Сабақ әр мұғалімнің шығармашылық жұмысы

Ә.Қ.Көпеева

№2 Ертіс жалпы орта білім беру мектебінің

қазақ тілі мен әдебиет

пәнінің мұғалімі.
Жан-жақты өнер иесі, сегіз қырлы, бір сырлы дарын Жүсіпбек Аймауытов «Сабақ беру - үйреншікті жай ғана шеберлік емес, ол жаңадан жаңаны табатын өнер», - дейді.

Сабақ - әр мұғалімнің шығармашылық жұмысы. Сабақты жаңаша ұйымдастырып, өзіндік тың ізденістерге талпынған ұстаздың ұтары анық. Сабақ - мұғалім мен оқушының өз қажеттілігіне орай оқу әрекеттерін дамытуды қажет еткен мақсат - міндеттер тұрғысынан бірлесе жұмыс істейтін ынтымақтастық алаңы. Бала білімділігінің деңгейі мұғалімнің сабақты өту шеберлігі мен мазмұндылығы, әдіс-тәсілдер ұтымдылығы және сабақтағы жан дүние, сезім кеңістігінің үйлесімділігі сай келгенде ғана жоғары болады. Сабақ тек жалаң білім беруге құрылмай, оқушының шынайы қызығуы мен өз қажеттілігі мен сұранысын қамтамасыз етерлік шығармашылық ізденіс – танымына орай құрылуы қажет.

Сабақ жоспары – тақырыптық жоспар, бағдарлама мазмұны негізінде, бір тақырыпқа мұғалімнің оқушыларды және олардың дайындық деңгейін білуінің дайындығына ғана емес, сонымен қатар оқушылардың сабақтағы оқу қызметін ұйымдастыруға мұғалімнің оқушының арасындағы үйлесімді құрылымдарға байланысты. Бұл мұғалімнің оқу қызметін, барлық оқушылардың және жеке оқушылардың өзіндік жұмысын - фронтальды басқаруы.

Сабақты жоспарлауда және оны өткізу технологияларын дайындауда екі өзара байланысты бөліктер бар: сабақ мақсатын, оңын әрбір қадамын терең ойластыру; сабақ жоспарын белгілі бір түрде жазып алу.

Сабақтың мақсаты бағдарлама материалының мазмұны негізінде, материалдық базаның және оқушылардың белгілі бір оқу жағдайына сәйкес ұйымдастыруға болатын жұмысының негізінде анықталады.Сабаққа дайындалудың бұл бөлімінде мұғалім болашақ сабақтың өту барысын болжайды, оқушылармен істелетін іс - әрекеттерінің өзіндік сценарийін дайындайды. Жаңа түсініктерді енгізудің жүйелілігін анықтайды. Мұғалім оқушылардың белсенділігін арттыратын қызықты материалдарды таңдайды, сабақтың құрылысын анықтайды.

Сабақтың үш маңызды мақсатын бекітеді:

- білімдік - бұл мақсат оқушылардың танымдық іс - әрекеті тәсілін меңгеріп, олар арқылы ғылым негіздерін игерулерін, белгілі бір білімдердің дағдылармен іскерліктерді үйренулерін көздейді;

- дамытушылық - оқушылар тұлғасын рухани жетілдіріп, білімді іскерлік және дағдыларды меңгерте отырып, еңбек қабілеттерін және кәсіби дағдыларды игеруін қалыптастыру мен дамыту;

- тәрбиелік - әрбір оқушының ғылыми көзқарасын, адамгершілігін, белсенді шығармашылығын және әлеуметті кемелденген жоғары адамгершіліктегі үйлесімді дамыған тұлғаны дамытуды мақсат етеді.

Оқыту барысының нәтижелі болуы оқытушының таңдап алған әдістемелік шеберлігіне байланысты. Мұғалім сабақ жоспарын жасағанда, сабақтың типін, түрін,әдісін, тәсілін анықтайды.

Әдіс – ол зерттеу немесе таным жолы, табиғат құбылысын және әлеуметтік өмірдің жағдайын, құбылыстарды оқып білу жолдарын, методологиялық – теория танымы мен шындықты бекітуді зерттейтін тәсіл. Бұл оқушылардың білім, білік және дағдыларын қалыптастырудың әдістемелік жолы мен ғылыми – практикалық тиімділігі болады. Бүгінгі күннің талабына сай оқытуда жаңа инновациялық технологияларды меңгеру, оны әр пәнді өткізуде қолдану, ғылыми тұрғыда жетілдіру, соның нәтижесінде оқушылардың жалпы білімге және кәсіби мамандыққа деген көзқарастарын қалыптастыру және олардың танымдылыққа талабын, жеке жұмысты істеу қабілеттігін нығайту, оқыту әдістерін жетілдіру болып табылады. Оқытудың мынандай әдістеріне сүйенуге болады:

1. 
   Ұйымдастыру және оқу – таным іс - әрекетін асыру әдістері:
   

ә) білімді, білік және дағдыны жетілдіру мен бекітуді оқыту әдістері; жаттығу, үлгі жұмыс бойынша жаттығу, түсінік беретін жаттығулар, вариантты жаттығулар, практикалық жұмыс – жеке дара, топтық ұжымдық, шығармашылық;

б) практикалық оқыту әдісі : өндірістік оқу лабораториялық іс – тәжірибе, жаттығу оқу- өндірістік еңбек; бақылау;

в) көрнекілік: иллюстрация, демонстрациялау, оқушылардың бақылауы;

г) кітаппен жұмыс әдісі: оқу, жаттау, жалпы қарап шығу, цитаттау, мазмұндау жоспар құру, конспектілеу;

д) бейне таспа әдісі: өру оқыту, электрондық оқулық, интерактивті тақта;

2.Оқыту процесінде оқушылардың оқу іс - әрекеттік стимулдар әдісі.

а) оқушылардын танымдылық қызығушылығын қалыптастыру әдісі;

ә) білімді игерудің қажеттілік әдіс;

б) оқыту мазмұнына ықпалды байланысты әдістері;

в) танымдылық ойындар;

г) оқыту дискуссиясы;

д) өмір ситуацияларын талдау әдісі;

е) білім сапасын көтеру ситуацияларын жасау;

ж) білімнің қоғамдық қажеттілігін түсіндіру;

Оқу материалдарын сапалы игеру мұғалімнің жеке басы мен оқушымен қарым – қатынасына, сонымен қатар эрудициясына, кәсіпке қызығушылығына, педогогикалық тактикасына, оқушылармен жеке дара қарым – қатынасына, өзін қоршаған құбылыс және пәннің мазмұның оқу танымдық іс - әрекетке қызығушылық пен жас ерекшеліктерінің игеру деңгейіне байланысты.

Лабораториялық зерттеу сабағы

Интеграциялық сабақ

Баспасөз конференциясы

түріндегі сабақ Семинар сабағы

Мектептік лекция сабағы

Панорамалық сабақ

Белсенді әрекетке жол Тренингтер

ашатын ойындар

Сайыс сабақ

аукцион сабақ

Саяхат сабақ

Күнделікті сабақ жоспарының жобасы:

Сабақтың тақырыбы
Мақсаты	Педагог қызметі	Оқушы қызметі	Ұйымдас тыру формасы	Күтілетін нәтижесі	Баға- лау форма сы
Білімдік	Мәселе, жоба, үлгі ұсыну, ситуа ция тудыру, оқушыға ой салу	Өз мақсатын айқындай отырып, мәселені шешуге әрекет жасайды	Өзіндік жұмыс	Ынтасы, қызығушылығы артады	Өзіндік баға
Түсіну	Мақсатқа жету жолдарын көрсетеді, ұй ымдастырады	Қойылған мәселеге өзіндік көзқарасын қалыптастырады	Оқулықпен жұмыс	Танымпаздық іс - әрекеті, ойлау белсенділігі, тапқырлығы артады	Бір-бірін бағалау
Пайдалану	Көмек, нұскау, тағы басқа дидактикалық материалдар мен қамтамасыз ету	Мәселе мәнін түсіну үшін өзінің барлық іскерлігін пайдаланады	Қосымша материал дармен жұмыс	Дербесті гі, өз-өзіне сенімі қалыптасады	Мұғалім бағасы
Талдау	Топ жетекшілері, консультант оқушылар арқылы көмек ұйымдасты рылады	Өзгені тындай отырып, өз білімін толықтырады	Топпен жұмыс	Өзін топта ұстай білуі, өз ойын өзгенің ойымен салыстыра отырып бағалау дағдысы қалыптасады	Топ бағасы
Жинақтау	Оқушылар дың ой - өрісін кеңейтерлік тей түйін түйдіру	Өз жауаптарын тезистік түрге келтіріп, ойын мәні жеткізуге тырысады	Қойылған мәселені шешудің өзіндік үлгісін жасау	Өз білімін бағалауға дағдыланады, ұжыммен арадағы ынтымақтас тық пайда болады	Өзін дік қоры тынды баға
Бағалау	Бүгінгі білімнің не үшін қажеттілігіне, білімнің құндылығына көз жеткізу

Қорыта келгенде , оқушы – оқулық - мұғалім арасындағы тығыз байланыс сатыларын жіктеу оқыту технологиясының алгоритмдері арқылы күнделікті сабақ жоспарын жобалауда жүзеге асырылады.

1. 
   «Педагогика мәселелері» журналы №1, 2010 жыл,100-бет;
   
2. 
   «Құзырлылық білім сапасының критерийі: әдіснамасы және ғылыми-теориялық негізі »К.С.Құдайбергенова,Алматы 2008 жыл;
   
3. 
   Қазақ тіліне әдістемелік нұсқау. А.А.Қасымбек, З.Б.Сәбитова.