Сабақ «Балықтардың көбеюі мен дамуы. Мінез құлық ерекшеліктері. Өрістенуі. Маңызы»

Технология «БжС»

Ауызша – 1 сабақ картасы

1- кезең

Ұйымдастыру.

• 
  Мақсатты айту
  
• 
  Карта бойынша жұмыс жасау реті түсіндіріледі
  

2. Тірек сөздер

3. Мәтінмен жұмыс қарама – қарсы сұрақтар

4. Сын тұрғысынан сұрақтар

5. Тақырыптық сөздік қор

• 
  Сөз көшбасшыға беріледі
  

Қамтитұғын тіршіліктің барлығын

Адам менен өсімдік, жануар дүниесін

Зерттейтұғын тарауымен әрбірін

1. 
   Жылдамдық жаттықтыруы
   

1. 
   Балықтардың денесі қандай бөлімдерден тұрады? (бас, тұлға, құйрық)
   
2. 
   Бас бөлімінде қандай мүшелері орналасқан? (танау тесігі, екі көзі)
   
3. 
   Балықтардың терісі неше қабаттан тұрады? (екі)
   
4. 
   Жұтқыншағының екі бүйіріндегі неше жұп желбезек саңылаулары бар? (5 – 7 жұп)
   
5. 
   Шеміршекті балықтардың тыныс алу мүшесі? (желбезектер)
   
6. 
   Желбезек шашақтарын ұсақ нелер торлап жатады? (қылтамырлар)
   
7. 
   Тақтажелбезектілерге қандай өкілдері жатады? (акулалар мен скаттар)
   
8. 
   Шеміршекті балықтар неше класс тармағына бөлінеді? (тақтажелбезектілер және тұтасбастылар)
   
9. 
   Балықтардың жүрегі неше куысты? (бір құлақша және бір қарыншадан тұрады)
   
10. 
    Қанайналым шеңбері нешеу? (біреу)
    
11. 
    Акулалардың ішінде адамға қауіптісі? (сұр акула)
    
12. 
    Зоология ғылымының балықтарды зерттейтін ғылым саласы? (ихтиология)
    
13. 
    Қазіргі кезде дүние жүзінің су айдындарында балықтардың неше мындай түрі мекендейді?(20)
    
14. 
    Акулалардың денесі қандай болып келеді? (созылыңқы, жұмыр, ұршық тәрізді)
    
15. 
    Тұлға бөлімі мен құйрық бөлімінің арасы немен бөлінген? (клоака)
    
16. 
    Шеміршекті балықтар қандай қабыршақпен қапталған?(плакоидты)
    
17. 
    Балықтардың денесінің екі бүйірінен ұсақ нүкте тәрізді тізбек айқын көрінеді. Бұл – балықтардың қандай мүшесі? (бүйір сызығы)
    
18. 
    Шеміршекті балықтардың қаңқасы тек неден түзіледі? (шеміршектен)
    
19. 
    Акуланың тыныс алуы қай қуысының қозғалуына сәйкес келеді? (ауыз)
    
20. 
    Шеміршекті балықтардың қандай мүшесі нашар дамыған? ( тілі)
    

Тақырып бойынша жаңа сабақты түсіндіру (2 - 3 мин)

байланысты тірек сөздер берілген.

Клоака, Ихтиология, Скаттар, Бүйірсызығы, Эпидермис, Плакоидты, Желбезектер, Нағызтері, Шоғал, Манта, Латимария, Уылдырық, Торсылдақ, Желбезек қақпағы.

1) Оқу, есте сақтау, - 1 минут 15 сек.

2) Блок жабылды, балалар естерінде қалған сөздерді жазады – 1 минут 15 сек

3) Тексеру.(13 - 14 сөз) Матрицаны толтыру. Пайызды анықтау

4) Толықтырып жазып алу

5) Көзді жұмып 3 сөзді өшіру, оны тапқызу, сөйлем құру

Мәтінмен жұмыс

1) Мәтінді оқу (1бетке - 4 мин)

2) Тірек сөздердің мазмұнын ашу.

4’ минут беріледі

Түсінудің біріншілік тексеруі

1. 
   Сүйекті балықтарда Бүйрек пен несепағардын саны нешеу (2еу)
   
2. 
   Сүйекті балықтарда алғаш рет зәрдің уақытша сақталатын мүшесі не пайда болды (қуық)
   
3. 
   Сүйекті балықтарда ерекше мүше не болады (торсылдақ)
   
4. 
   Сүйекті балықтардың қазіргі кезде қанша мың түрі бар (20 000 – нан астам)
   
5. 
   Сүйекті балықтардың денесінің пішіні қандай болып келеді (жалпақ)
   
6. 
   Сүйекті балықтардың көпшілігінің аузы қай бөлімінде орналасқан (бас бөлімінің алдынғы тұсінда)
   
7. 
   Ауыз қуысында көлемді қандай мүшесі жалғасады (жұтқыншақ)
   
8. 
   Қысқа өңеші немен жалқасқан (қарынмен)
   
9. 
   Қарыннан қандай ішек басталады (аш ішек)
   
10. 
    Тік ішек немен аяқталады (аналь тесігімен)
    
11. 
    Аталық безден бөлінген сұйықтық қалай аталады (шоғал)
    
12. 
    Аузында өткір тістері бар жыртқыш балық қалай аталады (латимерия)
    
13. 
    Сүйекті балықтардың неше класс тармағы бар (2)
    
14. 
    Қостынысты балықтардың торсылдағы қандай мүшеге айналған (өкпеге)
    
15. 
    Албырттектестер отрядына жататын қандай балықтарда бір – ақ рет уылдырық шашып, өледі. (кета, нерка, құнысбалық)
    
16. 
    Бахтах балығының еті өте дәмді болғандықтан оны басқаша қалай атаған (патша балығы)
    
17. 
    Ғалымдардың пікірі бойынша, құрлыққа алғаш шыққан қосмекенділердіңарғы ата тегі қандай балықтар ( саусаққанатты балықтар)
    
18. 
    Саусаққанаттылардың Қазақстанның су айдындарында қаншаға жуық балық түрлері кездеседі (180 – ге жуық)
    
19. 
    Қалаққанатты балықтар класс тармағына қандай балықтар жатады (қостынысты және саусаққанатты)
    
20. 
    Амазонка өзенінде, Африканың, Австралияның өзендерінде кездесетін балықтар қалай аталады. (қостынысты балықтар)
    

1. 
   Дене тұрқы орташа, ірі балықтар қандай отрядқа жатады (албырттектестер отряды)
   
2. 
   Албырттектестер отряды құйрық бөліміне жақын орналасқан қандай жүзбеқанаты арқылы басқа балықтардан бірден ажыратылады ( майлы жүзбеқанаты арқылы)
   
3. 
   Сүйекті балықтар желбезегінің сыртында қандай қақпақ болады? (сүйекті желбезек қақпағы болады)
   

Сын тұрғысынан сұрақтар: Матрица бойынша барлық оқушылар сұралады.

Пайызды анықтау. « -» алған оқушыларға көңіл бөлу.

Сын тұрғысынан сұрақтар:

1. Сүйекті балықтарда ерекше мүше – торсылдақ болады + (Ол балықтың дене салмағын өзгертіп, судың түрлі қабаттарына өтуіне жағдай жасайды.)

2. Майшабақтектестердің көпшілігі теңіздерде жеке жеке тіршілік етеді? - (топтанып)

3. Қазақстанның су айдындарында 165 – ге жуық балық түрлері кездеседі? - (180)

4. Қалаққанатты балықтар класс тармағына қостынысты және саусаққанатты балықтар жатады. +

5. Аузында өткір тістері бар жыртқыш балық қостыныстылар? - (латимерия)

6. Аталық безден бөлінген сұйықтық уылдырық деп аталады? - (шоғал)

7. Бекірелердің қара уылдырығы қымбат бағаланады? + (кәсіптік мәні зор)

8. Су түбінде өмір сүретіндерінде толарсақ болады? - (толарсақ болмайды)

9. Кейбір балықтар көбею кезінде жылыстап, өрістейді? + (бекірелер, албырттар, теңізден өзенге өрістеп, уылдырық шашады)

10. Дене тұрқы орташа, ірі балықтар майшабақтектестер? - (албырттектестер)

11. Сетінектер отрядының еті, бауыр майы қымбат бағаланады? + (бауырынан балық майы алынады. Оның құрамында Д витамині мол).

12. Балықтар теңіз жағалауының 150 метрге дейінгі қабаттарында кбірек таралған? - (200)

13. Сүйекті балықтардың 2 класс тармағы бар? + (сәулеқанатты және қалаққанатты)

14. Тіршілігінде бір – ақ рет уылдырық шашып, өледі. Оған кета, нерка, құнысбалық, т.б балықтар жатад? + (албырттектестер отряды)

15. Көзауықтар отрядының тұлғасы сүйір болып келеді? - (жалпақ)

16. Қостыныстылардың жұп жүзбеқанаттары жақсы дамыған? - (нашар дамыған)

17. Қостынысты балықтар өкпемен тыныс алады? + ( себебі торсылдағы өкпеге айналған)

18. Қостынысты балықтардың дене тұрқы 25 сантиметрден 5 метрге дейін жетеді? - (30 сантиметрден 2 метрге дейін)

19. Саусаққанаттты балықтар ауға өте сирек түседі? + (себебі саны аз болғандықтан)

20. Латимерияның денесінде желі өмір бойы сақталады? + (себебі желі төменгі сатыдағы жануарларда өмір бойы сақталып ішкі қаңқаның қызметін атқарады)

1. Сүйекті балықтардың ішегі едәуір қысқа? - (ұзын)

2. Ортаңғы ми мен мишығының көлемі кішкентай? - (үлкендеу)

3. Бекірелердің кәсіптік мәні зор? +

Мәтіннен сөздер немесе мәтіннің мазмұнын жазу. Сөздер қысқартылмай, толық жазылады. Шығарма түрінде жазуға рұқсат етіледі. Жалғаулықтар сөзге жатпайды.

1) Матрицаны толтыру

2) Ең көп сөз жазған оқушы сөздерін оқып береді.

3) ТСҚ - ның пайызы есептеледі.

Түйсіну: 4 - 5 белгі - 5 ұпай

3 белгі - 4 ұпай

2 белгі - 3 ұпай

1 белгі - 2 ұпай

Қорытынды сапа нормативі оқушылардың 63% 5 ұпайдан алуы тиіс

Үй тапсырмасы 4 белгіден кем алған оқушылар үйге тапсырма алады. Тақырыпты оқып, тақырып сонындағы А,Ә,Б сұрағына жауап беріп келуге.