С-1: Қандай теңдеуді бір айнымалысы бар теңдеу деп атайды?
С-2: Мәндес теңдеу деп қандай теңдеуді айтады?
С-3: Теңдеудің қандай қасиеттері бар?
С-4:Бір айнымалысы бар теңдеуді шешу алгоритмін атаңдар
С-5:ах=b түріндегі теңдеуді шешудің неше жағдайы бар?
«Білім таусылмайтын кен»(тест тапсырмасы)
1. Теңдеуді шешу: 0х=5
а) 0; в) 5; с) түбірі жоқ
2. Теңдеуді шешу: 7х+3 = х+15
а) 2,25; в) 2; с) 3
3. Теңдеуді шешу: 0х = 0
а) 0; в) 1; с) х- кез-келген сан
4. Теңдеуді шешу: 6х-7 = х+3
а) 2; в) -4/7 с) -4
5. Теңдеуді шешу: 3х = 1
а) 3; в) 1/3 с) 1
Топпен жұмыс
15 минут
Жалпы сыныппен жұмыс
Оқулық бойынша дифференциалданған тапсырмаларды орындау, оқушылар тақтада немесе орындарында отырып орындайды, тақтада орындаған оқушылармен салыстырып тексеріп отырады.
«Карусель» әдісімен тапсырмалары бірдей жұптар бірін-бірі тексеріп, бағалайды.
жұп
1. Мына теңдеулер мәндес пе: 3х+2х=15 и 5х=5? (жоқ)
2. 7 саны мына теңдеудің түбірі бола ма: 3х-6=х+8? (ия)
3. Теңдеуді шешіңдер:
а) 11х – 9 = 4х + 26; Ж: 5.
б) 6х+(3х-2)=16; Ж: 3.
в) 7х – 5(2х + 1) = 5х + 19; Ж: -3.
4. Теңдеуді шешіңдер:
а) + = 2;б) .. Ж: а) 2; б) 4,6. жұп
1. Мына теңдеулер мәндес пе: 3х-15=0 и 3х-1=14? (ия)
2. 9 саны мына теңдеудің түбірі бола ма: 2х-5=х+4? (ия)
3. Теңдеуді шешіңдер:
а) 9х – 7 = 6х + 14; Ж: 7.
б) 5х+ (3х-7)=9; Ж: 2.
в) 3х – 4(2х – 1) = 3х + 28; Ж: -3.
4. Теңдеуді шешіңдер:
а) - = -2 б)
Ж: а) 3; б) 0.
Соңы
5 минут
Сергіту сәті.
“Алыптар мен ергежейлілер”әдісі
Мұғалім біресе қолдарын жоғары көтеріп, біресе төмен түсіріп, алыптар мен ергежейлілерді бейнелейді және «алып», «ергежейлі» деп айтып тұрады. Мұғалім кейде айтқан сөзі мен қимылын керісінше етіп, қатысушыларды жаңылыстыруға тырысады. Кім қателессе, орнына отырады. Соңында қалған үш адам жеңімпаз деп танылады.
«Есепті аяқта!» - оқушылардың тез есептеу қабілеттерін, шапшандықтарын дамыту.
Үйге тапсырма: №876
Рефлесия:
Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?
Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?
Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы
Саралау іріктелген тапсырмалар, бір оқушыдан күтілетін нәтижелер, оқушыға дербес қолдау көрсету жұмыстары.
Тапсырманы толық дұрыс орындаған оқушыларды марапаттау
Нұсқаулықпен жүргізіледі.
Сабақ бойынша рефлексия
Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?
Жеткізбесе, неліктен?
Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?
Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?
Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?
Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
Жалпы баға
Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?
Күні:
Мұғалімніңаты-жөні:
Сынып:
Қатысқандар саны:
Сабақ тақырыбы
Бір айнымалысы бар сызықтық теңдеу. Мәндес теңдеулер. Бір айнымалысы бар сызықтық теңдеулерді шешу.
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)
6.2.2.2 бір айнымалысы бар сызықтық теңдеудің, мәндес теңдеулердің анықтамаларын білу;
6.2.2.3 бір айнымалысы бар сызықтық теңдеулерді шешу;
Сабақ мақсаттары
Оқушылар:
Бір айнымалысы бар сызықтық теңдеудің анықтамасын біледі;
Мәндес теңдеудің анықтамасын біледі;
Бір айнымалысы бар теңдеуді шешудің алгоритмін біледі;
Бір айнымалысы бар теңдеудің қасиеттерін біледі;
Бір айнымалысы бар сызықтық теңдеулерді шеше біледі.
Сабақ барысы
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Басы
5 минут
Ұйымдастыру. Амандасу.
Оқушылардың көңіл күйлерін біліп, психологиялық ахуал тудыру.
Үй тапсырмасын тексеру. Оқушылар орындарында отырып дәптерлерінен тексереді, мұғалім әр оқушыдан жауаптарымен шығару жолдарын сұрайды.
Әрбір адам? Туысым, досым, жұрағат.
Әрбір сабақ? Үйрену,үғу, ұлағат.
Әрбір ісің? Тірлік,тірек,адамдық.
Әрбір сөзің? Шындық, бірлік, адалдық.
Негізгі бөлім Тақырыпты ашу
10 минут
«Өрмекші шырмауынан шығып көр». Мақсаты: Оқушылар бір-біріне сұрақтар қою арқылы өткен тақырыпты қайталау.
«Кім жылдам?!» Кестедегі жауаптардың тұсына сәйкес әріптерді қойыңдар. Жасырын сөзді оқыңдар.
Т. 2х(х-8)+10, мұндағы х=3
У. (а+0,4)(а-0,4), мұндағы а=0,6
Д. 5m-3n, мұндағы m= ; n= -
Ң. x-2xy, мұндағы x=5; y= -1
Е. (2m+6)n, мұндағы m= -2 ; n=3
- 20
3
15
3
0,2
Мұғалім: Оқушылар қалай ойлайсыңдар неге мен «теңдеу» сөзін жасырдым?
Мұғалім: Иә, бүгінгі өткелі отырған жаңа сабағымыз осы теңдеу тақырыбына тікелей байланысты, яғни «бір айнымалысы бар сызықтық теңдеуді қарастырамыз»
Қандай өрнектер теңбе-тең өрнектер деп аталады? (екі өрнектегі айнымалылардың қабылдайтын мәндері тең өрнектерді айтады )
Қандай теңдік теңбе-теңдік деп аталады? (айнымалылардың қабылдайтын мәндерінің кез-келгенінде тура болатын теңдікті айтады)
Теңбе-тең түрендіру дегеніміз не? (өрнекті оған теңбе-тең өрнекпен алмастыруды өрнекті теңбе-тең түрлендіру деп атайды)
Екі тура санды теңдік қалай қосылады? (екі тура санды мүшелеп қосады. a=b және c=d болса, онда а+c=b+d)
Екі тура санды теңдік қалай көбейтіледі? (екі тура санды мүшелеп көбейтеді. a=b және c=d болса, аc=bd)
Жақша алдында «+» таңбасы болса, жақша қалай ашылады?
Жақша алдында «-» таңбасы болса, жақша қалай ашылады?
Қандай қосылғыштарды ұқсас қосылғыштар деп атаймыз?
Ұқсас қосылғыштар қалай біріктіледі?
Топпен жұмыс
15 минут
Жаңа сабақ
Геометриялық кескіндердің көмегімен оқушыларға теңдеу құруды ұсыныңыз.
Мысалы.
Анықтама: ах=b (мұндағы х – айнымалы, а және b сандар) түрінде берілген теңдеуді бір айнымалысы бар сызықтық теңдеу деп аталады.
а саны айнымалының коэффиценті, b санын бос мүше деп атайды.
Берілген теңдеуді шешу барысында теңдеуіміз мәндес теңдеуге түрленеді. Мысалы:3(x+2)=0; және 3x+6=0 теңдеулерінің түбірі -2 тең.
Анықтама: Түбірлері бірдей немесе түбірі болмайтын теңдеулер мәндес теңдеулер деп аталады
Енді берілген бір айнымалысы бар сызықтық теңдеуді ах=b түріне ықшамадау үшін теңдеудің мынадай қасиеттері пайдаланылады:
1-қасиет: Теңдеудегі қосылғыштың таңбасын қарама-қарсыға өзгертіп, оны теңдеудің бір жағынан екінші жағына көшіргенде теңдеу мәндес теңдеуге түрленеді.
2-қасиет: Теңдеудің екі жағында да нөлден өзге бірдей санға көбейткенде немесе бөлгенде мәндес теңдеуге түрленеді
Мысалы: 0.8x+14=2-1.6x
0.8x+1.6x=2-14 (1-қасиет бойынша)
2.4x= -12
x = -12/2.4 (2-қасиет бойынша)
x = - 5
Бір айнымалысы бар сызықтық теңдеуді шешу алгоритмі: Теңдеуді теңбе-тең түрлендіріп ықшамдау қажет;
Айнымалысы бар мүшелерді теңдеудің сол жағына, бос мүшелерді теңдеудің оң жағына жинақтау қажет;
Теңдеудегі ұқсас мүшелерді біріктіріп, теңдеуді ах=b түріне келтіру қажет;
Теңдеудің екі бөлігін де айнымалының коэффицентіне бөліп, теңдеудің х= түбірін табу қажет.
ах=b теңдеуді шешудің үш түрлі жағдайы бар: Егер a≠0 болса, теңдеудің екі жағын да а-ға бөліп, х= теңдігін жазып, теңдеудің бір ғана түбірін табамыз, мысалы: 0.2x=6, x=30
Егер a=0; b≠0 болса, теңдеу 0х=b түріне келіп, х-тің ешкандай мәнінде теңдік тура болмайды. Мұндай жағдайда теңдеудің түбірі болмайды.
Мысал. 7х+3=7х+5, 7х-7х=5-3, 0∙ х=2. Теңдеудің түбірі болмайды.
Егер a=0; b=0 болса, теңдеу 0х=0 түріне келіп, х-тің кез-келген мәнінде теңдік тура болады. Мұндай жағдайда теңдеудің түбірі кез-келген сан болады, яғни түбірі шексіз көп.
Мысал. 2х+х-5=3х-5, 3х-3х=5-5, 0х=0. Кез келген сан теңдеудің түбірі болады.
1.Егер Р=22 см болса, үшбұрыш қабырғаларын табыңыз.
2.Белгісіз бұрыштарды табыңыз:
Оқушылар теңдеу құра отырып теңдеуді шешеді.
Теңдеудің түбірі – айнымалының теңдеуді тура теңдікке айналдыратын мәнін атайды
Теңдеуді шешу дегеніміз – оның барлық түбірлерін табу немесе түбірлерінің жоқ екендігін дәлелдеу
Ал 5x = - 4; - 0.2x = 0; - x = - 6,5 теңдеулердің әрқайсысы ах=b түрінде жазыған, мұндағы а мен b кез-келген сандар, x – айнымалы.
Бірінші теңдеуде: a = 5, b = 4; екіншіде a = -0,2, b = 0; үшіншіде a = -1, b = -6,5. Мұндай теңдеулер сызықтық теңдеулер деп аталады.
Жеке жұмыс
10 минут
Жалпы сыныппен жұмыс
Оқулық бойынша дифференциалданған тапсырмаларды орындау, оқушылар тақтада немесе орындарында отырып орындайды, тақтада орындаған оқушылармен салыстырып тексеріп отырады.
А деңгейі
№857.
2x+17=22+3x;
18+3x=x+14;
25-4x=12-5x;
13х + 27 = 16x + 4,5.
№860.
1,1х -2 = x
6.75x = 2 x – 9
1 y + 7,5 = 5y
16 - 9 y = 3y + 21
В деңгейі
№872.
= 7 -
5 + = x + 13
+ = -
- =
Соңы
5 минут
Сергіту сәті.
«Сәлемдесу» ойыны: Қазір біз сендермен ойын ойнаймыз, қимылды тез жасауларың керек. «Бастаймыз» деген белгі берілгенде, мен қалай амандасу керек екенін айтамын, сонда сендер бір - бірлеріңмен тез - тез амандасасыңдар. Әр адаммен әртүрлі амандасасыңдар. Сонымен, көзбен… қолмен… иықпен… құлақпен… тіземен… иекпен… өкшемен… арқамен.
Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?
Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?
Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы
Саралау іріктелген тапсырмалар, бір оқушыдан күтілетін нәтижелер, оқушыға дербес қолдау көрсету жұмыстары.
Тапсырманы толық дұрыс орындаған оқушыларды марапаттау
Нұсқаулықпен жүргізіледі.
Сабақ бойынша рефлексия
Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?
Жеткізбесе, неліктен?
Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?
Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?
Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?
Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
Жалпы баға
Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?
Күні:
Мұғалімніңаты-жөні:
Сынып:
Қатысқандар саны:
Сабақ тақырыбы
Айнымалысы модуль таңбасының ішінде берілген бір айнымалысы бар сызықтық теңдеу.
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)
6.2.2.4
түріндегі теңдеулерді шешу, мұндағы a және b – рационал сандар;
Сабақ мақсаттары
Оқушылар:
Айнымалысы модуль таңбасының ішінде берілген бір айнымалысы бар
«Кім жылдам?» ойыны. Шапшаңдыққа берілген есептер.
жауаптар
теңдеуді шешу
5
-3; 3
-1; 2,5
-8; 8
Топпен жұмыс
15 минут
Жұптық жұмыс
Дескриптор: Білім алушы
- теңдеудің шешімі бар жоқтығын анықтайды;
- модульдік теңдеуден сызықтық теңдеуге көшеді;
- рационал сандарға амалдар орындайды;
- модулі бар теңдеудің түбірін табады.
№1
Теңдеуді шешіңдер:
а) ; б) ; в) .
Жеке жұмыс
10 минут
Дескриптор: Білім алушы
- сыртқы модульді ашады;
- ішкі модульді ашады;
- модульдік теңдеуден сызықтық теңдеуге көшеді;
- модулі бар теңдеудің түбірін табады.
№ 2
Теңдеуді шешіңдер:
Соңы
5 минут
Сергіту сәті
«Бір-екі-үш-төрт-бес» әдісі
Қатысушылардың бәрі бір мезгілде, алдымен оң қолын, сонан соң сол қолын жоғары қарай сермеп тұрып, бірден беске дейін санайды. Келесі жолы төртке дейін, сосын үшке, сосын екіге дейін, ең соңынан бірге дейін санайды. Әр тілде санаудың орнына «Ха-ха», Хи-хи» деп айтуға да болады.
Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?
Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?
Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы
Саралау іріктелген тапсырмалар, бір оқушыдан күтілетін нәтижелер, оқушыға дербес қолдау көрсету жұмыстары.
Тапсырманы толық дұрыс орындаған оқушыларды марапаттау
Нұсқаулықпен жүргізіледі.
Сабақ бойынша рефлексия
Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?
Жеткізбесе, неліктен?
Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?
Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?
Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?
Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
Жалпы баға
Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?
Күні:
Мұғалімніңаты-жөні:
Сынып:
Қатысқандар саны:
Сабақ тақырыбы
Айнымалысы модуль таңбасының ішінде берілген бір айнымалысы бар сызықтық теңдеу.
Сабақ тақырыбы
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)
6.2.2.4
түріндегі теңдеулерді шешу, мұндағы a және b – рационал сандар;
Сабақ мақсаттары
Оқушылар:
Айнымалысы модуль таңбасының ішінде берілген бір айнымалысы бар