№ 24 Сабақ жоспары
Пәннің аты:__________________Физика___________________
Сабақ өткізілетін күн
|
Сабақ өткізілетін топ, курсы, мамандығы
|
Өткізілетін орны (аудитория нөмірі)
|
Сабақ өткізілетін уақыты
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
І. Сабақтың тақырыбы: Сәуле шығару. Жылулық сәулелену және люминесценция.
ІІ. Сабақтың мақсаты:
а) білімділік: Оқушыларда сәуле шығару, люминесценция ұғымын қалыптастыру, оқушылардың эксперименттік дағдыларын дамытуды жалғастыру.
б) ой-өрісін дамытушылық: Оқу материалын талдай білу дағдысын дамыту, бақылау, салыстыру, оқылған құбылыстар мен фактілерді салыстыра білу, қорытынды жасай білуге баулу. Жаңа білімді қолдану дағдысын дамыту, ақылға салу дағыдысын қалыптастыру.
в) тәрбиелік: Жауапкершілікті сезіне отырып жұмыс жасауға, өз жолдасының пікірін тыңдауға тәрбиелеу.
ІІІ. Сабақтың типі: құрама сабақ.
ІV. Сабақтың түрі: теориялық және тәжірибе.
V.Сабақтың өткізілу әдістері: түсіндіру, жазбаша.
VІ. Сабақтың көрнекілігі: презентация.
Пән аралық және пән ішілік байланыс
Қамтамасыз ететін пән және тақырыбы: химия
Қамтамасыз етілетін пән және оның тақырыбы:
Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру, дәрісхананың тазалығы, сабаққа дайындығына назар аудару-5 минут.
2. Үй тапсырмасын сұрау өткен тақырып бойынша оқушылардың білімін тексеру-15 минут:
Рымкевич А.П. Физика есептерінің жинағы. 1085, 1086, 1087 - есептер.
3. Сабақтың жаңа тақырыбын хабарлау, мақсатын қою: Оқушыларға сабақтың тақырыбы мен мақсаты хабарланып, тақырып тақтаға жазылады.
4. Жаңа сабақта қаралатын сұрақтар:
Сәуле шығару.
Жылулық сәулелену.
Люминесценция түрлері.
5. Жаңа сабақта қаралатын сұрақтардың қысқаша түсінігі - 40 минут
Жарық - бұл толқын ұзындығы 4*10-7-8*10-7 м болып келген электромагниттік толқындар. Электромагниттік толқындар зарядталған бөлшектердің үдемелі қозғалысы кезінде шығарылады. Бұл зарядталған бөлшектер заттары құрайтын атомдардың құрамына енді.
Атом сәуле шығара бастауы үшін, оған белгілі мөлшерде энергия берілуі керек. Атом сәуле шығарғанда қабылданған энергияны жұмсайды, сондықтан заттың үздіксіз жарық шығаруы үшін оның атомдарына сырттан үздіксіз энергия ағыны келіп тұруы керек.
Жылулық сәуле шығару. Сәуле шығарудың ең қарайым және көп тараған түрі-жылулық сәуле шығару, мұнда жарық шығаруға жұмсалған атом энергиясы сәуле шығарушы дене атомдарынын (немесе молекулаларының) жылулық қозғалысының энергиясы есебінен компенсацияланады. Неғұрлым дененің температурасы жоғары болса, атомдар соғұрлым жылдам қозғалады. Шапшам атомдар (немесе молекулалар) бір бірімен соқтығысқанда, олардың кинетикалық энергиясының бір бөлігі атомдардың қозу энергиясына айналады, ал бұлар содан кейін жарық шығарады.
Күннің сәуле шығаруы - бұл жылулық сәуле шығару. Кәдімгі қыздыру шамдарыда жарықтын жылу көзі болып табылады.
6. Жаңа материалды бекіту – 10 минут
1. Бекіту сұрақтары:
Люминесценция деп ....
Люминесценция қай тілден енген және мағынасы қандай?
Катодолюминесценция деп ....
Электролюминесценция деп ....
Фотолюминесценция деп ....
Хемилюминесценция деп ....
Люминесценттік жарқырау тұрмыстың қай саласында қолданылады?
7. Сабақты қорытындылау-5 минут:
Оқушылардың жаңа сабақта алған білімдерін пысықтау, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.
8. Оқушылардың білімін және сабаққа белсенділігін бағалау-2 минут
9. Үй тапсырмасы-5 минут:
Оқушылардың өзіндік ізденіс жұмыстары:
Люминесценттік анализдің медицинада қолданылуы.
Люминесценцияның басқа да түрлері туралы материалдар жинақтап, анықтамасын жазу.
10. Әдебиеттер:
Конграт Б.А., Кем В.И., Қойшыбаев Н. ФИЗИКА /Жалпы білім беретін мектептің жаратылыстану-математика бағытына арналған оқулық/ -Алматы:Мектеп,2006
Мякишев Г.Я., Буховцев Б.Б. ФИЗИКА / Орта мектептің 10-11 сыныптарына арналған оқулық/ - Алматы: Мектеп: 2001
Рымкевич А.П. Физика есептерінің жинағы. Алматы: Рауан, 1998г
11. Сабақтың аяқталуын хабарлау: Құрметті оқушылар, осымен бүгінгі сабағымыз аяқталды. Көңіл қойып тыңдағандарыңызға және сабаққа белсенді қатысқандарыңызға рахмет. Сау болыңыздар!
Оқытушының қолы:___________________ Тексерушінің қолы: ___________________
Сәуле шығару. Жылулық сәулелену және люминесценция.
Жарық - бұл толқын ұзындығы 4*10-7-8*10-7 м болып келген электромагниттік толқындар. Электромагниттік толқындар зарядталған бөлшектердің үдемелі қозғалысы кезінде шығарылады. Бұл зарядталған бөлшектер заттары құрайтын атомдардың құрамына енді.
Атом сәуле шығара бастауы үшін, оған белгілі мөлшерде энергия берілуі керек. Атом сәуле шығарғанда қабылданған энергияны жұмсайды, сондықтан заттың үздіксіз жарық шығаруы үшін оның атомдарына сырттан үздіксіз энергия ағыны келіп тұруы керек.
Жылулық сәуле шығару. Сәуле шығарудың ең қарайым және көп тараған түрі-жылулық сәуле шығару, мұнда жарық шығаруға жұмсалған атом энергиясы сәуле шығарушы дене атомдарынын (немесе молекулаларының) жылулық қозғалысының энергиясы есебінен компенсацияланады. Неғұрлым дененің температурасы жоғары болса, атомдар соғұрлым жылдам қозғалады. Шапшаң атомдар (немесе молекулалар) бір бірімен соқтығысқанда, олардың кинетикалық энергиясының бір бөлігі атомдардың қозу энергиясына айналады, ал бұлар содан кейін жарық шығарады.
Күннің сәуле шығаруы - бұл жылулық сәуле шығару. Кәдімгі қыздыру шамдарыда жарықтын жылу көзі болып табылады.
Электролюминесценция. Атомдардың жарық шығару үшін қажетті энергияны жылу көздері болып табылмайтын денелерден де алуға болады. Газдардағы разряд кезінде электр өрісі электрондарға кинетикалық энергия көп береді. Шапшаң электрондар, атомдармен соқтығысқанда, серпімсіз соққыға ұшырайды. Электрондардың кинетикалық энергиясының бір бөлігі атомдарды қоздыруға жұмсалады. Қозған атомдар осы энергияны жарық толқындары түрінде бөліп шығарады. Газ разрядында жарқылдың пайда болатыны да сол себептен. Бұл –электролюминесценция (Солтүстік поляр шұғыласы).
Катодолюминесценция. Қатты денелердің оларды электрондармен атқылаудан жарқыл шығаруы катодолюминесценция деп аталады (Электронды-сәулелік түтікше жұмысы негізінде теледидар экранының жарықталынуы).
Хемилюминесценция. Энергияны бөліп шығару арқылы жүретін кейбір химиялық реакцияларда осы энергияның бір бөлігі тікелей жарық энергиясына айналады. Жарық көзі суық күйінде қалады (оның температурасы айналадағы ортанікімен бірдей) бұл құбылыс хемилюминесценция деп аталады (Бойынан жарық шығаратын тірі ағзалар).
Фотолюменесценция. Жұтылған жарықтан энергиясы көп жағдайларда денені тек қана қыздырады. Бірақ кейбір денелер түскен жарықтың әсерінен өздері тікелей жарқыл шығара бастайды. Бұл – фотолюминесценция (шырша ойыншықтары).
Достарыңызбен бөлісу: |