетінде орналасқан. Ауыз қуысында без тіласты біліғін құрайды. Оның көлемі 2 см, орташа салмағы 3,5 ғр, неғізін шығару түтіғінің ұзындығы 2 см, ал бездің улкен бөліғінен баста­лып теменғі жақасты безінің шығару түтіғіне келіп косылады. Бездің майда бөліктерін ауыз қуысы тубінің шырышты қабатына өте майда түтіктермен ашылады.Жоғарыда аталған бездердің барлығы жұп бездер жалғыз без­дердің болуы өте сирек кездеседі.

Сілекей бездері ас қорыту, шығару, эндокринді, инфекцияға қарсы және тістерғе әсер ету функцияларын атқарады. Ересек адамда тәуліғне 1000—1500 мл сілекей бөлініп шығады.

СІЛЕКЕЙ БЕЗДЕР1НІҢ ДЕРТТЕРІ КЕ3ІНДЕГІ НАУҚАСТАРДЫ ТЕКСЕРУ

Науқастарды тексеру жалпы қағидалармен жүрғізіледі, оларға: шағым жинау, анамнезі, қарап, сипап (кейде eкi саусақпен сипап) тексеру, шығару түтіктерінен бөлінғен Сілекей құрамын зерттеу. Шығару түтіктерін шұқығышпен қарау, рентғенолоғиялық сцин- тиғрафиялық, секреторлы функцияларын тексерулер, биопсия жатады.

Науқастың жасы, жынысы, жалпы жағдайы диағностикалы бағытын аныктауы мумкін.

Сілекей бездерінің жедел ұлғаюы кезінде науқастың қоршаған ортасы туралы мәліметтер жинау керек.

Kей6ip дерттердің анамнезінде өзіне тән ерекшеліктері болады: бездің қақсауы сілекей-тас дерті немесе созылмалы дерттің болуын көрсетуі мүмкін.

Бөлінетін сілекейдің көлемі және сапасы туралы мәліметтерді науқастьң өзінен алуға болады.

Қарап тексеру без көлемінің ұлғаюы, жанындағы жұмсақ тіндер жағдайы, жыланкөздің болуы, сіекейдің сапасы туралы анықтама береді.

Сипап тексеру арқылы бездің консистенциясы (жұмсақ, тығыз, бұдырлы), жанындағы жұмсақ тіндер туралы мәлімет алуға болады.

Бимануальды тексеру арқылы түтікте тас барын анықтауға бо­лады. Сілекейді таңертең аш қарынға 8 тамшы пилокорпин (1) бергеннен соң шығару түтігіне канюляны енгізіп жинап, калориметриялық әдіспен PH ортасын, белоктьң санын және сілекейдің қоюлығын анықтайды.

Қалыптағы жағдайда қулақмаңы сілекей безінде PH 5,7—7,6 арасында болады, белоктың мөлшері — 0,33—26,4, қоюлығы —0,75—1,2 дейін. Теменгі жақасты сілекей безінде PH 6,9 = 7,8, белок—0,066 = 3,33, қоюлығы—1,4—1,9 дейін болады. Қалыпты жағдайда екі жақтағы сілекей бездерінің жұмысы сілекей кұрамындағы белоктьң мөлшері қоюлығы сияқты көрсеткіштері бірдей. Осыған байланысты екі жақ сілекей безінің секреторлы функциясын тексере отырып ауру безді анықтауға бо­лады.

Адам сілекейінің құрамында 99% су, 1% еріген минералды және органикалық заттар болады. Ересек адамда тәулігіне 1,5 литрдей сілекей бөлінеді. Сілекей бездерінің дерттері кезінде олардьң қызметі төмендеп, ауыз қуысы құрғақтанады.

Цитологиялық тексеру жургізу ушін сілекейдің бip тамшысын алып шыны әйнекке жағады. Жағындылар (мазок) Райто-Романовский немесе Романовский-Гимзе әдісімен алынады.

Зондпен тексеруде шығару түтігінің бағытын, өзегінде конкременттің барлығын және оньщ орнын, өзектің тарылуын, кейде атрезиясын аныктауға болады.

Сілекей безін тексеру үшін арналған құралдар құрамында шығару түтігіне қолданылатын арнайы зондтар болуы қажет.

1. 
   Ұзындығы 150 мм екі жақтық конус тәрізді зонд. Ол диаметрше байланысты алты түрлі болады: № 1 —диаметрi 0,8 мм, № 2—1 мм, № 3—1,1 мм, № 4—1,3 мм, № 5—1,5 мм, № 6—1,7 мм. Зондтың ұштары конус тәрізді, доғал, аздап бұрыш құрайды. Бұл зондтар шығару түтіктерін тексеруғе арналған.
   
2. 
   Цилиндр тәріздес ілмегі бар, ұзындығы 45—60 мм зонд. Оньң доғал ұшын шығару түтікке енгізіп, ал екінші ұшын ілмек арқылы ауыз қуысының шырышты қабатына тігіп қояды. Бұл зонд сілекей безінің шығару түтіктерінде немесе түпкі қоршаған жұмсақ тіндерге операция жасаған кезде қолданылады.
   

Контрасты заттарды енгізу үшін көлем 2,5 мл шприц пен ұшы доғал инені қолдануға болады. Йодолиполды адам денесінің температурасындай жылытып алған жөн.

Инені сілекей безінің шығару түтігіне 0,5—1 см тереңдікке енгізіп, сілекей безінде толу сезіміне дейін контрасты зат жіберіп, бipaз уақыт өткеннен соң сілекей безінде жеңіл ауыру ceзімi пайда болғанға дейін тағы жібереді. Ауыз қуысындағы артық қалған контрасты заттарды тампонмен сүртіп алып сілекей безінің рентгенографиясын жасайды.

Сцинтиграф аппаратымен сцинтиграмма алынады. Графикалық жазба әр турлі нүкте және сызықшалар кестесi түрінде болады. әр без сілекейінің қоюлығы туралы мәлімет береді суреттегі ақаулар без қызметінің бұзылыстарын (мысалыға склероз немесе ісіктің болуын) көрсетеді. Сцинтиграфияның басқаша сканирова­ния, гаммаграфия деп те атайды.

Медициналық практикада жасанды радиактивті изотоптардың енгізілуі, клиникада бездердің шығару кызметінің бұзылыстарын анықтауға мүмкіндік берді. Бұл тәсіл радиосиалография деп аталады.

Бул тэсйлдщ дамуына:

1. 
   сілекей бездері әр турлі радиоактивті изотоптарды өзіне жинап әpi сілекеймен шығара алуы;
   
2. 
   сілекей бездерін де 1¹³¹ және Тс" жоғарғы процентте жиналуы;
   
3. 
   сілекей бездері топографиясының ерекшеліктері және олардың жалғыз орналасуы сияқты көрсеткіштер әсер етті.
   

Сілекей бездерінің сиалографиясын жедел қабыну процестері басылғанда немесе ремиссия кезеңінде жургізу қажет. Сиалоадениттіңц өршуі кезінде бұл әдіс тек кейбір жағдайларда ғана жүргізіледі.

Сиалография кезінде негізінен шығару түтіктер жүйесі (негізгі, және 10— 12 дихотомиялық III—IV қатарға дейінгі) толады. Сиалограммада диаметр! 0,2 см-ге дейінгі майда түтіктер көрінеді. Ал өте майда диаметрі 5—10 мм болатын құрылымдық элементтер — мойыншықтар, ацинустар, сілекей түтікшелері рентгенограммада айқындалмай, паренхима суретін береді. Сілекей безінен айқын көрінуі контрасты заттардың реологиялық қасиеттеріне және енгізу қысымына байланысты. Паренхиманың айқын көрінуi қалыпты жағдай деп есептелінеді (28-сурет).

Ең көп қолданылып жүрген контрасты заттарға йодолипол, йодипин, липиодол жатады, ал диотраст, кардиотраст, сергозин перпараттары сирек қолданылады.

Сілекей безінe контрасты заттарды енгізер алдында, шығару түтіктерінің өзегін босатып алу кажет. Бұл үшін сілекей маңына жеңіл массаж жасалады.

Құлақмаңы сілекей безін толтыру ушін науқастың басын шалқайтып отырғызып, ұрттың шырышты қабаты спиртпен немесе йодтың әлсіз epiтіндісімен өңделедд. Егер рентгеноконтрасты заттардың теменгі жақасты сілекей безіне енгізу қажет болса,| науқастың басын алға қарай еңкейтіп иегін жылжыту кажет. Қулақмаңы немесе теменгі жақасты сілекей безінің шығару түтігін тапқан соң, өзегін кеңейтіп бағытын анықтау үшін зонд енгізіледі. Содан кейін диаметрі сәйкес догалине немесе канюля арқылы контрасты заттың 2—5 мл жібереді йодолипол дене тем­пературасына сәйкес алынғаны жөн.

Канюляның ұзындығы 40 мм. Ал диаметріне байланысты төртке бөлінеді: № 1—0,4 мм, № 2—0,6 мм, № 3—0,8 мм, № 4-1 мм. Канюляның ұшынан 1,5 см аралықта иілген жері бар, ол 150° бұрыш жасайды. Оны „Рекорд" типтес шприцтерге тығыз орналастырады.

Сілекей бездерінің әртурлі дерттерінде термовизиография әдсін қолдануға болады (әcipece ісіктер диагностикасында). Бұл тәсіл патологиялық процестер аймағында температуралық реакциялардың өзгерістеріне негізделген.

Медициналық термовизиография. Бұл АГА фирмасының (Швеция) тепловизор аппараты кемегімен қараңғы, температурасы 19—20° болатын бөлмеде жүргізщіледі.

Жылуды көру және термограмма жазбаларын уш проекцияда жургізеді: алдымен eкi жанынан. Термограммада беттің турлі бөліктерінде көлемді және интенсивті әртурлі сәулелену пайда болады. Сілекей бездерінің қабыну процестерінде температураның жоғарылауы байкалады, бұл термовизор экранында сәулеленудің интенсивтін жоғарылатады, ал қатерсіз ісіктерде қатерлі ісіктерден салыстырмалы турде температурасы төмендеу болады.

Бұл тәсілді жургізу ушін, ультрадыбысты диагностикалық УЗД- I 4 (УЗД-5) аппараты қажет. Оньң жұмысы пьезоэлектр әсеріне негізделген.

Сілекей бездерінің кабынуы ағымы бойынша жедел және созылмалы болады.

Жедел ағымды эпидемиялық паротиттер

Бұл вирусты контагиозды дерт. Қоздырғышы — 1934 жылы Джонсон жэне Пудпасчер ашқан сузілетін вирус.

Балалар бакшасы мен мектеп жасындағы балалар (5—10) және жас кезінде ауырмаған ересек адамдар ауырады.

Бұл дертке мерзімдік сырқаттану тән — көктем, қыс айларында жиі кездеседі. Продромалды кезеңі 3 аптаға дейін созылады. Бұл кезеңде наукастар әлсіздікке, тәбетінің жоқтығына шағымданады.

Инкубациялық кезең өтісімен, құлақ маңындағы бip немесе eкі безі, төменгі жақасты бездері немесе барлык сілекей бездері де ауруға шалдығуы мүмкін.

Сілекей бездерінің ұлғаюымен беттің әлпете осы дертке тән өзгереді, осыған байланысты бұл «свинка»¹ деген атқа ие болтан.

Жұтынғанда ауырып, оньң қулақ маңына таралуы, тамақтанар алдында ауыру сезімінің үдей Tycyi (немесе тамақты кергенде), басты қимылдатқанда ауыруы осы дертке тән. Эпидемиялық паротиттің тұрақты симптомы — дірілдің, безгектің болуы. Безгектің ұзактығы 5—7 күн. Бездер ұлғайған, сипап тексергенде ауру ceзімi болады. Эпидемиялық сиалоадениттерде үш нуктеде: қулақ сырғалығы жанында, емізікше өсінді аймағында және теменгі жақ өсіндісінің жарты ай ойығы аймақтарында ауыру сезімінің болуы тән. Ауыздың ашылуы қиындайды. Ауыз қуысының шырышты қабаты күңгірттеніп, сілекей бөлінуі нашарлайды, сілекей безінің оньщ шығару түтігінің ашылған орны қызарып, iciнеді.

Дерт ағымына байланысты үш түрге: жеіңл, орташа және ауыр болып бөлінеді.

Дерттің ауыр турінде науқастың жалпы жағдайы нашарлайды, дене қызуы 39—40°, бездеп ауыру сезімінен басқа, буындардың, аяқ бұлшықеттердің, журек аймағының, ауыруы, брадикардия, қан қысымының, төмендеуі болуы мүмкін.

Дерттің жедел кезеңі 4 куннен 10 кунге дейін созылады. 5-шi куннен бастап температураньң төмендеуі, жалпы жағдайыньң жақсаруы, без көлемінінің кішіреюі байқалады.

Дерт турақты иммунитет береді. Айығуы 2—4 аптадан соң басталады.

Дерттің асқынуы. Бездің іріңдеп epyi, жыланкөз пайда болуы мумкін. Қабыну процесі ортаңғы құлаққа, көру мушелерінің өтуі мүмкін.

Эпидемиялық сиалоадениттердің жай болатын асқынулары: балаларда орхит, әйелдер мен қыздарда мастит, жедел панкреатит, нефрит, менингит т. б.

Паренхиматозды паротит эпидемиялық паротиттен ұзақ созылмалы жиі асқынулары болып тұруымен өзгешеленеді. Жалпы 6ip жақта болады.

Микулич дертінде барлық сілекей және жас бездері дертке ұшырап, созылмалы турде журеді.

Емі. Симптоматикалық және жалпы әлдендіретін — сульфаниламидтер, ауыр жағдайда антибиотиктер, сілекей бөлінуін реттеуші дәрі-дәрмектер, термопсис, «А» және «С» тобындағы витамин дер, сұйықтықты көп мөлшерде қабылдау, ауыз қуысын сауықтандыру, без аймағына жылы компрестер қолдану керек.

Без іріңдеген жағдайында хирургиялық ем көрсету қажет.

Бұл дерт бездердің іріңдеуіне алып келеді және өте ауыр турде журеді, созылмалы қабынуға өтуi де мүмкін.

Дерттің жергілікті себептеріне: бөгде заттьң eнyi, сілекей тастарыньң пайда болуы, афтозды және жаралы стоматиттер, бездің жарақат алуы, қабыну процестерінің көрші аймақтардан өтyi жатады.

Жалпы себептері: инфекциялық дерттер, iш қуыстарына жасаған операциялар, сусыздануға алып келетін дерттер.

Бұл дерт кезінде науқастар ауыз қуысының қурғақтығына, жалпы әлсіздігне, дене температурасына, қулақалды маңында қатты ауыру сезімінің болуына, оның тамақтанар алдында үдей тусетініне шағымданады.

Қарап тексергенде, құлақ маңындағы инфильтраттан пайда болған беттің асимметриясы анықталады (eкi жақтық сирек). Инфильтраттың әсерінен құлақ сырғалығы көтеріліп тұрады. Дерттің жедел серозды кезеңінде ауыздың ашылуы шектелмеген, шығару түтігінің ашылған орны қызарған, iciнген. Қулақмаңы сілекей безіне массаж жасағанда сілекейдің бөлінуі байқалмайды, кейде күңгірт-шырышты сұйық бөлінуі мүмкін. Содан кейін процестің кері дамуы басталады, без маңындағы инфильтраттың iciгi қайтып көлемі кішірейеді, ауыру ceзімі төмендейдд, сілекей мөлшері қалыптағыдай болады.

Жедел серозды паротит ірің түріне өткенде безде қабыну процессі өте тез дамиды.

Бездің тығыз капсуласының болуынан іріңді жалқықтың теріасты клетчаткасына шығуы қиындайды, осының әсерінен ауыру ceзімі күшейе туседі. Қулақмаңы сілекей безі аймағындағы инфильтраттың көлемі ұлғайып, жұмсақ тіндерде iciнy пайда бола­ды. Инфильтрат бетіндегі тepi қабаты қызарған, қатпарға жиналмайды. Ауыздың ашылуы шектеледі. Шығару тутігінен көп мөлшерде ipiң бөлінеді. Без капсуласы ipiңдеп, ерігенде, былқылдақ (флюктуация) болады. Қулақмаңы сілекей безі аймағында пай­да болған жұмсактану ошақтары өз бетімен ұрттың тepi қабатына немесе сыртқы дыбыс жолына ашылуы мумккін. Ітіңді паротиттің кері дамуы 12—15 куннен кейін басталады. Қабыну процестері басылып ауыру ceзімі төмендейді және тамақтанар алдында ауырмайды, науқастың жалпы жағдайы жақсарып, тамаққа тәбеті ашылады, дене температурасы қалыпты жағдайға келеді. Без мацындағы инфильтрат кішірейіп, жоғала бастайды. Сілекей бөліну қызметі қалыпты жағдайына тусіп, мөлдірленеді, жыланкөздер жабылады.

Паротиттің гангренозды турінде тіндердің көлемді некрозы және науқаста ауыр септикалық жағдай болады. Бет веналарының тромбозы мен флебиттер дамып, ми синустарына өтyi мумкін.

Жедел эпидемиялық паротиттен жедел эпидемиялык емес па­ротиттің айырмашылығы, оның жиі бip жақта және ересек адамдарда болуы. Қандағы эритроциттердің тұнбаға тусу жылдамдығының жоғарлауы, лейкоцитоз, нейтрофильдер саныныц жоғарылауының солға жылжуы байқалады.

Егер қабыну процесі арнайы немесе гангренозды турінее өткен болса, онда улануға қарсы жалпы әлдендіру және симптоматикалық емдерден басқа, бет нервi талшықтарының топографиясын есепке ала отырып түтіктер жасау көрсетілген.

Бұл дерт сирек кездеседі. Қабынудың ceбертеpi: сілекей тастары, жарақат алу, стоматит.

Безді сипап тексергенде шығару түтігінен ірің, фиброзды тығындықтар, қою сілекей бөлінеді.

Жалқықты процестері басым созылмалы қабыну және продуктивті процестері басым қабыну. Практикада қолайлы деп саналған А. В. Клементовтьң сиалоадениттердің жіктеу сілекей бездері қабынуларын паренхиматозды және интерстициалды деп бөледі.

Созылмалы паренхиматозды паротит

Науқастар бездің ұлғайғаны, кейде, әcipece тамақтанған кезінде ауызда ірің дәмі болатынына шағым айтады.

Көріп тексергенде без ұлғайған, бұдырлы, ауыру сезімі болады. Безді массаж жасағанда шығару түтігінен ірің немесе фиброзды ұйынды бөлініп шығады.

Қабыну процесі кезінде без паренхимасы фиброзды тінге ауыса бастайды. Сиалограммада шығару түтігі кеңейген және қалыңдаған.

Күз мезгілінде созылмалы қабыну өршуі мүмкін. Бұл кезде ауыру ceзімі бездің ұлғаюымен, температураньң жоғарылауымен, ауыздың ашылуы шектелуімен журеді.

Ажырату диагнозы. Қулақмаңы безінің қатерлі ісіктерінен, Микулич дертінен, сілекей-тас дерті, ретенциалы кисталардан айыру қажет.

Eмi. Қабыну процесінің дамуын тоқтату және асқынуды баяулату қажет. Антибиотиктер epiтіндісімен безді жуу көрсетілген.

Йодолиполдың, рентгенотерапияның қабынуға қарсы әcepi бар, емдік дозасы 100 р-нен 500—800 р-ге дейін болуы кажет. Егер де консервативті ем көмектеспесе, хирургиялық жолмен безді алып тастау керек.