V. Сөздік жұмысы.
1. Сөздер мен сөз тіркестерінің мағыналарын түсіндіру, сөздік дәптерлеріне жазу.
2. Сөздерді дұрыс айтуға дағдыландыру: а) мұғалімнің мәнерлеп оқуы; ә) оқушылардың дауыстап қайталауы; б) оқушылардың тізбектеп оқуы.
3. Сөздерден сөз тіркестерін құрау.
4. Сөйлем құрау.
VI. Бекіту.
1. 1-тапсырма. Жұмбақтарды шешу.
2. 2-тапсырма. Ы. Алтынсариннің өлеңін түсініп, жаттау.
3. 3-тапсырма. «Әженің таңдануы» мәтінін рөлге бөліп оқу.
4. 6-тапсырманы орындау.
VII. Сабақты қорытындылау.
VІІІ. Үй тапсырмасы. Ы. Алтынсариннің өлеңін жаттау.
Сөйлесу бөлімі
2-сабақ
Мінездің ұнамды белгілері
I. Ұйымдастыру кезеңі.
II. Үй тапсырмасын тексеру.
III. Сабақтың мақсатын, барысын айту.
IV. Бекіту.
1. Сөздік жұмысы.
Сөздік
келбет - внешность
жан дүниесі - внутренний мир
көркі - вид
үңілу - заглянуть
құдай сақтасын! - боже упаси!
ештеңемен - ничем
жуып кетіре алмау - не смыть
2. 1-тапсырма. А. П. Чеховтың айтқан сөзін қалай түсінесіңдер? Өз пікірлерін ортаға салу. Мәтіндегі жалғаулық шылаулары бар сөйлемдерді жазып алу.
3. 2-тапсырма. «Мінездің ұнамды белгілері» мәтіні бойынша үш деңгейлі тапсырмаларды орындау.
Жеке-топтық жұмыс формасы
Құрал-жабдығы:
1. Бағалау парағы.
2. Оқулықтағы үш күрделілік деңгейдегі тапсырмалар.
3. Жауап үлгілерін мұғалімнің өзі дайындайды. Жетон дар.
Ойынның жүру барысы
I нұсқа:
Бұл сабақта оқушылар өз білім деңгейіне қарай тапсырмалар таңдай алады. Үстелде әр оқушының алдында үш деңгейлі барлық сұрақтар бар парақтар жатады (әр парақта 2-3 тапсырмадан).
Оқушылар деңгейді таңдайды:
• III деңгей тақырып бойынша алынған ақпаратты қолданып, жеткізе білуді талап етеді.
• II деңгей сұрақтары бұл ақпаратты талдай білуін талап етеді.
• I деңгей (едеуір күрделі деңгей) сұрақтары шығармашылық сипаттағы тапсырмалардан тұрады, мұнда оқушылар ақпаратты бағалап, ол туралы өз пікірін білдіріп, оны негіздеп, дәлелдей білуі тиіс.
Жауаптар әр деңгейдің ішінде бес балдық жүйемен бағаланады.
Оқушыларға өздеріне тиісті деңгейді тандап алуға уақыт беріледі (2-3 минут). I деңгейді тандап алған балалар бөлек отырады (оларға көбірек уақыт беріледі). Әрбір сұраққа немесе тапсырмаға дайындалу үшін оқушыларға 5-7-10 минут уақыт беріледі. Оқушылар екі-екіден отырады. II және III деңгей тапсырмаларын тандап алғандар бір-біріне бірінші сұрақ бойынша жауап береді. Сосын мұғалімнен жауап үлгілерін алып, сыныптастарының жауабын салыстырады да, бағалау парағына бір-біріне баға қояды.
Мұғалім дайындық барысында оқушыларға көмек бере алады. I күрделілік деңгейінің тапсырмасын алған оқушылардың жауабын мұғалім өзі тексеріп, бағалайды. Бұдан әрі 2, 3-сұрақтардың жауаптары да осы үлгімен дайындалады.
Жұмыс аяқталған соң, II және III деңгей тапсырмаларымен жұмыс істеген оқушылар әр сұраққа қойылған бағалары негізінде өз сыныптастарына бір ортақ баға шығарып, оны да бағалау парағына енгізіп, мұғалімге өткізеді.
I деңгей тапсырмаларымен жұмыс істеген оқушылардың бағалау парағын мұғалім өзі толтырады.
4. 3-тапсырма. «Уәде берсең қайтпа, қолыңнан келмесе айтпа» деген ата-бабаларымыздың айтқанын қалай түсінесіңдер? Осы тақырып бойынша шағын әңгіме дайындау.
V. Сабақты қорытындылау.
VI. Үй тапсырмасы. Ережелерді жаттап келу.
8-сынып
I МОДУЛЬ
Лексикалық тақырыбы: Отбасы
Грамматикалық тақырыбы: Құрмалас сөйлемдер.
Ырықсыз, ортақ етістер
Бөлімі
|
Сабақ саны
|
Модуль мазмұны
|
Уақыты
|
Кіріспе
|
1-сабақ
|
Модульге кіру Грамматикалық тақырып Лексикалық тақырып Бекіту. «Аналарды ардақтаңдар» мәтіні Деңгейлік тапсырмалар Жаттығуларды орындау
|
45 минут
|
Сөйлесу
|
2-сабақ
|
«Әкені сыйла» мәтінімен жұмыс
Деңгейлік тапсырмалар М. Жұмабаевтың «Қарағым» өлеңімен жұмыс Жаттығуларды орындау
|
45 минут
|
3-сабақ
|
«Сәлемдесу» мәтіні Диалогпен жұмыс Жаттығуларды орындау
|
45 минут
|
4-сабақ
|
Нақыл сөздермен жұмыс Ә. Тәжібаевтың «Балалар» өлеңімен жұмыс Жаттығуларды орындау Сұрақтармен жұмыс
|
45 минут
|
5-сабақ
|
Мақал-мәтелдермен жұмыс Деңгейлік тапсырмалар Ә. Сәрсенбаевтың «Сен құрметте оны!» өлеңі Жаттығулармен жұмыс
|
45 минут
|
6-сабақ
|
Тіл дамыту
Деңгейлік тапсырмалар Жаттығулармен жұмыс «Асыранды қаздар» мәтінімен жұмыс
|
45 минут
|
7-сабақ
|
Нақыл сөздермен жұмыс Жаттығулармен жұмыс
|
45 минут
|
8-сабақ
|
Суретпен жұмыс «Көке» мәтінімен жұмыс Жаттығулармен жұмыс
|
45 минут
|
9-сабақ
|
«Сезімталдық» мәтінімен жұмыс
Деңгейлік тапсырмалар Жаттығулармен жұмыс
|
45 минут
|
Қорытынды
|
10-сабақ
|
1. Тест
2. Бақылау сұрақтары
|
45 минут
|
Кіріспе бөлімі 1 - сабақ Аналарды ардақтаңдар
I. Ұйымдастыру кезеңі.
II. Модульдің құрылымы мен мақсатын таныстыру.
III. Сабақтың мақсатын, барысын айту.
IV. Жаңа тақырыпты түсіндіру. Грамматикалық тақырыпты тірек сызба негізінде түсіндіру.
Сөйлем түрлері
|
Құрамына қарай
|
Тұрлаулы мүшелерінің қатысына қарай
|
Мағынасына қарай
|
Жай сөйлем
|
Бастауыш - баяндауыш
|
Бір ой беріледі.
|
Құрмалас сөйлем
|
Бастауыш - баяндауыш,
Бастауыш - баяндауыш
(I жай сөйлем, II жай сөйлем )
|
Күрделі ой беріледі.
|
Құрмалас сөйлем бірнеше жай сөйлемнен құралып, күрделі ойды білдіреді.
Салалас құрмалас сөйлемнің құрамындағы жай сөйлемдердің баяндауыштары тиянақты болып, өзара тең дәрежеде байланысады.
Сабақтас құрмалас сөйлемдердің алғашқысының баяндауышы тиянақсыз болып, екінші сөйлемге бағына байланысады.
Түрлері
|
Құрамына қарай
|
Белгісі
|
Мысалы
|
Салалас
құрмалас
|
Кемінде
екі жай сөйлемнен құралады.
|
Өзара тең
дәрежеде байланысады. Баяндауыштары тиянақты болады.
|
Бала қатты
ауырды, анасы күні-түні күзетумен болды.
|
Сабақтас құрмалас
|
Кемінде екі жай сөйлемнен құралады.
|
Бірі екіншісіне бағынады.
Бірінші сөйлемнің баяндауышы тиянақсыз болады.
|
Бала далаға шықса, есік алдында күтіп тұр екен.
|
Аралас құрмалас
|
Кемінде үш жай сөйлемнен құралады.
|
Өзара салаласа,
сабақтаса байланысады.
|
Олар келді де, күн жылынғандықтан, тысқа шығып кетті.
|
Орындаушының іс-қимылға қатысы қандай екенін білдіретін етістіктің түрі етіс деп аталады. Мысалы: ілінді, айтысты, т.б.
Етістің төрт түрі бар: өздік, өзгелік, ырықсыз, ортақ. Іс-әрекеттің, орындаушысының ырқынан тыс орындалатынын білдіретін етістіктің түрі ырықсыз етіс деп аталады. Жалғанатын жұрнақтары: -л, -ыл, -іл: жинал, -н, -ын, -ін: алын.
Іс-әрекетті, қимылды орындаушылар ортақтасып, бірлесіп орындайтын етістің түрі ортақ етіс деп аталады. Жалғанатын жұрнақтары: -с, -ыс, -іс: жинас, сөйлес, т.б.
Оқушылар оқулықта берілген сызбаларды, ережелерді оқып шығады.
V. Сөздік жұмысы.
1. Сөздер мен сөз тіркестерінің мағыналарын түсіндіру, сөздік дәптерлеріне жазу.
2. Сөздерді дұрыс айтуға дағдыландыру: а) мұғалімнің мәнерлеп оқуы; ә) оқушылардың дауыстап қайталауы; б) оқушылардың тізбектеп оқуы.
3. Сөздерден сөз тіркестерін құрау.
4. Сөйлем құрау.
Сөздік
тілегі - мечта
айналу-толғану - здесь: лелеять
жақын - близкий
тырмысып жабысу - здесь: прильнуть
іздеу - искать
қымбат - дорогой
толқу - волноваться
тасу - кипеть
сезім - чувство
VI. Бекіту.
1-тапсырма. Мәтінді оқып шығу. Ананың тілі, ананың махаббаты, ананың тілегі дегенді қалай түсінетіндері туралы пікірлесу.
2-тапсырма. Мәтін бойынша үш деңгейлік тапсырмаларды орындау. Мәтін бойынша деңгейлік тапсырмаларды жеке топтық оқыта үйрету ойыны арқылы да жүргізуге болады.
Жеке - топтық жұмыс формасы
Құрал-жабдығы:
1. Бағалау парағы.
2. Оқулықтағы үш деңгейлік тапсырмалар.
3. Жауап үлгілерін мұғалімнің өзі дайындайды. Жетондар
Ойынның жүру барысы
Бұл сабақта оқушылар өз даярлық деңгейіне қарай тапсырмалар таңдай алады. Әр оқушының алдында үстелде үш деңгейлік сұрақтар бар парақтар жатыр (әр парақта 2-3 тапсырмадан).
Оқушылар деңгейді таңдайды:
• III деңгей тақырып бойынша алынған ақпаратты қолданып, жеткізе білуді талап етеді.
• II деңгей сұрақтары бұл ақпаратты талдай білуін талап етеді.
• I деңгей (едәуір күрделі деңгей) сұрақтары шығармашылық сипаттағы тапсырмалардан тұрады, мұнда оқушылар ақпаратты бағалап, ол туралы өз пікірін білдіріп, оны негіздеп, дәлелдей білуі тиіс. Жауаптар әр деңгейдің ішінде бес балдық жүйемен бағаланады.
Оқушыларға өздеріне тиісті деңгейді таңдап алуға уақыт бөлінеді (2-3 минут). I деңгейді таңдап алған оқушылар бөлек отырады (оларға көбірек уақыт беріледі). Әрбір сұраққа немесе тапсырмаға дайындалу үшін оқушыларға 5-7-10 минут уақыт беріледі. Оқушылар екі-екіден отырады. II және III деңгей тапсырмаларын таңдап алғандар бір-біріне бірінші сұрақ бойынша жауап береді. Сосын мұғалімнен жауап үлгілерін алып, сыныптастарының жауабын салыстырады да, бағалау парағына бір-біріне баға қояды.
Мұғалім дайындық барысында оқушыларға көмек бере алады. I деңгей тапсырмасын алған оқушылардың жауабын мұғалім өзі тексеріп, бағалайды. Бұдан әрі 2, 3-сұрақтардың жауаптары да осы үлгімен дайындалады.
Жұмыс аяқталған соң, II және III деңгей тапсырмаларымен жұмыс істеген оқушылар әр сұраққа қойылған бағалары негізінде өз сыныптастарына бір ортақ баға шығарып, оны да бағалау парағына енгізіп, мұғалімге өткізеді.
I деңгей тапсырмаларымен жұмыс істеген оқушылардың бағалау парағын мұғалім өзі толтырады.
4-тапсырма. Берілген сөйлемдерді құрмалас сөйлем түрінде тиісті сөздермен аяқтау.
Жауап үлгісі:
1. Ананың махаббаты, ананың тілегі шексіз жатқан бір теңіз, анамызды әрқашанда ардақтайық.
2. Ана деген сөздің өзі ыстық, сондықтан біз бар жақсылықты соған арнамақпыз.
3. Аналарымызды ардақтауымыз, жан-жақты қамқорлық жасауымыз керек, сол себепті барлық күшімізді салайық.
5-тапсырма. Мақалдарды түсініп оқып, құрмалас сөйлемдердің түрлерін анықтау.
Жауап үлгісі:
1. Өзің жебір көрсең де, кісіге қиянат жасама. - Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем.
2. Балам абзал болсын десең, өзің адал бол. - Шартты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем.
3. Жігіт өз үйіне сыйлы болмай, елге қадірлі болмайды. - Қимылсын бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем.
VII. Сабақты қорытындылау.
VIII. Үй тапсырмасы. 6-тапсырма. «Анамды құрметтеймін» деген тақырыпқа шығарма жазу.
Сөйлесу бөлімі
2-сабақ
Әкені сыйла
I. Ұйымдастыру кезеңі.
II. Үй тапсырмасын тексеру.
III. Сабақтың мақсатын, барысын айту.
IV. Бекіту. Сөздік жұмысы.
Сөздік
мазақ қылу - дразнить
тыйып қою - утихомирить, успокоить
күлу - смеяться
уәде - обещание
өмір сүргім келмейді - не хочу жить
қартайғанша - до старости
қорқу - бояться
ұялу - стесняться
қызару - покраснеть
келемеж қылу - здесь: смеяться
1-тапсырма. Мәтінді түсініп оқып, үш деңгейлік тапсырмаларды орындау. Тапсырмаларды топтық оқыта үйрету ойыны арқылы да жүргізуге болады.
Сынып 3 адамнан топтарға бөлінеді. Тақырып материалы бірнеше блоктарға бөлініп, әрқайсысына үш нұсқадағы тапсырма дайындалады. Бір сабақта әр оқушыға 4 тапсырмадан болса, жеткілікті. Тапсырмаларды бөрі орындайды, бір-біріне көмектеседі (мұғалімнен кеңес алуға болады). Өр тапсырма бағаланып, нәтижесі бағалау парағына жазылып отырылады. Сабақ соңына барлық тапсырмаларға берген жауаптарын қорыта келе, әр оқушыға ортақ баға қойылады.
2-тапсырма. Өлеңді түсініп, мәнерлеп оқу. Кімдерге арналғанын айту.
Қарағым
Қарағым, оқу оқы, босқа жүрме!
Ойынға, құр қаларсың, көңіл бөлме.
Оқымай ойын қуған балаларға
Жолама, шақырса да, қасына ерме!
Кідірме, аялдама, алға ұмтыл,
Алам деп көктен жұлдыз қолың серме.
«Қарманған қарап қалмас» деген рас,
Тоқтамай істей білсең батып терге;
Жасынан оқу оқып, өнер қуған,
Жан жетпес көңілі жүйрік кемеңгерге...
(М. Жұмабаев)
3-тапсырма. Сөйлемдерге талдау жасау, тұрлаулы мүшелерінің астын сызу.
4-тапсырма. Берілген сызбалар бойынша сөйлем құрау.
5-тапсырма. Аударма сөздігін пайдалана отырып, мәтінді түсіндіру. Төменде берілген сұрақтарға жауап беру немесе «Сұрақ-жауап» оқыта үйрету ойыны арқылы жүргізуге де болады.
«Сұрақтар мен жауаптар» ойыны
Ойынды материалды өз бетінше игерудің бірінші кезеңінде, яғни сөйлеу бөлімінің бірінші сабақтарында өткізуге болады.
I тур
Оқушылар, әдеттегідей, қатармен партада отырады. Барлығы 6 қатар.
1 қатар
|
2 қатар
|
3 қатар
|
4 қатар
|
5 қатар
|
6 қатар
|
Мұғалім екі-екі балаға барлық игеріліп жатқан тақырып бойынша 10 сұрақ жазылған қағаздарды таратады (немесе тақтаға жазады), 20 минут ішінде әр жұп оқулықтардан жауап іздеумен айналысады.
II тур
2 және 3-қатарда отырған оқушылар орын ауыстырады, 4 және 5-ңатарлар да солай істейді, яғни жаңа жұптар пайда болады.
1 қатар + 3 қатар
4 қатар + 6 қатар
2 қатар + 5 қатар
Енді қатар отырған оқушылар кезекпен бір-біріне сұрақтарды қоя бастайды (сұрақтардың бұрынғы тізімі бойынша).
Әр оқушыда жауаптарды бағалау үшін жеке бланк болады.
Осылайша оқушы тек жұп (немесе тақ) сұрақтарға ғана жауап береді. Әр жауаптың уақыты - 2 минут. Бағаны екіншісі қояды.
III тур
II турдағы жұмыс біткеннен кейін қатарлар қайтадан алмасады.
Енді кездесетіндер:
1 қатар + 6 қатар
2 қатар + 3 қатар
4 қатар + 5 қатар
(қатарлардың нөмірлері ойын басынан сақталады). Басында берілген сұрақтардың тізімі бойынша оқушылар бір-бірін қайтадан тексереді. Егер II турда оқушылар жұп нөмірлері сұрақтарға жауап берсе, онда III турда тақ нөмірлері сұрақтарға жауап береді.
Сұрақтар:
1. Ауыл ақсақалдары киіз үйдің төрінде не істеп отырған?
2. Әкесі не істеп отырды?
3. Әкесі баласын шақырып не айтты?
4. Әкесінің сөзінен кейін бала не істеді?
5. Бала сыртта біраз тұрып, үйге қайта кіргенде не деді?
6. Ақсақалдар не істеді?
7. Әкесі әдепті бала қандай болу керек екендігін айтты?
8. Қалай ойлайсыңдар, үлкендерді сыйлау неден басталады?
6-тапсырма. М. Әуезовтің шығармасынан үзіндіні оқып, түсінгендерін айтып беру.
V. Сабақты қорытындылау.
VI. Үй тапсырмасы. Ережелерді жаттап келу.
Достарыңызбен бөлісу: |